Humza Yousaf: Η Σκωτία αποκτά έναν μουσουλμάνο ηγέτη σε περίοδο μεγάλων αλλαγών στην βρετανική πολιτική
Ο διορισμός χθες από το κοινοβούλιο του Humza Yousaf ως πρώτου υπουργού της Σκωτίας αποτελεί ιστορική στιγμή για το Ηνωμένο Βασίλειο. Για πρώτη φορά στην ιστορία, η χώρα έχει έναν ινδουιστή πρωθυπουργό στο Ουέστμινστερ (Rishi Sunak) και έναν μουσουλμάνο πρώτο υπουργό στη Σκωτία.
Στην ομιλία του, ο Yousaf δήλωσε: “Θα πρέπει όλοι να είμαστε υπερήφανοι για το γεγονός ότι σήμερα στείλαμε ένα ξεκάθαρο μήνυμα, ότι το χρώμα του δέρματός σας, η πίστη σας, δεν αποτελεί εμπόδιο για να ηγηθείτε της χώρας που όλοι αποκαλούμε σπίτι μας.”
Εκ πρώτης όψεως, αυτοί οι δύο άνδρες – Humza Yousaf και Rishi Sunak – των οποίων οι οικογένειες ήρθαν στο Ηνωμένο Βασίλειο ως μετανάστες αναζητώντας μια καλύτερη ζωή, ενσαρκώνουν το όνειρο ότι, με σκληρή δουλειά, οι μετανάστες και τα παιδιά τους μπορούν να φτάσουν στην κορυφή της κοινωνίας.
Παρόμοιες ιστορίες διαδραματίζονται και αλλού, στο κορυφαίο επίπεδο της βρετανικής πολιτικής. Το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης της Σκωτίας, οι Εργατικοί, ηγείται του Anas Sawar, ενός άνδρα που έχει επίσης πακιστανική μουσουλμανική καταγωγή, όπως και ο Sadiq Khan, ο δήμαρχος του Λονδίνου. Το υπουργικό συμβούλιο του Ουεστμίνστερ έχει επίσης πρωτοφανή εθνοτική ποικιλομορφία.
Πολλοί από αυτούς τους πολιτικούς είναι παιδιά και εγγόνια μεταναστών που ήρθαν στο Ηνωμένο Βασίλειο τη δεκαετία του 1950 και του 1960, οικονομικών μεταναστών από πρώην αποικίες όπως η Ινδία, το Πακιστάν και τα έθνη της ανατολικής Αφρικής και της Καραϊβικής, οι οποίοι ήρθαν με λίγα χρήματα και περιορισμένη γνώση της αγγλικής γλώσσας. Αυτό το πρώτο κύμα μετα-αποικιακών μεταναστών εργαζόταν συχνά στις μεγάλες βρετανικές βιομηχανίες, σε εργοστάσια και μύλους, και εγκαταστάθηκε σε μεγάλες πόλεις και κωμοπόλεις.
Η Σκωτία είναι το μόνο δυτικοευρωπαϊκό έθνος που έχει μουσουλμάνο ηγέτη και το Ηνωμένο Βασίλειο η μόνη δημοκρατία όπου τα παιδιά των πρώην αποικιοκρατούμενων λαών διοικούν τη χώρα που αποίκισε τα έθνη των γονέων και των παππούδων τους. Η στιγμή έχει τεράστιο ιστορικό βάρος. Το Ηνωμένο Βασίλειο, η Σκωτία και μάλιστα η Ιρλανδία διοικούνται από ανθρώπους της διασποράς της Νότιας Ασίας.
Τόσο ο Yousaf όσο και ο Sunak έχουν πιστώσει τους παππούδες και τους γονείς τους για την εργασιακή τους ηθική, η οποία, όπως λένε, τους επέτρεψε να ανέβουν στην κοινωνική και πολιτική ιεραρχία της Βρετανίας. Πρόκειται για μια εμπνευσμένη ιστορία, αλλά ίσως θα πρέπει και οι δύο να προβληματιστούν τώρα που βρίσκονται στην εξουσία. Είναι ίσως πιο δύσκολο για τους νεοαφιχθέντες στη σημερινή Βρετανία να επαναλάβουν αυτό το ταξίδι.
Το απόλυτο τεστ αντοχής περιμένει
Αν και ο Yousaf έχει δηλώσει ότι είναι ασκούμενος μουσουλμάνος, είναι επίσης σαφές ότι δεν πιστεύει ότι οι νομοθέτες θα πρέπει να καθοδηγούνται από την πίστη στη λήψη αποφάσεων. Τούτου λεχθέντος, σε μια εκδήλωση που οργανώθηκε στο Κοινοβούλιο της Σκωτίας για τους μουσουλμάνους και την πολιτική διαδικασία στη Σκωτία, όταν ο Yousaf έγινε για πρώτη φορά βουλευτής, αποκάλυψε ότι η πίστη του ήταν μέρος του κινήτρου του για να ασχοληθεί με την πολιτική εξ αρχής.
Η πολιτική του αφύπνιση είχε λάβει χώρα μια δεκαετία νωρίτερα, μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου στις Ηνωμένες Πολιτείες. Καθώς παρακολουθούσε τις εικόνες των δίδυμων πύργων με τους συμμαθητές του, εκείνοι στράφηκαν να τον ρωτήσουν γιατί οι μουσουλμάνοι μισούσαν την Αμερική. Τότε, δηλώνει, συνειδητοποίησε ότι η πολιτική είχε σημασία.
Η πίστη και η εθνικότητα του Yousaf είχαν προηγουμένως σπάνια σχολιαστεί στην πολιτική της Σκωτίας. Πράγματι, είναι σπάνιο να τον ακούσει κανείς να περιγράφεται ως “μουσουλμάνος υπουργός” ή “Βρετανός Ασιάτης βουλευτής”. Το ίδιο ισχύει και για άλλους που προηγήθηκαν ή τον ακολούθησαν και αποτελεί μέτρο του πόσο μακριά έχει φτάσει το Ηνωμένο Βασίλειο όσον αφορά τις μειονότητες στη δημόσια ζωή.
Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της αναμέτρησης για την ηγεσία του SNP, η απουσία του Γιουσάφ από την ψηφοφορία για τον ισότιμο γάμο των ομόφυλων ζευγαριών αμφισβητήθηκε και συνδέθηκε με την πίστη του και τη θέση του στην πακιστανική κοινότητα της Γλασκώβης. Ο ισχυρισμός ήταν ότι δεν ήθελε να ψηφίσει υπέρ αυτής της νομοθεσίας από φόβο μήπως αποξενώσει την κοινότητα αυτή.
Εκπρόσωπος της εκστρατείας του Yousaf απάντησε λέγοντας ότι “υποστηρίζει απερίφραστα τον ισότιμο γάμο” και ότι η απουσία του από την ψηφοφορία οφειλόταν σε “μια εξαιρετικά σημαντική δέσμευση που αφορούσε την προσπάθεια να εξασφαλιστεί η απελευθέρωση ενός Σκωτσέζου υπηκόου που καταδικάστηκε σε θάνατο για βλασφημία στο Πακιστάν”.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ούτε ο Yousaf ούτε ο Sunak έχουν αντιμετωπίσει ακόμη την πραγματική δοκιμασία πίεσης. Και οι δύο έγιναν ηγέτες μετά από μια κλειστή διαδικασία επιλογής του κόμματος, οπότε δεν χρειάστηκε ακόμη να κατέβουν ως ηγέτες σε δημόσιες εκλογές.
Αυτό θα είναι το πραγματικό μέτρο για το πόσο το ευρύτερο βρετανικό κοινό αποδέχεται την αλλαγή του προσώπου της εθνικής πολιτικής. Μένει να δούμε αν η εθνικότητά τους θα αποτελέσει παράγοντα στη δημόσια συζήτηση γύρω από την πολιτική τους
Τόσο ο Yousaf όσο και ο Sunak φαίνονται πρόθυμοι να διατηρήσουν την πίστη τους στην ιδιωτική σφαίρα, κάτι που αναμένεται στη βρετανική πολιτική. Η ομάδα του πρώην πρωθυπουργού Τόνι Μπλερ έζησε ως γνωστόν με το μάντρα “Δεν ασχολούμαστε με τον Θεό” όταν επρόκειτο να αποφύγει συζητήσεις σχετικά με τον χριστιανισμό του.
Η προειδοποίηση της τάξης
Η πολιτική του Yousaf δεν θα μπορούσε να είναι πιο διαφορετική από εκείνη του Sunak. Είναι σταθερά αριστερά του κέντρου όσον αφορά τη μετανάστευση, την κοινωνική πρόνοια και τη φορολογία. Αυτό μας υπενθυμίζει ότι η πολιτική ταυτότητα των εθνικών μειονοτήτων δεν είναι ενιαία, αν και για χρόνια τα κόμματα της αριστεράς θεωρούσαν δεδομένη την ψήφο των μειονοτήτων.
Σήμερα η εθνοτική, θρησκευτική και πολιτιστική ποικιλομορφία αντανακλάται σε όλο το πολιτικό φάσμα. Είναι δυνατόν να φτάσετε στην κορυφή ανεξάρτητα από την πολιτική σας ταυτότητα.
Θα πρέπει όμως να σημειωθεί ότι λιγότερα έχουν αλλάξει όσον αφορά το εκπαιδευτικό και κοινωνικό υπόβαθρο. Ο πατέρας του Yousaf ήταν λογιστής. Ο Sunak είναι γιος γιατρού με μητέρα φαρμακοποιό. Και οι δύο άνδρες πήγαν σε ιδιωτικό σχολείο. Ήταν μέρος μιας γενιάς μεταναστών που μπόρεσαν να έρθουν στο Ηνωμένο Βασίλειο και να φτιάξουν μια καλύτερη ζωή για τον εαυτό τους.
Στην πολιτική εξακολουθούν να κυριαρχούν εκείνοι που έχουν σπουδάσει σε ιδιωτικά σχολεία. Η τάξη είναι το πραγματικό χάσμα στη βρετανική πολιτική, όποιο χρώμα ροζέτας και αν φοράει ένας υποψήφιος.