Τι θα είχε συμβεί αν δεν είχε γίνει η 11η Σεπτεμβρίου;

Της Ρίτσας Μασούρα

Το ερώτημα «Τι θα είχε συμβεί αν δεν είχε συμβεί η 11/9» έθεσε το αμερικανικό περιοδικό «Νιου Γιορκ» σε διανοουμένους, δημοσιογράφους και συγγραφείς με την κρυφή ελπίδα όχι μονο να διεγείρει τη φαντασία τους, αλλά ενδεχομένως και το χιούμορ ή το φλεγματικό στυλ ορισμένων. Ανορθόδοξος τρόπος προσέγγισης: Αν ο Μπομπ Κένεντι δεν είχε δολοφονηθεί, δεν θα είχε εκλεγεί ο Νίξον, δεν θα είχε υπάρξει το Γουότεργκεϊτ, δεν θα είχε εκλεγεί ο Κάρτερ,ούτε ο Ρέιγκαν! Ωστόσο, ακόμη κι έτσι έχει σημασία να δούμε πώς ορισμένες διακεκριμένες προσωπικότητες από το χώρο της δεξιάς και της αριστεράς χρησιμοποιούν τα εργαλεία της δουλειάς τους για να στήσουν διαφορετικά σενάρια.

Σε κρίση ΗΠΑ – Κίνα

Ο Τόμας Φρίντμαν των «Νιου Γιορκ Τάιμς» έγραψε ότι αν η 11/9 δεν είχε συμβεί, οι σχέσεις μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Κίνας θα είχαν επιδεινωθεί. Το πλήγμα στους Δίδυμους Πύργους έσπρωξε τις ΗΠΑ και την Κίνα προς την ίδια κοίτη του ποταμού, συντασσόμενες και οι δύο με τον κόσμο της τάξης εναντίον του κόσμου της αταξίας. Εκείνο που δεν θα είχε αλλάξει, ακόμη κι αν η 11/9 ήταν σενάριο επιστημονικής φαντασίας, είναι οι τάσεις ανόδου των τιμών του πετρελαίου. Το τρομοκρατικό κτύπημα των Αράβων φονταμενταλιστών επιβράδυνε την παγκοσμιοποίηση, όπως άλλωστε και το παγκόσμιο εμπόριο. Επιβράδυνε δε και την ξέφρενη ανάπτυξη της Κίνας και της Ινδίας. Αν δεν είχε συμβεί η 11/9, πιστεύει ο Τόμας Φρίντμαν, ο πρόεδρος Μπους δεν θα ήταν πρόεδρος των ΗΠΑ.

Ο Τζον Κέρι πρόεδρος

Περισσότερο διασκεδαστικός ήταν ο Γάλλος διανοούμενος και συγγραφέας Bernard -Henri Levy. Αν η 11/9 δεν είχε συμβεί, η Αμερική θα έπλεε σε πελάγη ευτυχίας. Ο Τζον Κέρι θα είχε εκλεγεί πρόεδρος των ΗΠΑ. Θα πηγαίναμε στο παρά πέντε στο αεροδρόμιο και θα απολαμβάναμε την πτήση μας χωρίς την παράνοια των τελευταίων ετών. Η στεντόρεια φωνή του Ιράν θα είχε μικρότερη σημασία και ο Φράνσις Φουκουγιάμα θα είχε αναδειχθεί νικητής του μπρα ντε φερ με τον Σάμιουελ Χάντιγκτον και της σύγκρουσης των πολιτισμών. Η Ιστορία πράγματι θα είχε τελειώσει και η εβδομάδα θα είχε επτά Κυριακές. Οι συγγραφείς θα έγραφαν νουβέλες και οι φιλόσοφοι… φιλοσοφία. Η Γουόλ Στριτ θα άγγιζε τα ουράνια και το πετρέλαιο δεν θα ξεπερνούσε τα 20 δολάρια το βαρέλι. Ο Φιντέλ Κάστρο θα ήταν ακόμη η προσωποποίηση του «Κακού» και ο Ολιβερ Στόουν θα γύριζε ταινία για την παντοδυναμία του Σαντάμ Χουσεΐν. Οι δισεκατομμυριούχοι θα ήταν ψυχραιμότεροι και μπορεί πότε πότε να έδειχναν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τους φτωχούς τούτου του κόσμου και οι Παλαιστίνιοι θα είχαν το δικό τους κράτος.

Αλλαγές στη σκακιέρα

Στον αντίποδα αυτών των απόψεων, θα μπορούσαμε να τοποθετήσουμε τον συγγραφέα Ρον Σάσκιντ, ο οποίος ήταν βέβαιος ότι ακόμη κι αν η 11/9 δεν είχε συμβεί, η εισβολή στο Ιράκ απλώς θα καθυστερούσε. Ο πρόεδρος και το επιτελείο του είχαν επικεντρώσει το ενδιαφέρον τους στην αλλαγή των κανόνων του γεωπολιτικού παιγνιδιού υπό την ιδιότητα πλέον της μοναδικής Υπερδύναμης. Η άποψη ότι ο Σαντάμ ήταν το καλύτερο παράδειγμα, προκειμένου το μήνυμα αυτών των αλλαγών να γίνει αντιληπτό από εκείνους που σκόπευαν να την προκαλέσουν, επικρατούσε και πριν από το τρομοκρατικό χτύπημα. Με λίγα λόγια, θα είμαστε στο Ιράκ και χωρίς την 11/9.

Αποτυχία του Μπους

Ο αρθρογράφος του «Νιουσγουίκ» Φάρεντ Ζακάρια έγραψε ότι πιθανότατα ο πρόεδρος Μπους δεν θα είχε επανεκλεγεί, αλλά ακόμη και στην περίπτωση που παρέμενε στην εξουσία, θα έριχνε όλο το βάρος της διακυβέρνησης στην εσωτερική ατζέντα. Το Κογκρέσο θα συνέχιζε να σπαταλά αφειδώς τα χρήματα του αμερικανικού λαού (κάποια πράγματα ποτέ δεν αλλάζουν). Το καλύτερο μπεστ σέλερ δεν θα αφορούσε το Ιράκ, αλλά το πώς κάποιος θα μπορούσε να πλουτίσει επενδύοντας στην αγορά ακινήτων. Οι Ταλιμπάν θα εξακολουθούσαν να κυριαρχούν στο Αφγανιστάν και η Αλ Κάιντα με χαρά θα τους βοηθούσε να παραμείνουν κι άλλο. Οι Σαουδάραβες μεγιστάνες θα συνέχιζαν να χρηματοδοτούν τους μεντρεσέδες και θα υπήρχαν ακόμη τζιχαντιστές που θα σχεδίαζαν τρομοκρατικό πλήγμα εντός του αμερικανικού εδάφους.

Απομόνωση των Ταλιμπάν

Ο Frank Rich επίσης αρθρογράφος των «Νιου Γιορκ Τάιμς» υποστήριξε ότι πόλεμος στο Αφγανιστάν ίσως τελικά θα διεξαγόταν, αλλά τα αμερικανικά στρατεύματα θα παρέμεναν εκεί, διασφαλίζοντας την πλήρη απομόνωση των Ταλιμπάν. Οσον αφορά τον κόσμο της κουλτούρας, ο Ολιβερ Στόουν δεν θα είχε γυρίσει την ταίνια «Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου», αλλά το βίο και την πολιτεία του Φιντέλ Κάστρο, ενώ ο ηθοποιός Μελ Γκίμπσον ίσως δεν είχε ανακαλύψει τον αντισημίτη μέσα του.

Σύμβολο η Νέα Ορλεάνη

Ο Αμερικανός συγγραφέας Ντάγκλας Μπρίνκλεϊ πίστευε ότι χωρίς την 11/9, η κυβέρνηση Μπους θα είχε διαμορφωθεί με βάση τη μεγάλη κρίση που προκάλεσε στο πέρασμά του από την πολιτεία της Λουιζιάνα ο τυφώνας «Κατρίνα». Κι αντί ο πρόεδρος να στέκεται ανάμεσα στα συντρίμμια των Διδύμων Πύργων, θα στεκόταν στη στέγη ενός από τα χιλιάδες σπίτια που παρασύρθηκαν από την υδάτινη δύναμη του περασμένου χρόνου και η Νέα Ορλεάνη θα είχε γίνει το σύμβολο ή ο πυρήνας ενός σχεδίου Μάρσαλ του Νότου. Ενδεχομένως ο πρόεδρος Μπους να ενδιαφερόταν λίγο περισσότερο για το κλίμα.

Τα όρια της εξουσίας

Τέλος, η Ντάλια Λιθγουίκ, αρθρογράφος στο περιοδικό «Σλέιτ» θεωρούσε ότι χωρίς την 11/9 ακόμη θα συζητούνταν τα όρια της εκτελεστικής εξουσίας. Αν δεν είχαν πληγεί οι Δίδυμοι Πύργοι, ίσως να μην είχε ποτέ γραφτεί ότι «το γεγονός πως οι ΗΠΑ βρίσκονται σε πόλεμο δεν αποτελεί λευκή επιταγή στα χέρια του προέδρου Μπους». Πολλά από τα άρθρα της Patriot Act θα αποτελούσαν απλώς ευχολόγιο για τον υπουργό Δικαιοσύνης Τζον Ασκροφτ.

Το κείμενο έχει δημοσιευτεί στην Καθημερινή