Γοτθικό παραμύθι
Γράφει η Ελένη Γκίκα //
«ΑΝΝΑ» της Κάρεν Μπλίξεν, Μετάφραση: Κατερίνα Χαλμούκου, Εκδ. Κέδρος, σελ. 120
Διάσημη για τα ανεπανάληπτα γοτθικά της διηγήματα αλλά ακόμα διασημότερη για εκείνο το περίφημο «Πέρα από την Αφρική» η βαρόνη Κάρεν Μπλίξεν, γνωστή και ως Isaak Dinesen όπως υπέγραφε, όσα χρόνια και να περνούν δεν παύει να συγκινεί. Πόσο μάλλον που με τις αινιγματικές ιστορίες ξεφλουδίζει τη συσκοτισμένη ζωή μας και μέσα από τις μαγικές αλληγορίες της αποκαλύπτει την πεμπτουσία της ύπαρξης και των πραγμάτων.
Η «Άννα» της μας ξαναφέρνει μπροστά στο μεγάλο ταλέντο της συγγραφέως κι αποκαλύπτει για ακόμα μια φορά το πολυδαίδαλο της ανθρώπινης μοίρας και του πεπρωμένου.
Όλα αρχίζουν από «μία απόφαση κι ένα ταξίδι».
Ο Μεσιέ Ντομπάσλ, μεγάλος δάσκαλος του μπαλέτου, προς το τέλος της καριέρας του, τον βρίσκει μια συμφορά: χάνει την πίστη του στην τέχνη του μπαλέτου.
Για να την ξαναβρεί, αποφασίζει να βρει ξανά τις βαθιές πηγές του χορού. Και ξεκινά ένα οδοιπορικό στην Ιταλία, τον κήπο της Εδέμ, όπου πρώτη φορά άνθισαν το μπαλέτο και η παντομίμα. Προορισμός του, η μικρή ορεινή πόλη του Μπέργκαμο.
Και φυσικά ό,τι ακολουθεί είναι «σχετικά με το Μπέργκαμο». Την παλιά, μεσαιωνική πόλη στους απότομους δρόμους της οποίας βρισκόταν το σκοτεινό αρχοντικό της οικογένειας Γκαταμελάτα. Μια οικογένεια που παλιότερα κυβερνούσε την πόλη αλλά τώρα ζούσε από τα ράκη της.
Ο λόγος που το φως της ιστορίας πέφτει στην οικογένεια Γκαταμελάτα, δεν είναι αυτή καθ’ εαυτή η οικογένεια, αλλά η Άννα, η μικρή υπηρέτρια.
Μαύρα μαλλιά, σκούρα μάτια, μακριές βλεφαρίδες. Μια αδιόρατη θλίψη στο βλέμμα. Κόρη μιας κωφάλαλης και ενός ακροβάτη. Κίνηση μαγική: απαλή, ευέλικτη, σχεδόν χορευτική. Θα ‘παιρνες όρκο ότι είναι μπαλαρίνα…
Είναι, όμως, για την ώρα υπηρέτρια του Μεσαίωνα.
Κάπως έτσι ξετυλίγεται μια μαγική ιστορία σαν σκληρό παραμύθι. Με εξαιρετικές περιγραφές μιας σκοτεινής πόλης, με ατμοσφαιρικό χωροταξικό ενός βλοσυρού παλατιού, με ανθρώπους που ακολουθούνε πιστά και τυφλά τα δρομάκια της μοίρας τους και που ως αναγνώστες μπορούμε κι απολαμβάνουμε όλες αυτές τις απίθανες ανατροπές.
Τον έρωτα της Άννας με τον νεαρό γιο της οικογένειας Γκαταμελάτα, την απομάκρυνσή του, την απομάκρυνσή της και το απελπισμένο προξενιό με τον τυφλό γέρο καλλιτέχνη και τέλος εκείνη τη μοιραία συνάντηση στο πανδοχείο με τον Μεσιέ Ντομπάσλ, τον δάσκαλο του μπαλέτου που μετά βεβαιότητος ποτέ δεν θα πούμε εάν της άλλαξε ή δεν της άλλαξε τη μοίρα.
Αξέχαστη θα μείνει εκείνη η σκηνή όπου επτά μικρά αγόρια κι ένα κορίτσι- επί τω προκειμένω η Άννα- άρχισαν να χορεύουν στην αυλή μιας ταβέρνας.
Σκηνή ανεπανάληπτη και μοιραία, και όσον αφορά αυτή καθ’ εαυτή την τέχνη του χορού, αλλά και την μοίρα της Άννας. Εφόσον από αυτή την σκηνή κρίνεται η τύχη της και το μέλλον της σαν μπαλαρίνα.
Εκτός… Εκτός και αν γυρίσει ο Αλεσάντρο Γκαταμελάτα ο αγαπημένος της ο οποίος την ίδια στιγμή πέφτει με την σειρά του κι αυτός σε μοιραίες αποκαλύψεις.
Μια ραψωδία για τον χορό, τη μοίρα και τον έρωτα, με ατμοσφαιρικές περιγραφές, εξαιρετικά ανθρώπινα πορτραίτα και σπουδαίες επισημάνσεις όσον αφορά την ανθρώπινη φύση. Ένα απολαυστικό ανάγνωσμα πάνω απ’ όλα, που παραμένει στο τέλος ανοιχτό, σαν ζωή.
Κάρεν Μπλίξεν
ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ:
Η δανή βαρόνη Κάρεν Μπλίξεν (1885- 1962) έγραφε με το ψευδώνυμο Isak Dinesen.Παντρεύτηκε έναν ξάδελφό της το 1914 και τον ακολούθησε στο τμήμα της Ανατολικής Αφρικής που βρισκόταν υπό γερμανική κατοχή όπου δημιούργησαν και διηύθυναν μια φυτεία καφέ. Διακρίθηκε για το συγγραφικό της έργο αποσπώντας εξαιρετικά σχόλια τόσο από τους κριτικούς όσο και από το κοινό. Έγινε γνωστή από τις συλλογές «Επτά γοτθικές ιστορίες» και «Ιστορίες του χειμώνα» καθώς και από το αυτοβιογραφικό της έργο «Πέρα από την Αφρική» που γυρίστηκε και ταινία (Μέριλ Στριπτ και Ρόμπερτ Ρέντφορντ). Διάσημη νουβέλα της (που επίσης έγινε γυρίστηκε στον κινηματογράφο) είναι «Το δείπνο της Μπαμπέτ».