Της Ιουστίνης Φραγκούλη-Αργύρη
Σήμερα δεν θα γράψω ένα οποιοδήποτε κείμενο μα θα καταθέσω την ομιλία που προετοίμασα για την παρουσίαση του βιογραφικού βιβλίου του Ξενοφώντα Βεργίνη με τίτλο ΠΕΡΑ ΑΠ΄ΤΟΝ ΟΡΙΖΟΝΤΑ, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Κηποθέατρο Άγγελου Σικελιανού. Το Μουσείο του ποιητού ως φόντο, το φως που εξέπεμπαν οι λαμπροί ομιλητές και προπάντων η φωτεινή παρουσία του Μητροπολίτη Άρτας κ. Καλλίνικου καθόρισαν για πάντα μέσα μου τις αναλογίες της ύπαρξης, της συνύπαρξης και της προσωπικής ολοκλήρωσης…
Ο Ξενοφώντας που ταξίδεψε Πέρα Απ΄τον Ορίζοντα
Απόψε γιορτάζουμε ένα πρόσωπο της Λευκάδας αλλά ταυτόχρονα και μια οικουμενική προσωπικότητα, γιορτάζουμε τον Ξενοφώντα Βεργίνη, που γεννήθηκε στους άγονους Τσουκαλάδες μα στεκόταν πάντα στην κόψη του βουνού κι αντίκρυζε τον ατέρμονα ορίζοντα. Κι έλεγε μέσα του πως «εγω μια μέρα θα δραπετεύσω, θα φύγω, θα φτάσω πίσω από εκεί που ορίζει το μάτι μου».’Ετσι κι έγινε, έφυγε απο το χωριό για να σπουδάσει στην Αθήνα, έφυγε απ΄την Αθήνα για να σπουδάσει στην Αγγλία, έφυγε από τους τόπους που τον όρισαν κι ακόμη ονειρεύεται να περάσει πέρα απ΄τον ορίζοντα.
Ο Ξενοφών Βεργίνης, πάλεψε για τα αυτονόητα, έζησε στο άγουρο κορμί του την Κατοχή, τον εμφύλιο, την προδικτατορική ακαταστασία της ελληνικής πολιτικής σκηνής, βίωσε τη δικτατορία, και βέβαια πρωταγωνίστησε στη διαμόρφωση της αγροτικής πολιτικής για την εισδοχή της Ελλάδας στην ΕΟΚ μετά το 1974. Απο παιδί που ζητιάνευε το μπουκούνι στην τσέπη της μάνας του ως τον πολιτικό άνδρα με την τρομερή οξύνοια, απο εβδομο αγόρι μιας πολυμελούς οικογένειας, ως άντρας ανεξάρτητος των συνθηκών, ο Ξενοφώντας ενσάρκωσε το όνειρο του στερημένου χωριατόπουλου. Γνώρισε την ανέχεια, τον κοινωνικό ρατσιμό στην πόλη της Λευκάδας, την διστακτικότητα του πατέρα του να τον σπουδάσει πέρα απ΄τον ορίζοντα… γνώρισε πρωθυπουργούς , πολιτικούς, επιχειρηματίες, κι όμως ο έρωτας ήταν και παραμένει η Λευκάδα, που τον όρισε και τον καθόρισε ώς άτομο και τελικά ως πολίτη του κόσμου.
Η ιστορία του Ξενοφώντα ήταν η ιστορία του πατέρα μου κι εγώ να ξέρετε ότι ειμαι η εικόνα και η ομοίωση του παπα Νίκου Φραγκούλη, που ξέφυγε από την Εγκλουβή κι έγινε ο μορφωμένος εφημέριος, ο συγχωρητικός πνευματικός, αυτός που ένωσε πολλά σπασμένα νήματα στον κοινωνικό ιστό της Λευκάδας επί 50 χρόνια από το μετερίζι των Αγίων Αναργύρων και από τη θέση του στο Γηροκομείο Λευκάδας (εσείς γνωρίζετε ηγούμενε και φίλε μου)
Αντί να σας τα λέω περί του βιβλίου μου το οποίο αποτελεί για μένα το κορυφαίο γραπτό έργο μου καθώς αναμειγνύω διάφορα στύλ γραφής, θα σας μεταφέρω τα λόγια της μεγάλης δημοσιογράφου της Καθημερινής Ρίτσας Μασούρα που έγραψε διαβάζοντας απνευστί το έργο ΠΕΡΑ ΑΠ΄ΤΟΝ ΟΡΙΖΟΝΤΑ
«Αυτό το γεμάτο οξείες γωνίες και βαθιά συναισθηματικά ρήγματα περίβλημα του ανθρώπου σε συνδυασμό με την άριστη πολιτική διαδρομή που αναδύεται μέσα από το μεταπολεμικό και μεταπολιτευτικό φάσμα της Ελλάδας, η διεθνώς καταξιωμένη δημοσιογράφος και συγγραφέας Ιουστίνη Φραγκούλη – Αργύρη, με καταγωγή επίσης από τη Λευκάδα, αναλαμβάνει να περιγράψει μέσα από τη βιογραφία του Ξενοφώντα Βεργίνη, καθιστώντας όλους εμάς τους δυνάμει αναγνώστες της, κοινωνούς μιας πληθωρικής ζωής που αξίζει να μελετηθεί.
Η Ιουστίνη Φραγκούλη – Αργύρη, μαέστρος του γραπτού λόγου, πάσχισε ένα ολόκληρο καλοκαίρι μέσα από ατελείωτες συζητήσεις στη Λευκάδα και ατέλειωτες διαδρομές σε χωριά και τόπους με τους οποίους συνδέεται ο Ξενοφών Βεργίνης στο νησί, να καταγράψει όχι μόνο τη ζωή εκείνου του φτωχόπαιδου από τους Τσουκαλάδες, όχι μόνον τις τεράστιες δυσκολίες που αντιμετώπισε η πολυμελής οικογένειά του και ο ίδιος στην Κατοχή, όχι μόνον την αξιοπρεπή προσέγγιση εκ μέρους του εκείνου του ασύλληπτου εμφύλιου σπαραγμού, αλλά και την εντυπωσιακή αναρρίχησή του στα ανώτατα πανεπιστημιακά και πολιτικά μετερίζια της χώρας, απ’ όπου ο Λευκαδίτης πολιτικός υπηρέτησε την γενέτειρα του και την πατρίδα του.
Διαβάζοντας το βιβλίο ομολογώ ότι στάθηκα αρκετά σ ’εκείνα τα πέτρινα παιδικά χρόνια, τότε που οι μαθητές περπατούσαν 6 και 8 χλμ. προκειμένου να φτάσουν στο σχολείο τους κι άλλα τόσα να γυρίσουν στο φτωχικό τους.
Στάθηκα στις τρυφερές στιγμές που ο Ξενοφών πλησίαζε την ελαφρώς φουσκωμένη τσέπη της μάνας, ελπίζοντας να του χαριστεί μια ελιά, ένα αμύγδαλο ίσως, κάτι σαν προνομιακή μεταχείριση που σπάνια η μάνα την επέτρεπε. Τα στόματα ήταν πολλά και η σοδειά λιγοστή.
Στάθηκα στις διαφορές ανάμεσα στα παιδιά που ζούσαν στα χωριά κι εκείνα που ζούσαν στη Χώρα. Στα φθαρμένα παπούτσια τους που συχνά γέμιζαν με κόκκινες λάσπες που έγιναν αφορμή οι συμμαθητές τους να τους αποκαλούν «κοκκινόπλιδες». Στους πρώτους πλατωνικούς έρωτες που ο ρομαντισμός τους ακολουθεί τον Ξενοφώντα ως τις μέρες μας.
Στάθηκα στις προσπάθειες εκείνου του εφήβου που πάλευε με κάθε τρόπο να βγει από τα αδιέξοδα του χωριού, του νησιού, της οικογένειας και να βαδίσει σε ανοικτές φωτισμένες λεωφόρους. Κι ήταν αυτή η προσμονή, αυτή η προσδοκία που τον έτρεφε νυχθημερόν.
Όλα τελικά ακολούθησαν το δρόμο τους και ο Ξενοφών Βεργίνης σπούδασε, έγινε ακαδημαϊκός, πολιτικός, επιχειρηματίας και σήμερα εν καιρώ πανδημίας παραμένει σε δράση, παλεύοντας για όσα πολλοί από μας θεωρούν αυτονόητα. Όμως για τον Ξενοφώντα Βεργίνη τα πάντα είναι αγώνας και δρόμος. Κι αν ένα μήνυμα ξεπετιέται μέσα από το βιβλίο της Ιουστίνης Φραγκούλη είναι ακριβώς αυτό: η ζωή παραμένει ένας αγώνας δρόμου όπου ο άνθρωπος μπορεί και πρέπει να θωρεί πέρα από τους ορίζοντες, αν θέλει το αποτύπωμά του, φεύγοντας, να έχει ουσιαστική αξία.
Η πορεία του Ξενοφώντα Βεργίνη είναι εντυπωσιακή. Σπούδασε στη Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία, διορίστηκε καθηγητής στο Κολλέγιο Αθηνών, είναι πτυχιούχος του Οικονομικού της Νομικής, έφυγε με υποτροφία στο Ηνωμένο Βασίλειο, σπουδάζοντας στο πανεπιστήμιο του Λάνκαστερ…Κι ύστερα γύρισε στην πατρίδα για να την υπηρετήσει, όπως του αρέσει να λέει.
Μα το πλέον σημαντικό επίτευγμα – το βαθύ πολιτικό αποτύπωμα – είναι ότι όντας γνώστης της Αγροτικής Οικονομίας υπήρξε εκ των βασικών διαπραγματευτών της ομάδας των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της χώρας μας με την ΕΟΚ επί Κωνσταντίνου Καραμανλή. Δεν θα ήταν υπερβολή να γραφτεί ότι ο Ξενοφών Βεργίνης μπορεί άξια να διεκδικήσει τον τίτλο του αρχιτέκτονα της Ελληνικής Αγροτικής Πολιτικής μέσα στην ΕΕ. Υπήρξε ισότιμος συνομιλητής του Ανδρέα Παπανδρέου, του Γεωργίου Ράλλη, του Κ. Μητσοτάκη, του Κώστα Καραμανλή, του Σαμαρά και του Κυριάκου Μητσοτάκη, αλλά και του Χαρίλαου Φλωράκη, όπως και όλων των ηγετών που έγραψαν την ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, αλλά και των ηγετών των χωρών της μετέπειτα ΕΕ.
Μέσα από τις σελίδες της επίσημης βιογραφίας του Ξενοφώντα Βεργίνη, αυτής της βιωματικής αφήγησης στην Ιουστίνη Φραγκούλη περνάει ατόφιος ο άνθρωπος πίσω από τον πολιτικό, τον ακαδημαϊκό, τον επιχειρηματία, προβάλλοντας ένα μοναδικό και σπάνιο ανάστημα σε εποχές που δεν φημίζονται για την ηθική ευστοχία τους. Κι όσο αν ηχεί υπερβολή, ο λόγος αυτού του ανήσυχου παιδιού από τους Τσουκαλάδες της Λευκάδας μας οδηγεί στις ατραπούς της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, από τη χούντα ως τη μεταπολίτευση, ως τον Ανδρέα Παπανδρέου και την αναδιανομή του πλούτου, ως τον Σημίτη και την λανθασμένη ισοτιμία της δραχμής – ευρώ, ως τον Αλογοσκούφη και τη δανειακή ασυδοσία των τραπεζών, ως τον Κώστα Καραμανλή και τη χαλαρότητα της εποχής, ως τον Γιώργο Παπανδρέου και το…λεφτά υπάρχουν, ως τα σκληρά μνημόνια και το εξουθενωτικό PSI , ως το brain drain των νέων μας, ως τον Αλέξη Τσίπρα και τα παιγνίδια της Γερμανίας, ως τις μέρες της πανδημίας και τον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Ένα εντυπωσιακό σε γραφή, ύφος και περιεχόμενο βιβλίο που διαβάζεται απνευστί και που αποτελεί υλικό για τον ιστορικό του μέλλοντος, ενώ παράλληλα μέσα από τις προσωπικές μαρτυρίες και επιστολές του Βεργίνη αναδεικνύεται η αδήριτη ανάγκη να προστατεύσουμε τον πρωτογενή τομέα της ελληνικής οικονομίας. Κάτι που οι κυβερνήσεις το παλεύουν, αλλά ο δρόμος είναι μακρύς και δύσβατος.»
Μετά την Ρίτσα Μασούρα και τα ωραία λόγια της θα ήθελα να σας πω ότι αυτό το βιβλίο που προέκυψε μετά απο 80 ώρες συνεντεύξεων με τον Ξενοφώντα, μετά απο ποταμούς δακρύων εκ μέρους του βιογραφουμένου, αυτό το βιβλίο είναι το ψυχογράφημα του Βεργίνη αλλά ταυτόχρονα και η δική μου κάθαρση, καθώς μετά απο 20 χρόνια οπότε είχα ξεκινήσει τη συγγραφικής μου καριέρα με την βιογραφία του Αρχιεπισκόπου Σπυρίδωνος Η ΜΟΝΑΞΙΑ ΕΝΟς ΑΣΥΜΒΙΒΑΣΤΟΥ το 2001 , επέστρεψα με ένα ανάλογο πόνημα πολύ πιό περίπλοκα κατεργασμένο και δομημένο με εντελώς πρωτότυπο τρόπο.
Οι ψυχές μας, οι συνομιλίες μας βρίσκονται στο ανάγνωσμα ΠΕΡΑ ΑΠ΄ΤΟΝ ΟΡΙΖΟΝΤΑ. Οι πόνοι της συγγραφής, οι ατέλειωτες διορθώσεις του Ξενοφώντα, οι διαφωνίες μας για την ποσόστωση της Λευκάδας μέσα στο έργο είναι αριστοτεχνικά κρυμμένες.
80 ώρες εξομολογησης, το οδοιπορικό μιας πολύτιμης ζωής βρίσκεται τώρα στα χέρια σας. Εύδρομον ας είναι το βιβλίο μας, Ξενοφώντα!
