Νίνος Φένεκ Μικελίδης – Αλληγορίες πάνω σε καταπιεστικά κομουνιστικά αλλά και μετα-κομουνιστικά καθεστώτα, προβλήματα δυσλειτουργικών οικογενειών και πολιτικά μανιφέστα ήταν τα θέματα που κυριάρχησαν στις ταινίες του πρώτου τριημέρου του 55ου Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.
Την έναρξη κήρυξε ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης, ενώ ο διευθυντής του φεστιβάλ, Δημήτρης Εϊπίδης (απουσίαζε ο πρόεδρος του φεστιβάλ Γιάννης Σμαραγδής) παρουσίασε το φετινό πρόγραμμα, τονίζοντας πως το «ορόσημο της φετινής οργάνωσης» είναι το αφιέρωμα στην επέτειο των 100 χρόνων του Ελληνικού Κινηματογράφου. Το ερώτημα όμως που, πολύ σωστά, θέτουν αρκετοί, είναι πώς και από ποιούς επελέγη το 1914 ως το ξεκίνημα του ελληνικού κινηματογράφου, τη στιγμή που οι πρώτες ελληνικές ταινίες γυρίστηκαν πολύ νωρίτερα, από τους ελληνικής (βλάχικης στην πραγματικότητα) καταγωγής αδερφούς Μανάκη, που γύρισαν τις πρώτες τους ταινίες τους στην υπό τουρκική κατοχή Μακεδονία το 1905 – εκτός και αν θέλουμε να τους χαρίσουμε στα Σκόπια που επιμένουν πως οι Μανάκη ήταν Σλαβομακεδόνες. Ενώ, εκτός από τους αδερφούς Μανάκη, ελληνικές ταινίες γυρίζονταν από το 1908, μαζί και διάφορες κωμωδίες («Κβο Βάντις Σπυριντιόν», 1911).
Δυνατή αλληγορία είναι η βραβευμένη στο «`Ενα κάποιο βλέμμα» των Κανών, ταινία «Λευκός θεός» του Ούγγρου σκηνοθέτη Κόρνελ Μούντρουτσο. Με αφορμή τον Χάγκεν, τον ημίαιμο σκύλο της 12χρονης Λίλης, που ο πατέρας της την αναγκάζει να τον εγκαταλείψει, ο Μούντρουτσο έφτιαξε μια συγκλονιστική ταινία, χρησιμοποιώντας τους σκύλους για να κάνει ένα καυστικό σχόλιο πάνω στα αντικομφορμιστικά, συχνά σπρωγμένα στο περιθώριο άτομα, που μια καταπιεστική κοινωνία θέλει να «εξημερώσει». Η ταινία αρχίζει με μια όμορφη, δοσμένη με λυρισμό, σκηνή, με τη Λίλη να τρέχει πάνω σε ένα ποδήλατο, σε έρημους δρόμους, ακολουθούμενη από εκατοντάδες σκυλιά, σκηνή που επαναλαμβάνεται προς το φινάλε, όπου και δίνεται η απρόβλεπτη εξήγηση. Πρόκειται για ένα συγκλονιστικό κοινωνικό δράμα, δοσμένο με έντονο ρεαλισμό και αρκετές σκηνές ωμής βίας, τόσο όταν ένας κυνικός «δαμαστής» προσπαθεί με διάφορα απάνθρωπα μέσα να μετατρέψει τον απαχθέντα, μέχρι τότε ήσυχο και συμπαθητικό Χάγκεν σε άγριο σκυλί για σκυλομαχίες, όσο και όταν τα εξεγερμένα σκυλιά αρχίζουν να κομματιάζουν τους βασανιστές τους.
Με μια το ίδιο δυνατή, γοητευτική, ταυτόχρονα τρομακτική, σοκαριστική για ορισμένους, ταινία ξεκίνησε το διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ. Η ουκρανική, βραβευμένη στην «Εβδομάδα της Κριτικής» των Κανών, ταινία «Η φυλή» του Μιροσλάβ Σλαποσπίτσκι, αφηγείται, χωρίς διαλόγους, με τη νοηματική γλώσσα, τις περιπέτειες ενός κωφάλαλου νεαρού που φτάνει σε μια σχολή κωφών και αναγκάζεται να ενταχθεί στη «φυλή», μια συμμορία αναρχικών κωφαλάλων με δικούς της κώδικες, που κλέβουν, επιδίδονται σε διάφορα εγκλήματα και εκδίδουν δυο από τα κωφάλαλα κορίτσια της σχολής. Με μεγάλα πλάνα-σεκάνς, με συνεχή τράβελινγκ, με την κάμερα στο χέρι, ο πρωτοεμφανιζόμενος σκηνοθέτης καταγράφει με τρόπο έντονα νατουραλιστικό, που σόκαρε πολλούς (τόσο στις ερωτικές σκηνές όσο και σε μια φριχτή, δοσμένη με κάθε λεπτομέρεια, σκηνή παράνομης έκτρωσης), τη βασανιστική πορεία του ήρωά του, που τελικά, χάρη στον έρωτά του για ένα από τα εκδιδόμενα κορίτσια, εξεγείρεται και οδηγείται σε σκηνές άγριας ωμότητας. Με πραγματικούς κωφάλαλους που ερμηνεύουν τους ρόλους τους με τις εκφράσεις και τις κινήσεις του σώματος (θυμίζοντας τον βωβό κινηματογράφο), με πλάνα εικαστικά εντυπωσιακά, με ρυθμό που κυλάει άνετα, ο σκηνοθέτης παρακολουθεί τα παιδιά, στις καθημερινές «απασχολήσεις» τους σε μια σχολή όπου οι δάσκαλοι είναι σχεδόν απόντες, για να μας οδηγήσει σε ένα εκπληκτικό φινάλε που κυριολεκτικά σε παγώνει.
Στις καλές ταινίες και η «Μόντρις» του Γιούρις Κουρσιέτις, συμπαραγωγή ανάμεσα στη Λατβία, τη Γερμανία και το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου. Ο σκηνοθέτης καταγράφει με λιτότητα και ευαισθησία το καθημερινό δράμα ενός εξεγερμένου, εθισμένου στο τζόγο, έφηβου μαθητή, που αρνείται να επικοινωνήσει με τη μοναχική μητέρα του αλλά και με την υπόλοιπη κοινωνία και ο οποίος, κάποια στιγμή, προσπαθεί να ανακαλύψει τον εξαφανισμένο πατέρα του. Στην κάπως άνιση, αμερικανική «Εκτός ελέγχου» της Ανία Μαρκάντ, μια γυναίκα, αναπληρώτρια/θεραπεύτρια του σεξ, που βοηθά άντρες με σεξουαλικά προβλήματα, αρχίζει να αντιμετωπίζει η ίδια προβλήματα με τον άντρα που προσπαθεί να βοηθήσει.
Ανιση και η πρώτη ταινία του κύριου ελληνικού προγράμματος, «Η εκδίκηση του Διονύσου» του Δημήτρη Κολλάτου. Είδος πολιτικής μπροσούρας ενάντια στο Μνημόνιο και τους υπεύθυνους για την επιβολή του. Ενα είδος επιφανειακού, γκονταρικού μανιφέστου (της μαοϊκής περιόδου), με τον Κολλάτο να στήνει στο «εκτελεστικό του απόσπασμα» τους κύριους υπεύθυνους για την κρίση, αν και από αυτό λείπουν πρόσωπα όπως ο Κώστας Καραμανλής ενώ καμιά αναφορά δεν γίνεται στη Χρυσή Αυγή. Στα συν της ταινίας (θα μπορούσε άνετα να περιοριστεί σε 70-75 λεπτά), οι αναφορές στη Θράκη και την προδοσία της Κύπρου από την εποχή της καραμανλικής πολιτικής.
Πηγή: Ελευθεροτυπία
[Widget_Twitter id=”1″]