Η εισβολή στην Ουκρανία άλλαξε τον χάρτη του διεθνούς οργανωμένου εγκλήματος επειδή έκοψε τους δεσμούς ανάμεσα σε δύο από τις ισχυρότερες μαφίες που μέχρι τότε συνεργάζονταν στενά: τη ρωσική και την ουκρανική. Μπορεί όμως να συμβάλει ώστε η Ουκρανία να είναι λιγότερο διεφθαρμένη, όταν τελειώσει ο πόλεμος.
Η Ουκρανία παλεύει με τη διαφθορά από το 1991, όταν έφυγε από τη Σοβιετική Ένωση. Η επανάσταση της πλατείας Μαϊντάν, το 2013-14, ανέτρεψε έναν διεφθαρμένο πρόεδρο και μέρος της ολιγαρχίας που τον στήριζε. Το 2019 ο Ζελένσκι εξελέγη πρόεδρος με μια πλατφόρμα κατά της διαφθοράς και θέσπισε μεταρρυθμίσεις κατά της μαφίας. Όμως το οργανωμένο έγκλημα είναι ακόμα ισχυρό. Πριν από την εισβολή, η ελβετική ΜΚΟ Global Initiative against Transnational Organised Crime κατέγραψε την Ουκρανία στην 34η θέση μεταξύ 193 χωρών στην παγκόσμια κατάταξη εγκληματικότητας και τρίτη στην Ευρώπη. Η Ουκρανία σημείωσε επίσης πολύ κακή βαθμολογία όσον αφορά την αντίληψη για τη διαφθορά.
Τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας είναι πλέον απρόσιτα στις μαφίες και τα δίκτυα λαθρεμπορίου -καθώς αναγκάζονται να παρακάμψουν την Ουκρανία- αναζητούν νέους δρόμους. Έτσι οι τουρκικές τελωνειακές αρχές αναφέρουν ότι περισσότερη ηρωίνη και μεθαμφεταμίνη ρέει στα σύνορα με το Ιράν. Λιθουανοί συνοριακοί αξιωματούχοι κατέγραψαν το πρώτο τρίμηνο του 2022 ετήσια αύξηση 400% στα λαθραία προϊόντα καπνού. Εσθονοί αξιωματούχοι σε συνεργασία με την Europol, την αστυνομική υπηρεσία της ΕΕ, κατάσχεσαν πέρυσι 3,5 τόνους κοκαΐνης αξίας περίπου 500 εκατ. ευρώ, στο μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας, στον Κόλπο της Φινλανδίας.
Ο αποκλεισμός των ουκρανικών λιμανιών της Μαύρης Θάλασσας και οι αυξημένοι έλεγχοι στη Δυτική Ευρώπη μπορεί επίσης να εξηγήσουν μεγάλες κατασχέσεις που έγιναν πρόσφατα στη Ρωσία. Στις 10 Απριλίου οι αρχές κατάσχεσαν σχεδόν 700 κιλά κοκαΐνης στη Μόσχα. Ο ρωσικός υπόκοσμος χρησιμοποιεί τα σύνορα με τη Λευκορωσία, που στο παρελθόν δεν είχαν καμία τέτοια αξία, για το λαθρεμπόριο ειδών πολυτελείας στη Ρωσία, ειδικά με τσάντες επώνυμων σχεδιαστών. Ο πόλεμος αποτελεί ευκαιρία για το ρωσικό οργανωμένο έγκλημα. Οι Ρώσοι κακοποιοί αναπόφευκτα είχαν ήδη δεσμούς με το ρωσικό κράτος και γι’ αυτό ήταν ακαταδίωκτοι. Αυτή η σχέση τους ενισχύεται αλλά και τους αναγκάζει, όταν δρουν στη Δύση, να καταθέτουν μέρος από τα κέρδη τους σε «μαύρους λογαριασμούς» που συχνά χρησιμοποιούν κατάσκοποι του Κρεμλίνου για να χρηματοδοτήσουν τις αποστολές τους. Επίσης εξασφαλίζουν για λογαριασμό της Μόσχας ημιαγωγούς για στρατιωτική χρήση, που υπόκεινται πλέον σε αυστηρές κυρώσεις. Μετά τον πόλεμο η σχέση ρωσικού κράτους και οργανωμένου εγκλήματος μπορεί να είναι ακόμα πιο στενή.
Για το ουκρανικό οργανωμένο έγκλημα η εικόνα είναι λιγότερη ξεκάθαρη αλλά περιλαμβάνει και ευκαιρίες. Το λαθρεμπόριο μικρών όπλων φαίνεται ότι έχει πεθάνει. Η παραγωγή ναρκωτικών από μικρά εργαστήρια έχει όμως αυξηθεί, προωθείται για πώληση μέσω ίντερνετ και η παραδόσεις γίνονται με το ταχυδρομείο. Ακόμα μεγαλύτερος θα είναι ο κίνδυνος μετά τον πόλεμο. Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτίμησε προσφάτως το κόστος της ανοικοδόμησης στην Ουκρανία στα 411 δισ. δολ. (περιλαμβάνονται 92 δισ. δολ. για μεταφορές-συγκοινωνίες και 69 δισ. δολ. για κτιριακές υποδομές). Το οργανωμένο έγκλημα έχει τεχνογνωσία στη διαφθορά των δημόσιων προμηθειών ή τους στημένους διαγωνισμούς και μπορεί να εξασφαλίσει πρόσβαση σε γη, επιδοτήσεις και άδειες. Η βοήθεια ανοικοδόμησης θα έρθει κυρίως από ξένες χώρες και μάλλον θα συνοδεύεται από αυστηρούς όρους και στενούς ελέγχους, που ίσως βοηθήσουν την Ουκρανία να αντιμετωπίσει το ολιγαρχικό σύστημα και να αναπτύξει λιγότερο διεφθαρμένη οικονομία.
Γίνετε συνδρομητές στο Kreport.gr