Η Joana Mallwitz είναι η πρώτη γυναίκα αρχιμουσικός στο Konzerthaus του Βερολίνου. Και ναι, δεν έχει δει την ταινία Tár
Εδώ και μήνες η εικόνα της Joana Mallwitz είναι σε εκατοντάδες αφίσσες στο Βερολίνο, προαναγγέλλοντας την άφιξή της ως νέας διευθύντριας ορχήστρας στο Konzerthaus. “Είναι”, όπως αναγράφεται στις αφίσσες, “το επόμενο μεγάλο γεγονός”. Μέχρι πρόσφατα ήταν σχεδόν άγνωστη στο Βερολίνο. Πλέον, όπως η ίδια δηλώνει, δεν μπορεί ούτε στο σούπερ μάρκετ να παει χωρίς να την αναγνωρίσει κάποιος.
“Η προετοιμασία ήταν τεράστια. Έπρεπε να απαλλαγώ από οποιαδήποτε άλλη δουλειά ή ευθύνη, επικεντρώνοντας την προσοχή μου στο να γνωριστώ με τους μουσικούς και να αποφασίσω πώς ακριβώς θέλω να διευθύνω την οποιαδήποτε συμφωνία της επιλογής μου”
Η Joana Mallwitz – Ιωάννα Μάλβιτς – δεν κρύβει τον ενθουσιασμό της για τον διορισμό της. Υπάρχει αρχικά το νεαρό της ηλικίας της. Έχοντας ξεκινήσει την καριέρα της σε ηλικία 19 ετών, σήμερα στα 37 της είναι μακράν η νεότερη μουσική διευθύντρια που ηγείται ενός οίκου στον πολύβουο κόσμο της κλασικής μουσικής του Βερολίνου, ο οποίος διαθέτει επτά μεγάλες ορχήστρες και τρεις όπερες… Υπάρχει όμως και το γεγονός ότι είναι γυναίκα. Στην μακρά μουσική ιστορία της πόλης, ο διορισμός αυτής της νέας αρχιμουσικού σηματοδοτεί την πρώτη φορά που η κορυφαία θέση σε μια κορυφαία ορχήστρα του Βερολίνου ανατίθεται σε γυναίκα.
“Αυτό δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τη δουλειά μου”, λέει η ίδια, προσεγγίζοντας το θέμα με προσοχή. “Όταν στέκεσαι μπροστά από μια ορχήστρα, σε απασχολεί μόνο ένα ερώτημα: “Λειτουργεί ή όχι;” Από αυτό εξαρτάται η ζωή ενός μαέστρου”. Από την άλλη πλευρά, η Mallwitz σπεύδει να πει ότι δεν είναι εκτός πραγματικότητας. “Αντιλαμβάνομαι ότι εξακολουθεί να υπάρχει η ανάγκη να μιλάμε για αυτά τα θέματα. Η τέλεια κατάσταση θα ήταν αν φτάναμε σε ένα σημείο όπου δεν θα έχει πλέον ενδιαφέρον ούτε καν θα μου κάνετε την ερώτηση”.
Konzerthaus
Οι συγκρίσεις μεταξύ της Mallwitz και της Lydia Tár – της αρχιμουσικού μιας μεγάλης ορχήστρας του Βερολίνου που υποδύεται η Κέιτ Μπλάνσετ στο ψυχόδραμα του Τοντ Φιλντ – ήταν πολλές. Υπήρξαν ακόμη και αναφορές στο υποτιθέμενο “tárketing” της Mallwitz από την ομάδα δημοσίων σχέσεων του Konzerthaus.
ταινία Tár/Κέιτ Μπλάνσετ
Η ίδια τις απορρίπτει κομψά. “Ξέρω ότι είναι αστείο. Θέλω πραγματικά να δω την ταινία και λατρεύω την Κέιτ, αλλά ήταν τόσο μεγάλη η αναστάτωση που δεν είχα χρόνο. Αλλά οι συγκρίσεις των δυό μας – ε, καλά, είναι μόνο τα μαλλιά, σωστά; Για να είμαι ειλικρινής, πολλοί φίλοι τα τελευταία 20 χρόνια μου λένε ότι μοιάζουμε λίγο με την Blanchett Και ξέρετε, είμαι σίγουρη ότι δεν έχει ιδέα για μένα”.
Οι φίλοι της – ίσως οι ίδιοι που, όπως λέει, αρχικά προσπάθησαν να την απομακρύνουν από τον “κόσμο της δεξαμενής καρχαριών” της σκηνοθεσίας – της έχουν πει αρκετά για την ταινία ώστε να αναρωτηθεί αν είναι “πραγματικά καλό” να συγκρίνεται με την φανταστική Tár, όπως εμφανίζεται στο ρόλο της.
Οι μουσικοί τη θεωρούν σεμνή, απόλυτα υποταγμένη στη μουσική” Ενας αρπίστας από το κρατικό θέατρο της Νυρεμβέργης την περιγράφει με τα καλύτερα λόγια. Όταν τον Ιούλιο, η Mallwitz αποχώρησε από τη θέση της γενικής μουσικής διευθύντριας μετά από πέντε χρόνια στη βαυαρική πόλη, 65.000 άνθρωποι παρακολούθησαν μια συγκινητική υπαίθρια αποχαιρετιστήρια συναυλία.
Οι μουσικοκριτικοί του Βερολίνου, που δεν είναι γενικά γνωστοί για τα μεγάλα λόγια, ήταν ασυνήθιστα ζωηροί. Ο δημοσιογράφος που έγραφε για την πρώτη της εμφάνιση στο Konzerthaus στην ταμπλόιντ εφημερίδα του Βερολίνου BZ περιέγραψε το στυλ της ως “υψηλής τάσης”, την ερμηνεία της στον Προκόφιεφ ως “αναζωογονητική, ωμή, ριψοκίνδυνη…”. Η Süddeutsche εξήρε την ικανότητά της να “ανιχνεύει τα συναισθηματικά βάθη” της μουσικής.
Το Der Spiegel περιέγραψε την Mallwitz, μόλις τριών ετών όταν έπεσε το Τείχος του Βερολίνου, ως “τον αντίποδα της απαρχαιωμένης εικόνας του μαέστρου”, που ενσαρκώνεται από άτομα όπως ο 80χρονος Daniel Barenboim, του οποίου η παραίτηση για λόγους υγείας από τη θέση του γενικού μουσικού διευθυντή της Staatsoper μετά από τριάντα χρόνια προκάλεσε κύματα σοκ στην κοινότητα της κλασικής μουσικής- και ο πρόσφατα ανακοινωθείς διάδοχός του και πρώην αντίπαλός του, ο 64χρονος συντηρητικός Christian Thielemann.
Η Mallwitz μεταξύ άλλων δηλώνει: “Δεν αρκεί πλέον να λέω ότι θα βάλω το επίσημο παλτό μου, θα ανέβω στη σκηνή, θα υποκλιθώ, θα διευθύνω τη συμφωνία και θα περιμένω να προσελκύσω τον κόσμο στην αίθουσα συναυλιών. Θα ήταν αλαζονικό να πιστεύει κανείς ότι αυτό ισχύει”.
Θέλει να προσεγγίσει “ανθρώπους που δεν γνωρίζουν πόσο παθιασμένοι μπορεί να είναι ακόμη με την κλασική μουσική, επειδή δεν την έχουν απαραίτητα βιώσει ακόμη”. Το σήμα κατατεθέν της, η λεγόμενη μορφή Expeditionskonzert, κατά την οποία, μαζί με τους μουσικούς, ταξιδεύει το κοινό σε ένα μουσικό κομμάτι πριν από μια συναυλία, είναι sold-out εκδηλώσεις και ο δικός της τρόπος να επικοινωνήσει το πάθος της για τη μουσική.
Θυμάται όταν ήταν 16 ετών και είδε μια παράσταση της Ιεροτελεστίας της Άνοιξης του Ιγκορ Στραβίνσκι. Πήρε στα χέρια της την παρτιτούρα και την έφερε στο σχολείο. “Ήμουν συγκλονισμένη από αυτό, σε πλήρη έξαρση, και μόλις το είπα στους φίλους μου, ξαφνικά όλοι γούσταραν το Sacre”.
Kate Connolly in Berlin
ΠΗΓΗ GUARDIAN