Προσωπαγνωσία: Το μελαγχολικό δημοσιογραφικό θρίλερ της Ελένης Γκίκα
Ένα δυνατό, ανθρώπινο ψυχογράφημα με πολλές προεκτάσεις
Η Ελένη Γκίκα δεν χρειάζεται συστάσεις. Είναι λάτρης του βιβλίου με σπουδαίο δημοσιογραφικό και λογοτεχνικό έργο. Στο αφήγημα της με τίτλο «Προσωπαγνωσία» και υπότιτλο «Δημοσιογραφικό θρίλερ» πρωταγωνίστρια της είναι μια καταξιωμένη δημοσιογράφος με πάθος για τη λογοτεχνία που εργάζεται στην Εφημερίδα Πατρίς. Βρίσκεται στην κομβική ηλικία των 50 , απολαμβάνει μια επιτυχημένη επαγγελματική πορεία και όλα αυτά γκρεμίζονται ξαφνικά…
Η ασθένεια του πατέρα της και οι ανατροπές στα επαγγελματικά της θα αλλάξουν τη ζωή της. Η ηρωίδα προσπαθεί να χωνέψει ότι στου δρόμου τα μισά πρέπει να αγωνιστεί αφού το έδαφος χάνεται κάτω από τα πόδια της και να ξαναχτίσει τη ζωή της από την αρχή. Να καταλάβει τα σκοτεινά κίνητρα των άλλων και τους σκοπούς που εξυπηρετούν .
Όπως ο πατέρας της που πάσχει από άνοια και δεν μπορεί να αναγνωρίσει το πρόσωπο της αγαπημένης του κόρης έτσι και εκείνη δεν βλέπει καθαρά τη νέα επαγγελματική κατάσταση που ζει. Βρίσκεται παγιδευμένη στις μεγάλες αλλαγές. Άγνωστη μεταξύ αγνώστων…
Η Ελένη Γκίκα μιλάει στο star.gr και τη Γεωργία Χάρδα για την «Προσωπαγνωσία», για όλα όσα μας κάνουν δυνατούς, τις μεταβολές στη συμπεριφορά των ανθρώπων και τις σπουδαίες διδαχές που μας προσφέρουν τα δύσκολα.
Στο βιβλίο σας παρουσιάζεται μια κατάσταση που έζησαν πολλοί εργαζόμενοι κυρίως στα έντυπα την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Χρησιμοποιήσατε και σε ποιο βαθμό δικά σας βιώματα για να για να γράψετε την «Προσωπαγνωσία»;
Η αλήθεια είναι ότι υπήρξα κι εγώ απ’ τους τυχερούς! Στο αποκορύφωμά της η κρίση με πήρε και με σήκωσε. Σε όλους τους τομείς. Την ίδια ώρα που ως τυχερό μοναχόπαιδο απολάμβανα τη ζωή με υπέροχους γονείς, τα χάνει ολότελα ο μπαμπάς μου πριν χαθεί και η μαμά μου αρρωσταίνει με μη χειρουργήσιμο καρκίνο. Την εποχή που σχεδίαζα έντυπα βιβλίου, στην εφημερίδα εξαφανίζουν κι εμένα και όλο το… βιβλίο. Ξαφνικά ήμουν η κόρη του κανενός και η… περιττή πολυτέλεια σε ένα έντυπο που θεωρούσα τριάντα τόσα χρόνια οικογένεια. Βέβαια όταν υπέγραφα την «Προσωπαγνωσία» όλα είχαν καταλαγιάσει, σχεδόν ιαθεί. Για να μιλήσεις για τα ολέθρια και δύσκολα θα πρέπει να έχεις βρει κάπου μέσα σου ένα έδαφος όπου να νοιώθεις ασφαλής. Και εννοείται ήξερα ταυτοχρόνως ότι όλη αυτή η περιπέτεια δεν ήταν μόνο δική μου. Άλλοι, είχαν οικογένεια, παιδιά, κινδύνεψαν ασυγκρίτως πιο πολύ!
Η προσωπαγνωσία διαποτίζει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο ολόκληρο σχεδόν το βιβλίο. Πόσο επώδυνο μπορεί να είναι κάποιος να μην αναγνωρίζει ή να μη θυμάται πρόσωπα;
Ολέθριο και σωτήριο ταυτοχρόνως! Ολέθριο στην περίπτωσή μας γιατί ο φόβος και η ανασφάλεια μας έκανε άλλους, σωτήριο κατά τον παπά Γιάννη, σε περίπτωση που αποφασίσουμε να αφήσουμε πίσω μας το παλιό μας πρόσωπο, την προηγούμενή μας ζωή! Κρησφύγετο και Καταφύγιο, δηλαδή, αναλόγως. Ε να σας πω ότι τα έζησα και τα δυο. Ως κρησφύγετο με τραυμάτισε, με πονούσε, μετά το βιβλίο, αναστάσιμο καταφύγιο για να πάμε επιτέλους παρακάτω! Τώρα ποιοι θα ξανασυναντηθούμε, πώς θα αναγνωριστούμε και αν θα ξανασυναντηθούμε, το μέλλον θα δείξει. Στο μεταξύ στους καιρούς μας η προσωπαγνωσία ως ασθένεια, τείνει να γίνει και… μόδα, πάσχει ο Μπραντ Πιτ διάβασα, εύχομαι να είναι λάθος, είναι φρικτό να φτάνεις να μην αναγνωρίζεις το πρόσωπό σου στο καθρέφτη στο τέλος.
Η πρωταγωνίστρια βρίσκεται συνεχώς αντιμέτωπη με την απώλεια είτε αυτή έχει να κάνει με τα αγαπημένα της πρόσωπα είτε έχει να κάνει με την κατάρρευση της εργασιακής της υπόστασης. Τι είναι αυτό που την κρατάει ζωντανή μέχρι το τέλος;
Το ότι όλα αυτά τα υπέροχα και οι υπέροχοι που υπήρξαν στη ζωή της θα πρέπει να γίνουν μνήμη, η προηγούμενη ευτυχισμένη ζωή. Και οι ελάχιστοι φίλοι. Ο Τάκης Κατσιμάρδος που ξαναέριξε την ιδέα του Fractal. Η καινούργια οικογένεια του Fractal, ένα διαδικτυακό περιοδικό που έγινε οι αγαπημένοι, η δημοσιογραφία που γνώρισε και αγάπησε, τα βιβλία που έχει μάθει να τα μοιράζεται, η μνήμη που εντέλει μπορεί να γίνει η καινούργια ζωή. Την χτίζεις την καινούργια πραγματικότητα αν δεν σ’ αρέσει η προτεινόμενη στη ζωή.
Πόσο εύκολα έρχονται τα πάνω κάτω στη ζωή και πόσα χτυπήματα μπορεί να αντέξει και να αντιμετωπίσει ένας άνθρωπος;
Οι σοφές γιαγιάδες συνήθιζαν να λένε «Θεέ μου, μη μου δώσεις όσα μπορώ να αντέξω» και ο Φρόιντ έχει πει ότι «εδώ έχουμε έρθει να χάσουμε τα πάντα, ως και τη συνείδησή μας την ίδια», η δε σημερινή πραγματικότητα με τις απίστευτες ανατροπές και τους απίθανα γρήγορους ρυθμούς μάλλον έχει βαλθεί να μας τα μάθει όλα! Αν δεν την δεις τη ζωή και λίγο σαν παιχνίδι, δεν θα την βγάλεις καθαρή! Στο τέλος θα γλιτώσουν (λέμε τώρα, από τον θάνατο κανείς δεν γλιτώνει) μόνο οι τυχοδιώκτες και οι ταπεινοί.
Τα τελευταία χρόνια η κατάσταση στον χώρο του τύπου έχει αλλάξει δραματικά. Τι είναι αυτό που σας λείπει περισσότερο;
Η συναδελφική σχέση. Η ψευδαίσθηση ότι με τη δημοσιογραφία και- κάτι- κάνουμε. Αυτό το «μαζί». Ευτυχώς έχω να θυμάμαι θαυμαστά γεγονότα και στη ζωή μου από την τότε ζωή υπάρχουν ακόμα συνάδελφοι φίλοι που αγαπώ και μου επιτρέπουν ακόμα να εκτιμώ. Αλλά τώρα γενικώς οι άνθρωποι βιώνουν μεγαλύτερη απομόνωση, απογοήτευση και μοναξιά. Το αναγνωρίζω, στη ζωή μας εμείς υπήρξαμε τυχεροί. Εξ ου και το Fractal, λίγο από αυτή την υπέροχη σχέση, εκείνο το δώρο, να συνεχιστεί. Η τέχνη το έχει αυτό, είναι καλό συνεκτικό υλικό. Φέρνει κοντά άγνωστους ανθρώπους. Μας χαρίζει συνοδοιπόρους σε μια χαώδη εποχή- ζωή.
Ποια είναι τα επόμενα σχέδια σας; Πόσο εύκολο είναι να συνδυάζει κανείς το συγγραφικό έργο με τις ευθύνες που απαιτεί η θέση του εκδότη ενός λογοτεχνικού περιοδικού;
Δεν έχω να συνδυάσω κάτι, όλα πια είναι καθαρά θέμα επιβίωσης. Και τα βιβλιαράκια μου και το Fractal είναι κατά κάποιον τρόπο η δική μου αναπνοή. Γράφω από τα οκτώ μου, για να ξορκίσω τον φόβο όταν η μαμά μου είχε μπει για ένα δύσκολο χειρουργείο, κι έκτοτε αν δεν την γράφω, ούτε την αντέχω ούτε και την καταλαβαίνω τη ζωή. Όσο για το Fractal είναι ένας λογοτεχνικός ιστότοπος που άνθισε μέσα στα δύσκολα και την απελπισία, μου χάρισε μιαν οικογένεια, τον Τάκη Κατσιμάρδο, τον Γιάννη Φαρσάρη, τη Δήμητρα Ντζαδήμα που είναι η εκδοτική ομάδα και συνεννοούμαστε πια σαν τον παράξενο Τζων του Στάμπλετον με τη σκέψη και μόνο, αλλά και τόσους φίλους μέσα στα οκτώ χρόνια ύπαρξης, αποτελεί έναν ζωντανό οργανισμό, είναι λογοτεχνικό σολάρις στον ωκεανό του διαδικτύου, είναι το δικό μας δίχτυ ασφαλείας, ο δικός μας λογοτεχνικός κήπος, η μοναδική προοπτική. Μόνο εκεί όλα, παλιά και νέα, γνωστά και άγνωστα, συνυπάρχουν, μαθαίνουμε συνέχεια, κάθε μέρα ελπίζουμε ότι όλο και κάτι γεννιέται, μπορεί να γεννηθεί. Δεν είναι ευθύνη, είναι το Χαμένο μας Κέντρο, το Νόημα, εκείνο που μας κάνει να θέλουμε να ξυπνήσουμε το πρωί.
Λίγα λόγια για την Ελένη Γκίκα:
Η Ελένη Γκίκα γεννήθηκε το 1959 στο Κορωπί. Δημοσιογράφος και βιβλιοκριτικός στο Αντί, στις Εικόνες, στο Έθνος και στο Έθνος της Κυριακής από το 1983 έως σήμερα, έχει ασχοληθεί με το μυθιστόρημα, το διήγημα, την ποίηση, το παραμύθι, έχει συμμετάσχει σε συλλογικές εκδόσεις και έχει επιμεληθεί βιβλία και σειρές. Κυκλοφορούν τριάντα τρία βιβλία της. Δεκαπέντε μυθιστορήματα, έντεκα ποιητικές συλλογές, δύο συλλογές με διηγήματα, ένας τόμος με συνεντεύξεις και τέσσερα παραμύθια. Από τις εκδόσεις Καλέντη, με τις οποίες συνεργάζεται, κυκλοφορούν τα βιβλία: «Η γυναίκα της Βορινής Κουζίνας» [υποψήφιο για το βραβείο Αναγνωστών το 2012], «Το μπολερό δεν ήταν του Ραβέλ», «Λίλιθ – Από Γράμμα σε γράμμα», τα παραμύθια «Το μυστικό της μαγικής τσαγιέρας» και «Η ζωγραφιά που ταξιδεύει», επίσης η ποιητική συλλογή «Η αρχιτεκτονική της ύπαρξης». Άρθρα, συνεντεύξεις και κριτικές της έχουν δημοσιευθεί σε πολλά περιοδικά [Περίπλους, Διαβάζω, Νέα Ευθύνη, diastixo, diavasame, Literature κ.ά.] Ανήκει στην εκδοτική ομάδα του διαδικτυακού περιοδικού Fractal.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΑΩ. Στο εξώφυλλο ο Όρσον Ουέλς από την ταινία «Ο πολίτης Κέιν».
Γεωργία Χάρδα STAR.GR