Πόσο μας αφορούν οι εξελίξεις στο Καζακστάν;
φωτ. από το Atlantic Council
Καθώς Ρώσοι αλεξιπτωτιστές και στρατιωτικές δυνάμεις από άλλα πρώην σοβιετικά κράτη σπεύδουν να στηρίξουν το καθεστώς ενώ δεκάδες είναι οι νεκροί στις συγκρούσεις διαδηλωτών με δυνάμεις καταστολής, ας συγκρατήσουμε δύο σημεία καταρχήν: Πρώτον, το πρόβλημα της χώρας βρίσκεται στο διεφθαρμένο καθεστώς Ναζαρμπάγιεφ, ο οποίος μέχρι πρόσφατα ήταν ο ίδιος πρόεδρος της χώρας (πριν από το 1991 ήταν Γραμματέας του τοπικού ΚΚ και μέλος του Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΣΕ) και στη συνέχεια τοποθέτησε σε αυτήν τη θέση έναν αχυράνθρωπο, τον Τοκάγιεφ. Δεύτερο, με τα σημερινά δεδομένα, δυστυχώς η μόνη ορατή εναλλακτική λύση στην κυβέρνηση Τοκάγιεφ θα ήταν ένα, κάποιας μορφής, ισλαμικό καθεστώς, κάτι που θα συνιστούσε μείζονα ανατροπή και θα προκαλούσε ντόμινο στο σύνολο των μουσουλμανικών πρώην Σοβιετικών Δημοκρατιών της Κεντρικής Ασίας και στην Κίνα.
Σενάριο αποσταθεροποίησης: Το 40% του πληθυσμού του Καζακστάν είναι Ρώσοι που εγκαταστάθηκαν εκεί την δεκαετία του 1950, όταν ηγέτης του τοπικού ΚΚ δεν ήταν άλλος από τον Μπρέζνιεφ. Μάλιστα -σήμερα ακούγεται σαν ανέκδοτο αλλά δεν είναι- για τον εποικισμό και την καλλιέργεια της χέρσας γης στο Βόρειο Καζακστάν, ο Μπρέζνιεφ έγραψε ένα βιβλίο που βραβεύτηκε με το Βραβείο Λένιν Λογοτεχνίας! Στο έδαφος της χώρας βρίσκεται και το ρωσικό (πρώην σοβιετικό) διαστημικό κέντρο του Μπαϊκονούρ. Αν υπάρξει εμφύλια σύγκρουση μεταξύ κοσμικών και ισλαμιστών, είναι προφανές ότι ο ρωσικός πληθυσμός, που βρίσκεται συγκεντρωμένος στις βόρειες περιοχές της χώρας θα αναζητήσει την ασφάλειά του είτε στην αυτονόμηση αυτών των περιοχών είναι στην ένωσή τους με τη Ρωσία.
Η Κίνα και το βραχυκύκλωμα: Αλλά αν το Καζακστάν αποσταθεροποιηθεί, δημιουργείται κίνδυνος ενός ντόμινο όχι μόνον στην πρώην Σοβιετική Κεντρική Ασία αλλά και στην Βορειοδυτική Κίνα, εκεί όπου το Πεκίνο εφαρμόζει σκληρή καταστολή, ειδικά στην επαρχία Τσινγιάνγκ, όπου η πλειονότητα του πληθυσμού είναι οι τουρκόφωνοι και μουσουλμάνοι Ουιγούροι. Μια ριζοσπαστικοποιημένη ισλαμική «Κεντρασιατική Άνοιξη» (όπως η Αραβική) που σύντομα θα εξελιχθεί σε βαρύ Χειμώνα, υπάρχει κίνδυνος να προκαλέσει ένα διπλό ταυτόχρονο βραχυκύκλωμα τόσο στην προσπάθεια για αποκλιμάκωση της έντασης μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας όσο και στην προσπάθεια για επάνοδο της Ουάσιγκτον στη συμφωνία του 2015 για τον διεθνή έλεγχο του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν.
Το δίλημμα του Μπάιντεν: Η χρονική σύμπτωση των γεγονότων είναι εντυπωσιακή, γιατί οι εξελίξεις στο Καζακστάν μπορούν να γίνουν αφορμή για μια ρωσική στρατιωτική επέμβαση μείζονος κλίμακας σε μια κρίσιμη στιγμή: Την Δευτέρα αρχίζουν στη Γενεύη οι διμερείς συνομιλίες ΗΠΑ-Ρωσίας μετά τη σχετική συμφωνία Μπάιντεν-Πούτιν ενώ, την ίδια ώρα στη Βιέννη, εισέρχονται σε αποφασιστική φάση οι συνομιλίες με το Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμά του. Τα γεγονότα στο Καζακστάν θέτουν, λοιπόν, ένα πιεστικό δίλημμα στον Μπάιντεν: Θα επιχειρήσει να τα εκμεταλλευτεί για να πιέσει στις διαπραγματεύσεις την Μόσχα και την Τεχεράνη ή θα υπερβεί τις αδράνειες του παρελθόντος και θα στηρίξει ένα μέτωπο κατά του σουνιτικού τζιχαντισμού από κοινού με τη Ρωσία και το Ιράν;.