Η ισχυρή κοινωνία των πολιτών και τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης αποτελούν τείχος προστασίας κατά της παραπληροφόρησης
Στις 12 Ιουνίου, η ΕΟΚΕ διοργάνωσε την πρώτη της εκδήλωση για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης, ξεκινώντας εκστρατεία ευαισθητοποίησης ενόψει των εκλογών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το 2024.
Η εκδήλωση, στην οποία συμμετείχαν εξέχουσες προσωπικότητες από την κοινωνία των πολιτών, τα μέσα ενημέρωσης και τις οργανώσεις νεολαίας, υπογράμμισε την ανάγκη για μια πιο “από κάτω προς τα πάνω” προσέγγιση με ένα ισχυρό δίκτυο της κοινωνίας των πολιτών που θα αντιμετωπίζει την παραπληροφόρηση επί τόπου. Ωστόσο, η πολιτική ευαισθητοποίηση και το σταθερό νομοθετικό πλαίσιο μαζί με τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης είναι επίσης ζωτικής σημασίας για την καταπολέμηση της διείσδυσης των ψευδών ειδήσεων.
Η εκδήλωση “Οι πολίτες μπορούν να νικήσουν την παραπληροφόρηση” ήταν η πρώτη από σειρά εκδηλώσεων που θα ακολουθήσουν, οι οποίες διοργανώθηκαν από το Τμήμα Εξωτερικών Σχέσεων της ΕΟΚΕ (REX) σε συνεργασία με το Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο της Βουλγαρίας και πραγματοποιήθηκαν στη Σόφια στις 12 Ιουνίου 2023.
Η έναρξη της εκστρατείας ευαισθητοποίησης κατά της παραπληροφόρησης πραγματοποιήθηκε ειδικά στη Σόφια, καθώς, σύμφωνα με την έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, περισσότεροι από τους μισούς Βούλγαρους (55%) πιστεύουν ότι εκτίθενται συχνά σε παραπληροφόρηση και ψευδείς ειδήσεις. Αυτό σημαίνει ότι η Βουλγαρία βρίσκεται στην κορυφή του καταλόγου των κρατών μελών της ΕΕ, όπου οι πολίτες αισθάνονται περισσότερο εκτεθειμένοι στην παραπληροφόρηση.
Η άνοδος της παραπληροφόρησης αποτελεί ιδιαίτερα ανησυχητική τάση ενόψει των επερχόμενων εκλογών για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο Oliver Röpke, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, υπογράμμισε ότι: Η παραπληροφόρηση, που τώρα συμπληρώνεται και από την πολεμική προπαγάνδα, χρησιμοποιείται για να θολώσει την πραγματικότητα και να σπείρει τη διχόνοια, καθιστώντας αδύνατη οποιαδήποτε αντικειμενική συζήτηση. Έχω πλήρη συνείδηση των μεγάλων προκλήσεων που έχουμε μπροστά μας. Το επόμενο έτος θα λάβει χώρα η μεγαλύτερη δημοκρατική στιγμή στην Ευρώπη. Μια τέτοια κομβική στιγμή στη δημοκρατική μας ζωή πρέπει να προετοιμαστεί καλά, ώστε να διασφαλιστεί ότι όλοι θα έχουν τη δυνατότητα να ακουστούν. Οι Ευρωπαίοι πολίτες έχουν δικαίωμα να κάνουν την επιλογή τους με βάση πραγματικές πληροφορίες, και νομίζω ότι όλοι πρέπει να συμβάλουμε σε μια εκστρατεία όπου δεν υπάρχει χώρος για παραπληροφόρηση και ξένη παρέμβαση.
Ο κεντρικός ομιλητής Kiril Valchev, γενικός διευθυντής στο “Βουλγαρικό Πρακτορείο Ειδήσεων” (BTA) τόνισε ότι η παραπληροφόρηση πρέπει να καταπολεμηθεί με περισσότερη πληροφόρηση και όχι με λογοκρισία. Οι κυρώσεις και τα μέτρα θα μπορούσαν να λειτουργήσουν για κάποιο χρονικό διάστημα. Θα πρέπει να αφήσουμε τις πληροφορίες να κυκλοφορούν ελεύθερα και να τις καταστήσουμε προσιτές στο κοινό. Ζήτησε επίσης να στηριχθεί η “αυθεντική” υπεύθυνη και ποιοτική δημοσιογραφία και επισήμανε ότι οι πηγές παίζουν σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης.
Απαιτείται κοινή προσπάθεια από τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, την κυβέρνηση και τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης για να δημιουργηθεί ένα τείχος προστασίας κατά της χειραγώγησης της πληροφόρησης, η οποία κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος και χρησιμοποιείται ως όπλο για ξένες παρεμβάσεις.
Όπως είπε η Alice Stollmeyer, ιδρύτρια και εκτελεστική διευθύντρια της “Defend Democracy”: Οι κοινωνίες των πολιτών από μόνες τους δεν μπορούν να νικήσουν την παραπληροφόρηση. Αυτό που μπορούν να κάνουν είναι να οργανωθούν και να αναλάβουν δράση από κοινού, πιέζοντας τις μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας που κατέχουν πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης για μεγαλύτερη υπευθυνότητα. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να ζητήσουν από την κυβέρνηση να θέσει σε εφαρμογή περισσότερους κανονισμούς και να ενισχύσει το νομοθετικό πλαίσιο αυτών των πλατφορμών.
Φέρνοντας στη συζήτηση την άποψη των νέων, ο Miroslav Tsekov, πρόεδρος του Εθνικού Φόρουμ Νεολαίας της Βουλγαρίας, εστίασε στο ρόλο της εκπαίδευσης και της κριτικής σκέψης. Οι νέοι πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο, καθώς πρέπει να έχουν τις δεξιότητες και τις γνώσεις για να επεξεργαστούν αυτόν τον μεγάλο όγκο πληροφοριών. Το συνολικό παράδειγμα του εκπαιδευτικού συστήματος της Βουλγαρίας και των ανατολικών χωρών που στερείται κριτικής προσέγγισης θα πρέπει να μεταρρυθμιστεί.
Η συζήτηση κατέδειξε επίσης τον κρίσιμο ρόλο των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης στην αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης.
Ο ανεξάρτητος Ρώσος δημοσιογράφος, Tikhon Dzyadko, αρχισυντάκτης του Dozhd TV (TV Rain), δήλωσε ότι εργάζονται σκληρά για να παρέχουν στοιχεία και πληροφορίες βασισμένες σε γεγονότα στους Ρώσους πολίτες στο πλαίσιο της καταπολέμησης της ρωσικής προπαγάνδας. Η ρωσική κυβέρνηση δεν θέλει να μάθει ο κόσμος την αλήθεια. Παρόλο που το κανάλι έκλεισε από τη Ρωσική Ομοσπονδία και αναγκάστηκε να μετεγκατασταθεί στην Ευρώπη, εξακολουθεί να διατηρεί 13 εκατομμύρια τηλεθεατές στη Ρωσία.
Κλείνοντας την εκδήλωση, η Zornitsa Roussinova, πρόεδρος του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου της Βουλγαρίας, τόνισε για άλλη μια φορά τη σημασία να καταδειχθούν ευρέως οι απειλές των ψευδών ειδήσεων, καθώς αυτές επηρεάζουν την καθημερινή ζωή των πολιτών. Σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ θα πρέπει να διοργανωθούν εκστρατείες ευαισθητοποίησης κατά της παραπληροφόρησης.