Καταπολεμάμε την τρομοκρατία, κατανοούμε την ανατροπή
Αν σταματούσαμε να χρησιμοποιούμε τις λέξεις αδιακρίτως, η δημοκρατία θα ήταν πολύ καλύτερη. Έτσι, η τρομοκρατία θα πρέπει να οριστεί ως η προσπάθεια επηρεασμού της πορείας των γεγονότων, εκτός εμπόλεμης κατάστασης, με την άσκηση βίας κατά αμάχων, γνωστών ή ανώνυμων- ενώ άτομα που δεν είναι, συχνά χαρακτηρίζονται με αυτό το όνομα, Ειδικότερα, οι μαχητές της γαλλικής Αντίστασης, που χαρακτηρίστηκαν “τρομοκράτες” από τους Ναζί, δεν ήταν τρομοκράτες- ομοίως, δεν είναι τρομοκράτες όσοι αντιτίθενται, με βανδαλισμούς ή παρεμπόδιση, σε μια νομική απόφαση που θεωρούν αντίθετη προς τα συμφέροντά τους ή προς την αντίληψή τους για το γενικό συμφέρον.
Προτείνω να χρησιμοποιήσω τις λέξεις “ανατροπή” και “ανατρεπτική” για να τις χαρακτηρίσω, ελλείψει καλύτερου όρου- κάνοντας διάκριση μεταξύ της “μη βίαιης ανατροπής”, (που δεν έρχεται αντιμέτωπη με τις δυνάμεις της τάξης), όπως οι τρέχουσες ενέργειες στα μουσεία, η οποία είναι αποδεκτή, και της “βίαιης ανατροπής”, (που χρησιμοποιείται από όσους αντιτίθενται στις δυνάμεις της αστυνομίας και της χωροφυλακής), η οποία δεν είναι αποδεκτή.
Πολλές μεγάλες μεταρρυθμίσεις στην ιστορία σε πολλές χώρες επιτεύχθηκαν μέσω της ανατροπής. Στην πραγματικότητα, εξ ορισμού, κάθε μελλοντική μεταρρύθμιση είναι, εκ φύσεως, παράνομη σήμερα. Και η πρόβλεψή της είναι εξ ορισμού ανατρεπτική. Έτσι, το δικαίωμα στην απεργία, το κίνημα της πολιτικής ανυπακοής του Θορώ, το φεμινιστικό κίνημα της Τερέζα Μπίλινγκτον-Γκριγκ, η νομιμοποίηση των αμβλώσεων και της ομοφυλοφιλίας και τόσοι άλλοι αγώνες σε τόσες πολλές χώρες.
Σε μια δημοκρατία, όπου υπάρχουν χίλιοι τρόποι για να ακουστεί κανείς, δεν θα έπρεπε να υπάρχει καμία ανάγκη για ανατροπή- ούτε για την προστασία του περιβάλλοντος, ούτε για την υπεράσπιση της κοσμικότητας, ούτε για την καταπολέμησή της, ούτε για κανέναν άλλο σκοπό. Θα πρέπει να αρκείται κανείς στο να προσπαθεί να κερδίσει το επιχείρημα μέσω ενός λογικού δημόσιου διαλόγου. Ιδιαίτερα από τη στιγμή που η βίαιη ανατροπή αποτελεί πρόσχημα για αδιάκριτες πράξεις βανδαλισμού και συστηματική επιθετικότητα κατά της αστυνομίας.
Ωστόσο, σε πολλές χώρες, ακόμη και σε δημοκρατικές, και στη Γαλλία, μπορεί κανείς να καταλάβει ότι για κάποιους ορισμένοι νόμοι που ισχύουν και ορισμένες ενέργειες της δημόσιας εξουσίας είναι αντίθετες προς το μακροπρόθεσμο συμφέρον της ανθρωπότητας- μπορεί κανείς να καταλάβει την οργή των νέων ενάντια στη νόμιμη καταστροφή του μέλλοντός τους από τους ηλικιωμένους, ειδικότερα, καταλαβαίνω αυτούς που στη Γαλλία αντιτίθενται στην κατασκευή δεξαμενών νερού από υπόγεια ύδατα επειδή οι δεξαμενές αυτές θα εκτρέψουν τα σπάνια φυσικά αποθέματα προς όφελος λίγων…., οι οποίοι θα τα χρησιμοποιήσουν για την παραγωγή αραβοσίτου…. το σύνολο σχεδόν του οποίου θα πάει στην παραγωγή ζώων προς σφαγή …. τα οποία ευθύνονται για την έκλυση αερίων και τη δημιουργία του φαινομένου του θερμοκηπίου. Βεβαίως, ακόμα και αν σήμερα θεωρείται πρόωρο, θα αναγνωριστεί μια μέρα ότι η καλλιέργεια αραβοσίτου για τη μαζική παραγωγή χοίρων, αγελάδων και κοτόπουλων αποτελεί παρέκκλιση.
Υπάρχουν πολλές άλλες καταστάσεις σήμερα που δικαιολογούν αυτόν τον θυμό.
Πρώτα στη Γαλλία, όπου σπαταλάμε τη λιγοστή παραγωγή τροφίμων και τα υπόγεια ύδατα αντί να ανακυκλώνουμε τα απόβλητα και να επαναχρησιμοποιούμε τα λύματα- όπου το διατροφικό μας μοντέλο, που κάποτε ήταν ένα από τα πιο υγιεινά στον κόσμο, μετατρέπεται σε καταστροφή: σπατάλες, δηλητήρια (τεχνητή ζάχαρη, κρέας, fast food κ.λπ.) και μείωση του χρόνου των γευμάτων- όπου οι βιομηχανίες μας, ιδίως αυτές της κινητικότητας, παραμένουν τρομερά ρυπογόνες- όπου οι βιώσιμες πηγές ενέργειας (πυρηνικές και ανανεώσιμες) βρίσκονται σε καταστροφική κατάσταση.
Και ακόμη περισσότερο εκτός Γαλλίας: επειδή, όσον αφορά τις εκπομπές CO2, η Γαλλία είναι μόλις 19η στον κόσμο, με 0,93% των παγκόσμιων εκπομπών, και τα οικολογικά προβλήματα είναι πρώτα στις Ηνωμένες Πολιτείες, μετά στην Κίνα, μετά στην Ινδία- αύριο θα είναι στη Νιγηρία. Σε αυτές τις χώρες, πάνω απ’ όλα, πρέπει να είναι κανείς ανατρεπτικός, και γι’ αυτό καταλαβαίνω εκείνους που, απελπισμένοι επειδή δεν μπορούν να κερδίσουν την υπόθεσή τους νομικά, περνούν από αυτά τα κανάλια. Αλλά όχι εκείνοι που, στις δημοκρατίες μας, καταφεύγουν στη βία. Δεν είναι ποτέ αποδεκτό.
Όπως ακριβώς υπάρχει το PeaceCorps, η Greenpeace και άλλα, θα έπρεπε να υπάρχει ένα παγκόσμιο Greencorps, του οποίου η αποστολή θα ήταν να προειδοποιεί εγκαίρως για όλες τις παραβιάσεις, ακόμη και αυτές που καλύπτονται από τους τοπικούς νόμους, των μεγάλων αρχών της ανθρώπινης επιβίωσης, με γνώμονα το γενικό συμφέρον και όχι, όπως κάνουν κάποιοι, επιτιθέμενοι απλώς σε αυτή ή σε εκείνη την ανεπτυγμένη χώρα για να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα μιας άλλης.
Αυτό είναι προφανώς πολύ δύσκολο, αν όχι αδύνατο, δεδομένων των γεωπολιτικών συσχετισμών δύναμης. Ωστόσο, αυτό θα ήταν μόνο η αρχή όσων θα ήταν απαραίτητα: μια μέρα, ορισμένες κληρονομιές που είναι απαραίτητες για το μέλλον της ανθρωπότητας (όπως οι ωκεανοί και η ευαίσθητη ισορροπία τους, η βιοποικιλότητα, τα δάση του Αμαζονίου και της Αφρικής, ορισμένες πηγές ενέργειας και πρώτων υλών) θα πρέπει να ξεφύγουν από τις ιδιοτροπίες των βιομηχάνων και των επισκεπτών ηγετών.
j@attali.com. Écrivain, Président de Attali Associates