Η απενοχοποίηση της ψυχικής ασθένειας

Γράφει η Ξένια Κουναλάκη

Μετά την τενίστρια Ναόμι Οσάκα, η οποία είχε αποσυρθεί από το Ρολάν Γκαρός επικαλούμενη την πίεση που της ασκεί η υποχρέωση να δίνει συνεντεύξεις Τύπου, και η Αμερικανίδα αθλήτρια της ενόργανης γυμναστικής Σιμόν Μπάιλς αποχώρησε από τους Ολυμπιακούς Αγώνες.

H μέχρι πρότινος «υπεράνθρωπη», όπως την αποκαλούσαν τα ΜΜΕ, Μπάιλς, η οποία έχει πέσει κατά το παρελθόν θύμα σεξουαλικής επίθεσης, αιτιολόγησε την απόφασή της λέγοντας πως έχει σημασία να «προστατεύουμε το μυαλό μας και το σώμα μας». «Στο τέλος της ημέρας, είμαστε άνθρωποι». Εχει ενδιαφέρον ότι οι δηλώσεις της, όπως και της Οσάκα, ενώ θα μπορούσαν να προκαλέσουν αρνητικές αντιδράσεις, έτυχαν τελικά ευρείας επιδοκιμασίας από πρώην και νυν αθλητές. Ολοι μίλησαν για την ειλικρίνεια και το θάρρος που χρειάζονται τέτοιου είδους αποφάσεις.

Αίφνης η ψυχική υγεία προβάλλει σαν κάτι σημαντικό, το οποίο όλοι πρέπει να φροντίζουμε εξίσου με το σώμα μας. Παράλληλα γκρεμίζεται το ταμπού του στίγματος της ψυχικής ασθένειας. Αφού μπορεί η Μπάιλς, τότε όλοι έχουμε δικαίωμα στην αστάθεια, στην πτώση, στην πλήρη κατάρρευση μπροστά σε μια κρίσιμη πρόκληση.

Αφού η Οσάκα δεν μπορεί να αντέξει την πίεση και διεκδικεί να μείνει σιωπηλή, τότε όλοι μπορούμε να κλειστούμε στον εαυτό μας, χωρίς να πρέπει να δώσουμε εξηγήσεις στον κοινωνικό μας περίγυρο. Κι όλοι μπορούμε να απαντήσουμε στην τετριμμένη ερώτηση «Είσαι καλά;» ως εξής: «Οχι, αυτή την περίοδο είμαι χάλια», χωρίς να δημιουργηθεί μια αμήχανη χασμωδία με τον συνομιλητή μας.

Η πανδημία δοκίμασε τα όρια αντοχής όλων μας. Μια επίσκεψη στον ψυχίατρο είναι τόσο απαραίτητη όσο και σε έναν παθολόγο.

Η απενοχοποίηση της ψυχικής ασθένειας δεν έχει κατακτηθεί πάντως ακόμη ολοκληρωτικά στη χώρα μας.

Είδαμε πρόσφατα τη συνταρακτική υπόθεση της 64χρονης διεμφυλικής από τη Συκαμνιά Λέσβου, της Δήμητρας Καλογιάννη, η οποία αντιμετωπίστηκε σε όλη της τη ζωή σαν ψυχικά άρρωστη και τελικά εγκαταλείφθηκε νεκρή από οδηγό μετά την απόδρασή της από το Δρομοκαΐτειο, όπου είχε εγκλειστεί παρά τη θέλησή της.

Παράλληλα, ο δικηγόρος του 30χρονου δράστη της γυναικοκτονίας στη Φολέγανδρο ισχυρίστηκε πως ο πελάτης του είχε διαγνωστεί με διπολική διαταραχή. Αναπαρήγαγε δηλαδή το στερεότυπο προηγούμενων δεκαετιών, πως για να φτάσει κανείς στο έγκλημα σημαίνει πως είναι ψυχικά άρρωστος.

Ευτυχώς για τη μνήμη της Γαρυφαλλιάς Ψαράκου, αλλά και για την αλήθεια γύρω από την ίδια την ασθένεια, που σπάνια προκαλεί επιθετικές τάσεις (συχνότερα αυτοκαταστροφικές), η προσπάθεια «ψυχιατρικοποίησης» του ειδεχθούς εγκλήματος απέτυχε.