Η Ακρόπολη και το φαινόμενο του υπερτουρισμού. Προτάσεις για σημαντικές αλλαγές στις επισκέψεις
Ζώνες επισκεψιμότητας προβλέπει η μελέτη του ΥΠΠΟ για να αντιμετωπιστεί η υπερβολική προσέλευση επισκεπτών – Από Σεπτέμβριο πιθανότατα η πιλοτική εφαρμογή του συστήματος
Πόσους επισκέπτες μπορεί να «αντέξει» ημερησίως η Ακρόπολη; 21.000 είναι η απάντηση που ήρθε να δώσει η μελέτη που ολοκλήρωσε ο Οργανισμός Διαχείρισης και Ανάδειξης Πολιτιστικών Πόρων (ΟΔΑΠ), η οποία είχε ζητηθεί από την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2022.
Το φαινόμενο του υπερτουρισμού χτύπησε το ιερό μνημείο, το οποίο αυτό το καλοκαίρι κατέγραψε ημερήσιο ρεκόρ της τάξης των 23.000 επισκεπτών. Ο κύβος ερρίφθη και πλέον κρίνεται αναγκαία η εφαρμογή ζωνών επισκεψιμότητας, αρχικά πιλοτικά και σε μόνιμη βάση από τον Απρίλιο του 2024.
Τα μέτρα
Η μελέτη που παρουσιάστηκε προβλέπει τη δημιουργία τεσσάρων ωριαίων ζωνών επισκεψιμότητας, από τις 8.00 έως τις 12.00 με δυνατότητα επίσκεψης συνολικά 8.000 ατόμων. Επισημαίνεται ότι περίπου το 50% των επισκεπτών σήμερα επιλέγει τις πρωινές ώρες, 8.00-12.00. Δημιουργούνται ακόμη οκτώ ωριαίες ζώνες από τις 12.00 έως τις 20.00 για την εξυπηρέτηση 13.000 επισκεπτών. Σύμφωνα με τη μελέτη ο μέγιστος αριθμός επισκεπτών ανά ώρα δεν θα ξεπερνά τις 3.000, ενώ υπάρχουν ποσοστώσεις σε κατηγορίες, όπως ομαδικές επισκέψεις ή μεμονωμένες. Σημειώνεται ότι οι περιορισμοί από τις ζώνες δεν ισχύουν για τα ΑμεΑ.
Οι ζώνες επισκεψιμότητας στην Ακρόπολη ήταν άλλωστε το πρώτο μέτρο που εξήγγειλε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη κατά τη νέα της θητεία, με την ίδια να προχωρά σε καθημερινές αυτοψίες στο μνημείο. Και ενώ το υπουργείο είναι έτοιμο να εφαρμόσει το νέο σύστημα, η ημερομηνία έναρξης αποδεικνύεται γρίφος, δεδομένου ότι τα προγράμματα των τουριστικών γραφείων και των κρουαζιεροπλοίων είναι ήδη κλεισμένα με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν πολλά περιθώρια ευελιξίας. Για αυτόν τον σκοπό, την περασμένη Δευτέρα 17 Ιουλίου παρουσιάστηκε η μελέτη του ΟΔΑΠ στους εκπροσώπους των θεσμικών φορέων και επαγγελματιών του τουρισμού, θέτοντας ως κύριο ερώτημα την ημερομηνία εφαρμογής των πιλοτικών μέτρων και ζητώντας να καταθέσουν εγγράφως τις προτάσεις τους μέχρι την περασμένη Παρασκευή 21 Ιουλίου ώστε να μελετηθούν.
Καλώς εχόντων των πραγμάτων, μέσα στην επόμενη εβδομάδα θα έχουμε την τελική ημερομηνία έναρξης της πιλοτικής εφαρμογής του συστήματος, με τα περισσότερα στοιχεία να συνηγορούν ότι θα οριστεί η 1η Σεπτεμβρίου. Σε κάθε περίπτωση, βάσει των δεδομένων που θα συλλεγούν από την πιλοτική εφαρμογή, το υπουργείο Πολιτισμού θα σχεδιάσει το τελικό σύστημα των ζωνών επισκεψιμότητας το οποίο θα περάσει σε κανονική λειτουργία την 1η Απριλίου 2024.
Επιπλέον, αναμένεται η άμεση εγκατάσταση τριών αυτόματων πωλητών εισιτηρίων – δύο στην κύρια είσοδο και ενός στη Νότια Κλιτύ – αν και οι περισσότεροι επισκέπτες προμηθεύονται το εισιτήριο ηλεκτρονικά και σύμφωνα με το υπουργείο τα υπάρχοντα ταμεία λειτουργούν σε πλήρη ανάπτυξη τόσο στην κύρια είσοδο όσο και στη Νότια Κλιτύ.
Η πρόταση
Σύμφωνα βέβαια με τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ, το πρόβλημα του συνωστισμού στην Ακρόπολη εξαιτίας του αυξημένου όγκου επισκεπτών κατά τους καλοκαιρινούς μήνες είναι ακόμη πιο σύνθετο. Αυτή τη στιγμή η είσοδος στον αρχαιολογικό χώρο γίνεται από την κύρια είσοδο αλλά και από τη Νότια Κλιτύ. Το πρόβλημα είναι ότι και τα δύο ρεύματα επισκεπτών κατόπιν της εισόδου τους συνωστίζονται τελικά μπροστά στον χώρο των Προπυλαίων, όπου υπάρχουν μία είσοδος ανόδου με δυνατότητα μάξιμουμ δύο ατόμων και μία έξοδος καθόδου με αντίστοιχη δυνατότητα προς και από τα μνημεία με αποτέλεσμα εκεί να δημιουργείται το «μποτιλιάρισμα». Και φυσικά εκεί δεν είναι δυνατόν να διευρυνθεί ο χώρος, καθώς πρόκειται για τα ίδια τα μνημεία.
Τη λύση αναμένεται να δώσει η πρόταση του καθηγητή Μανόλη Κορρέ, για την αποκατάσταση της δυτικής προσπέλασης της Ακροπόλεως, η οποία όταν συζητήθηκε είχε προκαλέσει μεγάλη ένταση με την αντιπολίτευση. Σύμφωνα με το υπουργείο, η μελέτη αυτής της πρότασης είναι ήδη σε εξέλιξη και η εφαρμογή της θα άρει τις εσφαλμένες επεμβάσεις του παρελθόντος, αναδεικνύοντας τον μνημειακό χαρακτήρα της πρόσβασης στον Ιερό Βράχο, λύνοντας ταυτόχρονα το πρόβλημα του συνωστισμού.