Εν αρχή είναι η Σκόνη, στις στέπες της Μογγολίας
Γράφει η Ρίτσα Μασούρα
In principio erat Pulvis. Εν αρχή είναι η Σκόνη, γράφει ο Γάλλος συγγραφέας και γνωστός φιλέλληνας Ζακ Λακαριέρ στο βιβλίο του «Η Σκόνη του Κόσμου», η τριγυρίστρα του απείρου. Πώς να την υποτάξεις, να τη διαλύσεις, να τη «διασκεδάσεις» αφού είναι μέρος του εαυτού σου, το άστατο και φευγαλέο πρόσωπο του κόσμου; Τη σκόνη δεν την αφανίζεις ποτέ, μόνο να τη μετατοπίσεις μπορείς. Ο Γιουνούς, απλοϊκός άνθρωπος του 13ου αιώνα, ζει μέσα στην ύπουλη σκόνη που τον ερεθίζει και τον συναρπάζει. Καθώς υψώνεται αδιάκοπα μέσα στην οχλοβοή των κοπαδιών με το παραμικρό βήμα των ανθρώπων και με την παραμικρή πνοή του ανέμου καταλήγει να σκεπάζει τα πάντα, από την αυλή ως την απεραντοσύνη της στέπας. Λες και ακολουθεί τα βήματα του Γιουνούς για να χαθεί στη συνέχεια στις εκτάσεις της Ασίας, τις στέπες της Τρανσοξιανίας και της Μογγολίας…
Προ ετών προβλήθηκε στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης μια γιαπωνέζικη ταινία σε σκηνοθεσία και σενάριο Κάζουγια Γιαμαντά. Περιέγραφε τη σχέση Ιάπωνα εξερευνητή με ένα εξάχρονο κορίτσι από τη Μογγολία, ένα ελεύθερο πνεύμα, καβάλα στ’ άλογο. Ο εξερευνητής προσπαθεί να τη φωτογραφήσει, αλλά εκείνη αρνείται. «Μείνε μακριά αν έχεις έρθει να με φωτογραφήσεις», του λέει. Κάπως έτσι, όμως, αρχίζει μια φιλία στη Μογγολία του 1999 ανάμεσα στην οικογένεια της μικρής και τον Ιάπωνα εξερευνητή, την εποχή που οι νομάδες παίρνουν τα πρώτα μηνύματα της παγκοσμιοποίησης και γίνονται μέρα με τη μέρα μάρτυρες των συγκλονιστικών αλλαγών που θα αλλάξουν ριζικά τη ζωή τους. Ο ανταποκριτής του γαλλικού περιοδικού Le Point επισκέφτηκε τη Μογγολία και διατείνεται ότι σύντομα θα μιλάμε για το Ντουμπάι των στεπών! Δεν ξέρω αν αυτό είναι καλό ή κακό. Πώς να κρίνω αν το Ντουμπάι αποτελεί πρότυπο υγιούς ανάπτυξης ή απλώς θυμίζει παλάτια στην άμμο; Ξέρω όμως ότι οι Μογγόλοι και ιδιαίτερα οι νέοι νιώθουν ότι η ζωή στην καπιταλιστική της εκδοχή τούς ανήκει. Σήμερα οι επενδυτές της Δύσης ταξιδεύουν συχνά στη Μογγολία και διαθέτουν τεράστια κονδύλια για να εκμεταλλευτούν τον ορυκτό πλούτο της. Κάποια από τα κέρδη θα περάσουν στα χέρια της άρχουσας τάξης των Μογγόλων.
Στο κέντρο της πρωτεύουσας Ουλάν Μπατόρ, ανέγγιχτος από τη Σκόνη του Γιουνούς και του Λακαριέρ, έχει κτιστεί ο 17ώροφος Κεντρικός Πύργος. Εγκαινιάστηκε πέρυσι και αντιπροσωπεύει τη νέα Μογγολία. Στο ισόγειο βρίσκεται το κατάστημα της εταιρείας Louis Vuitton, έχοντας απέναντι την αντιπροσωπεία της Hugo Boss και της Burberry. Μπροστά από την περιστρεφόμενη είσοδο του κτιρίου μια εντυπωσιακή Μπέντλεϊ, πολλά «4×4» και φυσικά σεκο
υριτάδες. Στον τελευταίο όροφο του Πύργου λειτουργεί το πολυτελές γαλλικό εστιατόριο «Μονέ», τόπος συνάντησης των επιχειρηματιών που κλείνουν δουλειές, αλλά και προσφιλής τόπος για νεαρούς ερωτευμένους και πλούσιους Μογγόλους. Μογγολικό jet set! Η θέα από τον τελευταίο όροφο εκπληκτική, γράφει στο γαλλικό περιοδικό ο Σεμπαστιάν Φαλέτι. Απέναντί του, το τεράστιο άγαλμα του κατακτητή Τζένγκις Χαν,του Κυρίου του Ουρανού, όπως τον αποκαλούσαν παλιά οι Μογγόλοι. Φαίνεται όμως ότι ο Χαν αποτελεί και στις μέρες μας πηγή έμπνευσης για τη νέα γενιά. Θεωρείται πατέρας της παγκοσμιοποίησης και, έχοντας αυτόν κατά νου, οι Μογγόλοι πιστεύουν ότι μπορούν πλέον να κατακτήσουν τις παγκόσμιες αγορές, δημιουργώντας μάρκες παγκόσμιας εμβέλειας, εξίσου σημαντικές με τη Louis Vuitton. Το τοπικό Χρηματιστήριο θεωρείται το δυναμικότερο του 2010 και οι οικονομολόγοι προβλέπουν ρυθμούς ανάπτυξης έως και 20% (σήμερα 8%) μέσα στην επόμενη δεκαετία!
Όλα άρχισαν ένα πρωινό του 2001, όταν οι Μογγόλοι πληροφορήθηκαν ότι μπορεί να γίνουν πλούσιοι.
Καναδική εταιρεία εξόρυξης ανακάλυψε στην έρημο Γκόμπι το μεγαλύτερο απόθεμα χαλκού – ορυκτό με λαμπρό μέλλον, καθότι απαραίτητο για την παρασκευή προϊόντων υψηλής τεχνολογίας!
Έκτοτε, ξένες εταιρείες, μεταξύ των οποίων και γαλλικές, συρρέουν στην περιοχή και ευελπιστούν σύντομα να προχωρήσουν και στην εκμετάλλευση ουρανίου! Βεβαίως, ο δρόμος είναι μακρύς.
Σήμερα πάντως, η εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου ισοδυναμεί με το 22% του ΑΕΠ της χώρας.
Προς το παρόν, η εικόνα θυμίζει Άγρια Δύση. Το χρήμα περνάει αναγκαστικά από μαφιόζικα χέρια απροσδιόριστης εθνικότητας. Οι εκπρόσωποι μιας καθ’ όλα εύθραυστης δημοκρατίας συνδυάζουν τις μπίζνες με την πολιτική, αδιαφορώντας για το 30% του πληθυσμού που ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας, είτε στις παραγκουπόλεις είτε στις στέπες . Και είναι αλήθεια ότι στις στέπες οι νομάδες Μογγόλοι εξακολουθούν να λατρεύουν τη Σκόνη. Γι’ αυτούς η Σκόνη είναι θεολογική.