Μπορεί η κακή μεταβολική υγεία να μας κάνει φιλάσθενους;
Εύκολη η απάντηση. Όμως γιατί; Πώς μπορεί κάποιος να είναι πιο επιρρεπής σε ιώσεις και κρυολογήματα όταν η μεταβολική του υγεία δεν είναι καλή;
Γράφει η Στέλλα Αλαφούζου
Οι γιορτές τελείωσαν και αυτό που ακούμε ή που πάνω κάτω υποψιαζόμαστε είναι ότι θα δούμε τον αριθμό των κρουσμάτων κορονοϊού αλλά και εποχικής γρίπης και άλλων ιώσεων να ανεβαίνει δραματικά. Δικαιολογείται από το γεγονός ότι βρεθήκαμε πιο πολύ και πιο πολλοί σε κλειστούς χώρους για να διασκεδάσουμε, να κάνουμε τα ψώνια μας ή να ταξιδέψουμε. Φαίνεται όμως πως τα αυτονόητα, όπως τα μέτρα προφύλαξης που καθένας μας μπορεί να πάρει (καλό πλύσιμο των χεριών, χρήση μάσκας, εμβόλια) είναι απαραίτητα αλλά όχι τόσο ικανά, όταν η μεταβολική υγεία δεν είναι καλή. Γι’ αυτό και σκέφτηκα ότι ίσως είναι χρήσιμο να εξηγήσουμε πώς συνδέεται η μεταβολική υγεία με το ανοσοποιητικό σύστημα.
Τι ξέρουμε από τις έρευνες…
Ήδη από το 1970, έρευνες έκαναν ξεκάθαρο τον ρόλο της μεταβολικής υγείας σε επιπλοκές της γρίπης. Αρκετά χρόνια αργότερα, το 2016, μια άλλη έρευνα μας έλεγε ότι πρέπει να αποκωδικοποιήσουμε πώς λειτουργεί ο μεταβολισμός, προκειμένου να καταλάβουμε τον τρόπο που οι ιοί επιδρούν στον οργανισμό μας. Μια άλλη ανάλυση δεδομένων, αναφέρει ότι το πιστοποιητικό θανάτου διαβητικών 25-64 ετών τις περισσότερες φορές ανέφερε ως αιτία θανάτου την πνευμονία και τη γρίπη. Και βέβαια από την Covid-19 εποχή και μετά η συζήτηση για τις ομάδες υψηλού κινδύνου, φέρνει μπροστά τη μεταβολική υγεία. Άτομα με μεταβολικό σύνδρομο, ήταν 32% πιο πιθανό να εισαχθούν σε μονάδα εντατικής θεραπείας, 45% πιο πιθανό να χρειαστούν μηχανική υποστήριξη αναπνοής, 19% υψηλότερο κίνδυνο θνησιμότητας.
Γιατί; Γιατί οι ιοί για να αναπαραχθούν ακουμπούν στα κύτταρά μας και στον μεταβολικό μηχανισμό μας. Συνεπώς, αποκωδικοποιώντας τη σχέση των δύο (μεταβολισμού και ιών) μπορούμε να έχουμε μια καλύτερη γνώση για την αντιμετώπιση ή την αποτροπή τους.
Με ποιον τρόπο η μεταβολική υγεία επηρεάζει την άμυνα του οργανισμού μας;
Η κυτταρική ανοσία (δηλαδή το ανοσοποιητικό σύστημα) επηρεάζεται από την αντίσταση στην ινσουλίνη ή την υπερβολική αύξηση της γλυκόζης στο αίμα. Συγκεκριμένα το δεύτερο, επιδρά στην ικανότητα του οργανισμού να παράγει κυτοκίνες. Αυτές είναι πεπτίδια και είναι απαραίτητα για τα κύτταρα του ανοσοποιητικού, ελέγχοντας την ανοσολογική αντίδραση, τη φλεγμονή και άλλα ωραία ενώ συμμετέχουν και στην παραγωγή αντισωμάτων. Σημειώστε ότι όσο πιο πολύ αυξάνεται η γλυκόζη στο αίμα μας τόσο πιο πολύ δυσκολεύονται τα Τ κύτταρα (βασικός τύπος κυττάρων του ανοσοποιητικού μας συστήματος) να λειτουργήσουν. Είναι κάτι που βλέπουμε συχνά να συμβαίνει σε άτομα με παχυσαρκία και όχι ρυθμισμένο Διαβήτη.
Ύστερα είναι οι χρόνιες φλεγμονώδεις καταστάσεις που συνδέονται με τη μεταβολική υγεία. Η παχυσαρκία για παράδειγμα αυξάνει τη φλεγμονή και με αυτόν τον τρόπο επηρεάζεται αρνητικά η ανοσολογική απόκριση του οργανισμού. Παράλληλα όμως η φλεγμονή επηρεάζει η ίδια τη μεταβολική υγεία, συνεπώς εδώ έχουμε έναν φαύλο κύκλο. Τα κύτταρα του ανοσοποιητικού που κάνουν τη δύσκολη δουλειά της ανίχνευσης και καταπολέμησης των βακτηρίων (μακροφάγα κύτταρα) είναι στους μεταβολικούς ιστούς μας. Συνεπώς, όταν αυτά εξασθενούν λόγω κακής κυτταρικής μεταβολικής λειτουργίας, μοιραία οδηγούμαστε σε φλεγμονές που μας κάνουν πιο επιρρεπείς σε λοιμώξεις. Το οξειδωτικό στρες είναι μια άλλη συνθήκη που δημιουργεί χρόνιες φλεγμονές στον οργανισμό. Πώς; Η κακή μεταβολική υγεία συχνά συνεπάγεται αυξημένα αντιδρώντα είδη οξυγόνου (ROS). Πρόκειται για αντιδραστικές χημικές ουσίες που μπορούν να προκαλέσουν οξειδωτικό στρες ή χρόνιες φλεγμονές στον οργανισμό.
Άρα τι κάνουμε;
Θα σας έλεγα να ανατρέξετε στο post για την αντίσταση στην ινσουλίνη αν θέλετε μια βαθύτερη κατανόηση του μηχανισμού και της σημασίας του για τη συνολική μας υγεία. Συνεπώς η σταθερά μας και πάλι είναι η διατήρηση σταθερής γλυκόζης στο αίμα (εδώ μπορείτε να δείτε με ποιον τρόπο το καταφέρνω εγώ) προκειμένου να αποφύγουμε την αντίσταση στην ινσουλίνη και τις χρόνιες φλεγμονές. Βεβαίως εμβολιαζόμαστε και τηρούμε μέτρα προφύλαξης όπως η χρήση μάσκας και το καλό πλύσιμο των χεριών. Μια μικρή παρένθεση εδώ, για να σας πω ότι το καλό πλύσιμο των χεριών σώζει ζωές. Πέρα από τα μικρόβια κλπ, δεν θα θέλατε να αρπάξετε ένα ωραίο παράσιτο και να περάσετε μαζί του τη ζωή σας. Μια άλλη φορά θα μιλήσουμε και για αυτά.
Η καλή διατροφή πέρα από το γεγονός ότι μας αποτρέπει απ’ το να αναπτύξουμε αντίσταση στην ινσουλίνη, μας δίνει και όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ο οργανισμός μας για να λειτουργήσει καλά και να έχει ένα δυνατό ανοσοποιητικό. Υποσιτισμός δεν είναι απαραίτητα όταν ένα άτομο δεν έχει καθόλου τροφή αλλά και όταν ένα άτομο δεν παίρνει καθόλου θρεπτικά συστατικά από την τροφή του. Ο υποσιτισμός οδηγεί σε ανοσοκαταστολή, δηλαδή σε ένα ανοσοποιητικό που είναι σαν να μην υπάρχει. Η έλλειψη σιδήρου για παράδειγμα ευνοεί την ανάπτυξη φλεγμονών. Η ανεπάρκεια βιταμίνης D, μπορεί να γίνει αιτία βαριάς νόσησης από γρίπη ή κορονοϊό. Το ίδιο όμως και η έλλειψη ύπνου ή το υπερβολικό στρες. Καταστάσεις που συνδέονται στενά με το κουρασμένο ανοσοποιητικό.
Το γνωστό αφήγημα για μια καλή συνολικά καθημερινότητα είναι και πάλι εδώ. Κοιμηθείτε καλά. Έχουμε πει αναλυτικά πώς… Ασκηθείτε όσο γίνεται ακόμη κι αν αυτό είναι χαλαρό περπάτημα για μια ώρα. Φροντίστε με αγάπη και προσοχή το πιάτο σας και των ανθρώπων σας. Δώστε περισσότερο χώρο στην πρωτεϊνη και στις φυτικές ίνες και μετά στο λίπος και ό,τι ελάχιστο περισσέψει αφήστε το για τους υδατάνθρακες. Σταματήστε το κάπνισμα και πείτε όχι στη ζάχαρη και στο αλκοόλ
Καλή σας χρονιά