GRAHAM100 / The centennial celebration of the Martha Graham Dance Company
“The First and The Future”
ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ 20 – 23 Νοεμβρίου 2025
Διοργάνωση: ΛΑΒΡΥΣ
Ένας αιώνας συμπληρώνεται από την ίδρυση της χορευτικής ομάδας που
δημιούργησε η ιέρεια του μοντέρνου χορού Μάρθα Γκράχαμ και οι εορτασμοί
ξεκινάνε με μία παγκόσμια περιοδεία, που τη φέρνει και στην Ελλάδα.
Η πολιτιστική εταιρεία ΛΑΒΡΥΣ παρουσιάζει στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
από τις 20 έως τις 23 Νοεμβρίου, τη θρυλική Martha Graham Dance Company, τη
μακροβιότερη και σημαντικότερη ομάδα σύγχρονου χορού των Ηνωμένων
Πολιτειών.
Η επετειακή παράσταση “The First and The Future” δημιουργήθηκε ειδικά για τον
εορτασμό των 100 ετών από την ίδρυση τής διάσημης ομάδας και αποτελεί φόρο
τιμής στην πλούσια κληρονομιά της Μάρθας Γκράχαμ, αλλά και μια ευκαιρία
παρουσίασης μερικών από τις σπουδαιότερες νέες παραγωγές της ομάδας.
Η Μάρθα Γκράχαμ (1896 – 1991), η γυναίκα που άλλαξε τον χορό για πάντα,
θεωρείται παγκοσμίως η πρωτεργάτις του σύγχρονου χορού και μία από τις πλέον
επιδραστικές προσωπικότητες του 20ού αιώνα. Ήταν αυτή που δημιούργησε μια
εντελώς νέα χορευτική τεχνική, την περίφημη «τεχνική Γκράχαμ», που επέτρεψε
στο χορό να γίνει μέσο έκφρασης της ανθρώπινης ψυχής. Το έργο της,
επαναστατικό και ρηξικέλευθο, παραμένει έως σήμερα σημείο αναφοράς για
γενιές χορευτών και χορογράφων σε όλο τον κόσμο.
Το 1926, λίγα μόλις χρόνια μετά την άφιξή της στη Νέα Υόρκη, η Μάρθα Γκράχαμ
ιδρύει την Martha Graham Dance Company. Την ίδια περίοδο δημιουργεί και το
κέντρο χορού Martha Graham Center of Contemporary Dance, ενώ παράλληλα
ξεκινά να λειτουργεί στον ίδιο χώρο και το Martha Graham School of
Contemporary Dance, το οποίο εξακολουθεί έως σήμερα να θεωρείται η πιο
ιστορική και διεθνώς καταξιωμένη σχολή χορού της Αμερικής.
Υπήρξε μία αληθινή επαναστάτρια στον κόσμο του χορού, καθώς οι αλλαγές που
επέφερε ήταν ριζικές και οι καινοτομίες της μεγάλες, για αυτό και το έργο της έχει
συγκριθεί με το έργο του Πικάσο στη ζωγραφική και του Στραβίνσκι στη μουσική!
Το 1998, το περιοδικό TIME την αποκάλεσε «Χορεύτρια του αιώνα», ενώ το People Magazine τη συμπεριέλαβε στις εξέχουσες «Μορφές – Σύμβολα του
αιώνα».
Γεννήθηκε σε μια μικρή πόλη έξω από το Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια και
«άντλησε» την πρώτη της έμπνευση από το ψυχολόγο πατέρα της, ο οποίος της
εμφύσησε μια φυσική αγάπη για τη γλώσσα του ανθρωπίνου σώματος. Από τα
πρώτα της κιόλας βήματα στο χορό άρχισε να αντιλαμβάνεται ότι το μπαλέτο
κρατούσε τον χορευτή μακριά από την έκφραση βαθύτερων συναισθημάτων,
καθώς επένδυε σε πιο εξωτερικά χαρακτηριστικά, στη χάρη της κίνησης και στην
τεχνική τελειότητα. Αναζητώντας κάτι πιο ουσιαστικό και βαθύ για την τέχνη της
άρχισε να οραματίζεται μια τεχνική που θα διευκόλυνε τη συναισθηματική
έκφραση του χορευτή. Έτσι, ανέπτυξε ένα δικό της κινητικό ιδίωμα, γνωστό μέχρι
σήμερα ως «τεχνική Γκράχαμ» που χαρακτηρίζεται από δραματικές, έντονες και
γωνιώδεις κινήσεις.
Σε όλα τα χρόνια της δημιουργίας της αντλούσε έμπνευση από ένα ανεξάντλητο
φάσμα πηγών, όπως η μοντέρνα ζωγραφική, η αμερικανική μεθόριος, οι
θρησκευτικές τελετές των ιθαγενών, αλλά και η ελληνική μυθολογία. Παρουσίασε
έργα με πρωταγωνίστριες τη Μήδεια, την Ιοκάστη, την Άλκηστη, τη Φαίδρα και
την Αριάδνη. Το 1958 παρουσίασε την παράσταση “Κλυταιμνήστρα” με την ίδια
στο βασικό ρόλο, παράσταση που θεωρείται το απόλυτο αριστούργημά της. Ως
δημιουργός, η Martha Graham φρόντιζε όλες τις πτυχές στην παραγωγή των έργων
της, από τις χορογραφίες και τα κοστούμια, ως τη μουσική και το φωτισμό.
Στα 70 χρόνια συνεχούς δημιουργίας συνεργάστηκε με μεγάλους καλλιτέχνες,
αλλά και εκπροσώπους από το χώρο της μόδας όπως οι Isamu Noguchi, John
Houseman, Halston, Donna Karan, Calvin Klein, Aaron Copland, Louis Horst,
Samuel Barber, William Schuman, Carlos Surinach, Norman Dello Joio, Gian
Carlo Menotti, κ.ά.
Αν και δεν συμπαθούσε ιδιαίτερα το κλασικό μπαλέτο, δημιούργησε ρόλους για
κορυφαίους κλασικούς χορευτές όπως ο Ρούντολφ Νουρέγιεφ, η Μάργκοτ Φοντέιν
και ο Μιχαήλ Μπαρίσνικοφ οι οποίοι συμμετείχαν ως guests στις παραγωγές της.
Ως δασκάλα χορού έχει διδάξει σε ηθοποιούς πώς να χρησιμοποιούν το σώμα τους
ως μέσο έκφρασης, μεταξύ των οποίων η Μπέτυ Ντέηβις, ο Γκρέγκορυ Πέκ, η
Τζοάν Γούντγουορντ, ο Κέρκ Ντάγκλας, αλλά και η Μαντόνα.
Ως άνθρωπος του πολιτισμού με έντονη πολιτική συνείδηση χόρεψε στο Λευκό
Οίκο για τον πρόεδρο Ρούσβελτ και αρνήθηκε την πρόσκληση του Χίτλερ να
εμφανιστεί με την ομάδα της στο Διεθνές Φεστιβάλ Τεχνών, το οποίο λάμβανε
χώρα παράλληλα με τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου το 1936.
Το 1976, ο πρόεδρος Τζέραλντ Φορντ της απένειμε το Μετάλλιο της Ελευθερίας,
ανακηρύσσοντάς την «εθνικό θησαυρό», ενώ το 1985, ο πρόεδρος Ρόναλντ
Ρήγκαν της απένειμε την κορυφαία διάκριση των ΗΠΑ “National Medal of Arts”.
MARTHA GRAHAM DANCE COMPANY: Ένας αιώνας δημιουργίας
Η ομάδα, που για τους Αμερικανούς αποτελεί εθνικό πολιτιστικό θησαυρό, έχει
παρουσιάσει το έργο της σε περισσότερες από 60 χώρες, εμφανιζόμενη στα
σπουδαιότερα πολιτιστικά κέντρα του κόσμου. Από τους κόλπους της
αναδείχθηκαν κορυφαίοι δημιουργοί όπως ο Μέρς Κάνινγκχαμ, ο Πωλ Τέιλορ, ο
Μάρκ Μόρις και ο Έρικ Χόκινγκς. Στις 181 χορογραφίες που η Γκράχαμ
δημιούργησε συμμετείχαν κατά καιρούς διάσημες προσωπικότητες, μεταξύ των
οποίων ο Μιχαήλ Μπαρίσνικοφ, η Μάργκοτ Φοντέιν, η Λάιζα Μινέλλι, ο
Ρούντολφ Νουρέγιεφ, η Μάγια Πλισέτσκαγια και η Κάθλιν Τέρνερ.
Σήμερα η Martha Graham Dance Company, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση της
Τζάνετ Άιλμπερ, στοχεύει στη διάδοση του πρωτοποριακού έργου της Γκράχαμ
στις νεότερες γενιές με παραστάσεις σ’ όλο τον κόσμο, πλούσιο εκπαιδευτικό έργο
με τη χρήση όλων των σύγχρονων τεχνολογικών μέσων, αλλά και σε συνεργασίες
με τους σημαντικότερους πολιτιστικούς φορείς του πλανήτη για την παρουσίαση
των νέων παραγωγών της.
Η Τζάνετ Άιλμπερ είναι καλλιτεχνική διευθύντρια της ομάδας από το 2005. Η ίδια
υπήρξε επικεφαλής χορεύτρια της ομάδας στο παρελθόν και έχει δουλέψει στενά
με την ίδια τη Martha Graham, η οποία την έχει χορογραφήσει σε σπουδαία έργα.
Η επετειακή παράσταση “The First and The Future” που θα παρουσιαστεί στην
Αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, είναι ένας
διάλογος ανάμεσα σε εμβληματικά έργα της Μάρθας Γκράχαμ, όπως το Chronicle
και το Errand into the Maze, και σε νέες τολμηρές παραγωγές όπως το Cave του
χορογράφου Hofesh Schechter.
Καλλιτεχνική διεύθυνση: Janet EILBER
Χορεύουν:
Lloyd KNIGHT,
Xin YING,
Leslie Andrea WILLIAMS,
Anne SOUDER,
Laurel DALLEY SMITH,
Grace SAUTTER,
Marzia MEMOLI,
Richard VILLAVERDE,
Devin LOH,
Antonio LEONE,
Meagan KING,
Ane ARRIETA,
Zachary JEPPSEN-TOY,
Amanda MOREIRA,
Jai PEREZ,
Ethan PALMA
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ CHRONICLE
Χορογραφία και Κοστούμια: Μάρθα Γκράχαμ
Μουσική: Γουόλινγκφορντ Ρίγκερ
Φωτισμός: Ντέιβιντ Φίνλεϊ και Στίβεν Λ. Σέλεϊ
Πρεμιέρα: 20 Δεκεμβρίου 1936, Guild Theater, Νέα Υόρκη
ERRAND INTO THE MAZE
Χορογραφία: Μάρθα Γκράχαμ
Μουσική: Τζαν Κάρλο Μενόττι
Φωτισμός: Λόρεν Λιμπρέτι
Κοστούμια: Μαρία Γκαρσία
Πρεμιέρα: 28 Φεβρουαρίου 1947, Ziegfeld Theatre, Νέα Υόρκη
CAVE
Χορογραφία: Χοφές Σέχτερ
Παραγωγός: Ντανίιλ Σίμκιν
Μουσική: Ame και Χοφές Σέχτερ
Κοστούμια: Κάλεμπ Κριγκ
Φωτισμός: Γι-Τσουνγκ Τσεν
Βοηθός Χορογραφίας: Κιμ Κόλμαν
Παγκόσμια Πρεμιέρα: 6 Απριλίου 2022, New York City Center
Την Πέμπτη 20 Νοεμβρίου, μετά το τέλος της παράστασης και για μισή ώρα, η
Καλλιτεχνική Διευθύντρια Τζάνετ Άιλμπερ και δύο χορευτές της ομάδας, μαζί με
την Καθηγήτρια Κλασικών Σπουδών, δρ. Νίνα Παπαθανασοπούλου, που
ειδικεύεται στη σχέση της Μάρθα Γκράχαμ με την αρχαία Ελλάδα, θ’ ανέβουν
στην σκηνή της Αίθουσας Τριάντη, για να συνομιλήσουν για την αιωνόβια ιστορία
της Martha Graham Dance Company και το όραμά της για το μέλλον του
μοντέρνου χορού.
Η συζήτηση απευθύνεται σε όποιους θεατές θέλουν να παρατείνουν την παραμονή
τους στην αίθουσα για να μάθουν περισσότερα για την Ομάδα και να γνωρίσουν
από κοντά μερικούς από τους σημαντικότερους συντελεστές της.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
�� Στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη
�� 20 – 23 Νοεμβρίου 2025 �� Εισιτήρια
