Γράφει η Ελένη Γκίκα // Fractalart.gr

ΦανH ΜατσινοποYλου, KOκκινο σε βαθY γαλAζιο», εκδ. 24γρAμματα, σελ. 154

 

Οκτώ διηγήματα, μαθήματα ύφους που αποτελούν ταυτοχρόνως και τον καθρέφτη της εποχής. Ένα διπλό ταξίδι στην κοινωνία και την καθημερινότητα και στα κατάβαθα των ηρώων. Η Φανή Ματσινοπούλου στην πρώτη της λογοτεχνική απόπειρα παραδίδει μαθήματα στυλ.

Στο πρώτο διήγημα «Το Βραβείο», ο ήρωας της, παλαιοβιβλιοπώλης με πάθος για την λογοτεχνία κάνει τα αδύνατα δυνατά για να διεκδικήσει το πρώτο του λογοτεχνικό βραβείο. Με τρόμο για την τεχνολογία τρέχει να προλάβει την ανεψιά του για να του γράψει την ιστορία στον υπολογιστή αλλά και την προθεσμία, για να δει τα όνειρά του στο παραπέντε να γίνονται περιτύλιγμα για τις σαρδέλες. Ατμόσφαιρα, πικρή ειρωνεία, το άγχος και ο ρυθμός της εποχής μέσα από μια ιστορία που για τους βιβλιόφιλους αποτελεί ακτινογραφία.

Στην «Αυστηρή εντολή» που ακολουθεί, όλη η αλλοτρίωση και η αποξένωση της εποχής. Η ηρωίδα, τρόφιμος ορφανοτροφείου και η ίδια, πηγαίνει για συνέντευξη και τελικά προσλαμβάνεται ως βρεφονηπιοκόμος. Ωστόσο είναι υποχρεωμένη να υπακούσει στην αμετάκλητη και ρητή εντολή: «η επαφή με τα παιδιά έπρεπε να περιορίζεται στα απολύτως απαραίτητα». Ένα σκληρό διήγημα για μιαν εποχή που φοβάται το άγγιγμα. Ενδεικτικό, το εξαιρετικό απόσπασμα που ακολουθεί:

«Και αυτό που της έλειπε πιο πολύ ήταν το άγγιγμα. Το άγγιγμα του χεριού, η ζεστασιά της αγκαλιάς, η μυρωδιά του κορμιού. Το άγγιγμα που γαληνεύει, ηρεμεί και διώχνει το άγχος και την ένταση. Αυτό που σταματάει τα δάκρυα και μειώνει τον πόνο. Το άγγιγμα που διώχνει τη μοναξιά, που δηλώνει αγάπη και αφοσίωση. Συνενοχή για ό,τι βαθύ και τρυφερό έχουμε μέσα μας. Η αφή, αυτή είναι η πρώτη και μοναδική αίσθηση της επαφής του ανθρώπου με τον κόσμο… Όπως όταν, για οποιονδήποτε λόγο, ένας άνθρωπος φεύγει από τη ζωή μας, τα δάκρυα που χύνουμε δεν είναι μόνο, γιατί δεν θα τον ξαναδούμε. Δεν είναι μόνο γιατί η απουσία του πληγώνει την καθημερινότητά μας. Ο πόνος γίνεται πιο βαθύς όσο σκεφτόμαστε ότι δεν θα τον ξαναγγίξουμε ποτέ πια». [Αυστηρή εντολή].

Στο τρίτο διήγημα «Απόψε την πατήσαμε» ένα αναπάντεχο τηλεφώνημα θα αλλάξει τα σχέδια του Σαββατοκύριακου και η ηρωίδα θα χρειαστεί να αναμετρηθεί με την μητέρα. Η σχέση μάνας -κόρης που θα συναντήσουμε και παρακάτω μέσα από την περιγραφή της Φανής Ματσινοπούλου είναι αποκαλυπτική. Τρυφερότητα και εγωισμός, χιούμορ και αποδοχή.

Στην τέταρτη ιστορία «Ο ευεργέτης» όλος ο εργασιακός μεσαίωνας της εποχής: «Αντιθέτως, δεν παρέλειψε να της υπενθυμίσει πόσο δύσκολη είναι η εποχή. «Είχες ποτέ φανταστεί εσύ ότι θα έφτανε η στιγμή που θα βλέπαμε καθημερινά ανθρώπους να τρώνε μέσα από τα σκουπίδια; Εκεί μας καταντήσανε…» Κι εκείνη δεν την έπαιρνε να το διαπραγματευθεί. Ούτως ή άλλως, δεν είχε άλλη επιλογή. Δεν ήθελε να μείνει περισσότερο έξω από την αγορά. Ο χρόνος που περνούσε ήταν εις βάρος της. Ο κανόνας της αγοράς είναι ότι μπορεί κάποιος να βρει πιο εύκολα μια θέση εργασίας όταν ήδη εργάζεται, παρά όταν είναι άνεργος. Όλο αυτό το διάστημα, δεν ήταν μόνο τα οικονομικά προβλήματα που είχε ν’ αντιμετωπίσει. Ήταν και η δυσπιστία και η απαξίωση που ένιωθε να εισπράττει από το φιλικό και ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον. «Αν ήταν τόσο καλή όσο λέει, γιατί την έδιωξαν;», «Γιατί δεν βρίσκει τόσον καιρό δουλειά;» «Μήπως δεν είναι τόσο ικανή;» «Εγώ ξέρω ότι όποιος θέλει να δουλέψει βρίσκει». Ένιωθε, όλο και περισσότερο, να βυθίζεσαι σε ένα αίσθημα κατάσταση, που διαρκώς επιδεινωνόταν, οι οποίες θα μπορούσαν να είναι πολύτιμες για την επανένταξή της στην αγορά εργασίας. Ας άρχιζε, λοιπόν, να μπορεί, τουλάχιστον, να καλύπτει τα τρέχοντα έξοδα, και στην πορεία θα έβλεπε». [Ο ευεργέτης]

Στο «Θα με βρεις μπροστά σου» η προσφυγιά, η μεγάλη πληγή της εποχής.

Στο «Αμέρικαν Μπαρ» η Ούρσουλα, οδηγός σε λεωφορείο αναμετράται με τη συνείδησή της και τελικά κερδίζει αυτή.

Στον «Γάμο» ξανά η ζόρικη μαμά. Ξαφνικά μαθαίνει ότι παντρεύεται η κόρη που την υπηρετεί, και χάνει τη γη κάτω απ’ τα πόδια της: «Ένα τεράστιο, δυνατό, θυμωμένο, κύμα χτυπούσε το στήθος της κι ανεβοκατέβαινε με ορμή. Όταν πήγαινε προς τα κάτω, την πλάκωνε και δεν μπορούσε ν’ αναπνεύσει. Όταν έφτανε στον λαιμό, την έπνιγε και της ερχόταν να κάνει εμετό. Πήγε στο καθιστικό και κάθισε στον καναπέ. Απέναντί της, η τηλεόραση κλειστή. Μπροστά της, το πτυσσόμενο τραπεζάκι με τα φάρμακά της’ τα χάπια της. Διουρητικά, αντιπηκτικά, αντιυπερτασικά, αντιισταμινικά και εισπνοές για την αλλεργία που νόμιζε ότι είχε, αναλγητικά, για τον θυρεοειδή, υπακτικά και καθαρτικά σιρόπια. Δίπλα κι η κανάτα με το δροσερό νερό. Σε λίγο θ’ άρχιζαν οι εκπομπές μαγειρικής. Τα τηλεπαιχνίδια ήταν το απόγευμα» [Ο Γάμος]

Στο τελευταίο διήγημα του βιβλίου «Κόκκινο σε βαθύ γαλάζιο» η Φανή Ματσινοπούλου αλλάζει ύφος. Ασθματική, αλληγορική, ατμοσφαιρική γραφή. Μια ιστορία εφιαλτική.

Εν ολίγοις, η ανθρώπινη τραγωδία και η τραγωδία της εποχής. Σε μια έξοχη και ενδεικτική συλλογή: ο κόσμος μας.