Κατευνασμός. Του Ρωμανού Γεροδήμου / Με αφορμή ένα επίσημο δείπνο!
Σε μια από τις αγαπημένες μου ταινίες όλων των εποχών, Τα Απομεινάρια μιας Μέρας του Τζέϊμς Άϊβορυ, υπάρχει μια σκηνή-κλειδί που συνοψίζει την ουσία της ταινίας.
Είμαστε στο 1936 και σε μια απ’τις γνωστές επαύλεις/παλάτια, το αγγλικό κατεστημένο – που εκπροσωπείται από τον οικοδεσπότη Λόρδο Ντάρλινγκτον – φιλοξενεί μια διεθνή διάσκεψη για την ειρήνη στην Ευρώπη και παραδίδει ένα πλουσιοπάροχο δείπνο στο οποίο ο οικοδεσπότης και η ομήγυρη (με εξαίρεση τον Αμερικανό Λιούις) τιμούν την απεσταλμένη του Χίτλερ, πιστεύοντας τις διακηρύξεις περί «ειρήνης» και υποστηρίζοντας την απαίτηση της Γερμανίας για επανεξοπλισμό.
Είναι η απαρχή της πολιτικής του κατευνασμού που οδήγησε στη Συμφωνία του Μονάχου με την οποία οι Μεγάλες Δυνάμεις επέτρεψαν στον Χίτλερ να προσαρτήσει τη Σουδητία (στην οποία είχε ήδη εισβάλλει).
Η ταινία είναι, εν μέρει, ένα «κατηγορώ» για την αδυναμία των βασικών δρώντων να δουν τη μεγάλη εικόνα. Οι επιλογές της ηθικής και του συμφέροντος αντιστρέφονται. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Ντάρλινγκτον, ο κατευνασμός, το ίδιο το δείπνο, καταλήγουν να είναι όνειδος σε βαθμό που ο πιστός αρχιμπάτλερ να πει ψέμματα ότι δεν δούλευε τότε εκεί.
Αυτή τη σκηνή θυμήθηκα παρακολουθώντας προσεκτικά το επίσημο δείπνο που παρέθεσε το Βρετανικό Στέμμα (και η κυβέρνηση Στάρμερ που ενορχήστρωσε την όλη επίσκεψη) προς τιμήν του προέδρου Τραμπ.
Ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία που Αμερικανός πρόεδρος έλαβε την ύψιστη τιμή της δεύτερης πρόσκλησης για state visit στη Βρετανία. Και όπως είπε και ο Τραμπ «ελπίζω να είναι και η τελευταία». Όπως πάνε τα πράγματα, θα είναι όντως η τελευταία φορά.
Σε μάλλον απολογητική ανάρτηση με τη φωτογραφία του προεδρικού ελικοπτέρου να αναχωρεί, ο Στάρμερ έγραψε ότι ό,τι κάνει το κάνει μόνο για το εθνικό συμφέρον. Η Realpolitik της δεκαετίας του 1930 είναι εδώ για τα καλά, μαζί με μία πρωτοφανή στα χρονικά επίθεση της κυβέρνησης των ΗΠΑ στα ΜΜΕ της χώρας.
Το πρόβλημα βέβαια είναι ότι όταν εγκαταλείπεις τις αξίες σου για να μείνεις ασφαλής, τότε χάνεις και τις αξίες σου και την ασφάλεια σου.
Δεν ξέρω αν θα ζήσουμε για να τα δούμε όλα αυτά από απόσταση, αλλά δεν έχω καμία αμφιβολία ότι ο ιστορικός του μέλλοντος – αν υποθέσουμε ότι είναι άνθρωπος, και έχει την αντίστοιχη ηθική πυξίδα – θα περιγράψει την επίσκεψη αυτή, και την ανοχή / κατευνασμό / ενθάρρυνση του Τραμπ από το βρετανικό κατεστημένο με πολύ μελανά χρώματα.
Διάφοροι (μάλλον άσχετοι με την ιστορία) έκαναν πριν λίγο καιρό ένα εντελώς άστοχο παραλληλισμό του Μονάχου και των Τσάμπερλαιν και Χίτλερ με τον κατευνασμό του Πούτιν από τον Τραμπ. Ό,τι να ναι. Καταρχάς ο Τσάμπερλαιν ήταν statesman με καλές προθέσεις και επίγνωση του ότι η Βρετανία δεν ήταν έτοιμη να πολεμήσει, αλλά ακόμη κι αν τον κατηγορήσουμε για τον κατευνασμό, η πραγματική ομοιότητα είναι ανάμεσα σε αυτόν και τον Στάρμερ.
Ο Στάρμερ νομίζει ότι κατάφερε κάτι ξεπουλώντας την όποια αξιοπρέπεια είχε μείνει σ’ αυτή τη χώρα, μαζί με τη μνήμη χιλιάδων φαντάρων που πέθαναν σε δύο παγκόσμιους πολέμους για να προστατέψουν τις αξίες που ο Τραμπ και ο Πούτιν τώρα εξουδετερώνουν μεθοδικά τόσο εντός της Δύσης, όσο και στην Ουκρανία.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το κείμενο του Ρωμανού Γεροδήμου περιλαμβάνεται στο εξαιρετικό newsletter του Σαββάτου που λαμβάνουμε από εκείνον με έναν γενναιόδωρο τρόπο.
ΥΓ Αν σας αρέσει αυτό που διαβάσατε, φωνάξτε και τους φίλους σας να γραφτούν εδώ.
