Πέθανε η Μαρία Λαϊνά, εξέχουσα Ελληνίδα ποιήτρια, τιμημένη με το Βραβείο Ιδρύματος Κώστα & Ελένης Ουράνη Ακαδημίας Αθηνών το 2014 και το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Γραμμάτων 2022. Ήταν 76 ετών. Πρόκειται για μια ιδιαίτερη ποιητική φωνή, χαμηλόφωνη και αντιδραματική, όπου το μυστήριο της ζωής αναφαίνεται χωρίς μεγάλα λόγια, με γυμνές λέξεις και γυμνές εικόνες, και τη διαρκή αίσθηση της απουσίας του άλλου.
Όταν η LIFO τής είχε ζητήσει να ορίσει η ίδια την ποίησή της, απάντησε με ανάλογο τρόπο: «Δυσκολεύομαι να μιλώ για τα έργα μου. Θα πω κάτι που θα φανεί ίσως περίεργο: δεν μπορώ να περιγράφω με λέξεις τις λέξεις μου. Θα πω, λοιπόν, μόνο δυο κουβέντες: Μιλά για τη μοναξιά και γι’ αυτό που μπορεί να βλέπουν κάποιοι άνθρωποι και να μην το βλέπουν κάποιοι άλλοι.»
Αυτοβιογραφούμενη στη LIFO, είπε: «Γεννήθηκα στην Πάτρα. Ο πατέρας μου ήταν καπνοβιομήχανος. Είχε στρέμματα καπνού και ένα εργοστάσιο. Η μεγαλύτερη αδερφή μου πέρασε την Κατοχή χωρίς να της λείψει τίποτα. Το ίδιο κι εγώ. Δεν καταλάβαμε στερήσεις γιατί έρχονταν οι Ιταλοί, παίρνανε τσιγάρα και μας έδιναν διάφορα. Έχω ακόμα ένα ακορντεόν. Δηλαδή ό,τι έχουμε, από τα τσιγάρα προέρχεται. Όμως, στην πορεία ο πατέρας μου τα έχασε όλα».
Ίσως το ποιητικό της ύφος σμιλεύτηκε από τα πράγματα και τους ανθρώπους που θαύμαζε. Όπως είχε πει στη LIFO: «Οι πιο φωτισμένοι δάσκαλοί μου ήταν μαθηματικοί και φυσικοί. Τα πιο λαμπρά παραδείγματα αργότερα στη Νομική ήταν ο Γεώργιος-Αλέξανδρος Μαγκάκης, ο Πεσμαζόγλου, ο Ζολώτας, που μας δίδασκε πολιτική οικονομία κι όταν έμπαινε στην αίθουσα έτριζαν τα παπούτσια του. Αριστοκράτης, πολύ στυλάτος. Αυτοί ήταν τα αστέρια. Επίσης, θυμάμαι ότι στον Μαγκάκη κατέφθανε ακροατήριο και από άλλες σχολές. Συνωστιζόμασταν στους διαδρόμους. Εξαιρετικής ευγλωττίας, γνώσης, ευγένειας άνθρωπος. Χαιρόσουν να τον ακούς.
Όταν τελείωσα, σκέφτηκα να γίνω δικηγόρος, αλλά το απέρριψα διότι δεν μπορούσα να ντύνομαι όπως έπρεπε. Δεν άντεχα το κοστουμάκι. Πήγα μια φορά στο δικαστήριο και τα παράτησα. Με το τακουνάκι και το ταγέρ δεν μπορούσα. Είπα «φεύγω».
Η Μαρία Λαϊνά ήταν απόφοιτος της Νοµικής του Πανεπιστηµίου Αθηνών. Εργάστηκε σε διάφορες δουλειές, σε σχέση πάντα µε την τέχνη (µετάφραση δοκιµίων και λογοτεχνίας, επιµέλεια εικαστικών, φιλοσοφικών και λογοτεχνικών βιβλίων, εκποµπές και σενάρια στην κρατική ραδιοφωνία-τηλεόραση, διδασκαλία ελληνικής γλώσσας και ποίησης σε αγγλόφωνα κολέγια, διδασκαλία µετάφρασης, δηµοσιογραφία σε λογοτεχνικά ένθετα εφηµερίδων). Το έργο της περιλαµβάνει εννιά ποιητικές συλλογές, έντεκα θεατρικά, πέντε πεζογραφήµατα, τέσσερις κριτικές και µελετήµατα, σύνταξη ανθολογίας ξένης ποίησης του 20ού αιώνα (επιλογή από ελληνικές µεταφράσεις).
Έργα της έχουν µεταφραστεί σε πολλές γλώσσες, αυτοτελή και σε ανθολογίες. Εκπροσώπησε πολλές φορές επίσηµα την Ελλάδα στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη. Το 1993 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο ποίησης για την ποιητική της συλλογή, “Ρόδινος φόβος”. Η μετάφραση στα Γερμανικά της ίδιας συλλογής απέσπασε το βραβείο της Πόλης του Μονάχου. Το 1996 επίσης τιμήθηκε με το βραβείο Καβάφη και το 1998 με το βραβείο Μαρία Κάλλας του Γ΄ προγράμματος της ελληνικής Ραδιοφωνίας. Το 2014 τιμήθηκε με το Βραβείο του Ιδρύματος Κώστα & Ελένης Ουράνη για το σύνολο του έργου της. Ιδρυτικό µέλος της Εταιρείας Συγγραφέων.
Στην συλλογή ποιημάτων της που κυκλοφόρησε το 2020 από τις εκδόσεις Πατάκη με τίτλο «Ό,τι έγινε – άνθρωποι και φαντάσματα» είχε γράψει ένα πικρό ποίημα με το οποίο ταιριάζει να την αποχαιρετίσουμε.
ΤΙ ΚΡΙΜΑ
Ο ρεμβασμός μου έχει χαθεί
κι οι λεπτεπίλεπτες αισθήσεις.
Σ’ άλλα παλιότερα φθινόπωρα
κυλούσα μέσα στη βροχή και την ομίχλη
νωχελικά και μάλιστα
με κάποια αβροφροσύνη
προς τους άλλους.
Τώρα πια, όχι·
τώρα, η θλίψη και ο πόνος
με κάνουν άξεστη
προτού καν γράψω δύο λέξεις.
Τι κρίμα
ο καιρός μου πέρασε
πρέπει να επιστρέψω το αηδόνι μου στο δέντρο.
https://www.lifo.gr/podcasts/anagnoseis/i-maria-laina-diabazei-poiimata-tis
Lifo.gr