Μπορούν να αντιμετωπιστούν οι πρωτοφανείς πυρκαγιές;

ΟΔρ. Χάρης Κοντοές, διευθυντής ερευνών του Κέντρου Αριστείας BEYONDBEYOND Center of Excellence του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, συντονίζει για την Ελλάδα το ευρωπαϊκό πρόγραμμα που παρακολουθεί δορυφορικά τις φυσικές καταστροφές. Είναι παλιός μας γνώριμος«Το παν στις φυσικές καταστροφές είναι η πρόληψη» και ένας από τους πιο κατάλληλους ανθρώπους για να μας λύσει τις απορίες που συσσωρεύονται με ταχύτητα φωτός αυτές τις ημέρες, σε σχέση με τις πυρκαγιές.

Ο Δρ. Χάρης Κοντοές με την ομάδα του BEYOND.

Σύμφωνα με την ομάδα του κ. Κοντοέ, ο αρχικός απολογισμός των καμένων εκτάσεων για την εβδομάδα 1-4 Αυγούστου 2021 ξεπερνάει το 50% της έκτασης που συνήθως καίγεται σε μια αντιπυρική περίοδο (ενδεικτικά το 2020 η καμένη έκταση ήταν 10.376 εκτάρια και 9.405 εκτάρια το 2019). Ο αρχικός υπολογισμός των καμένων εκτάσεων των πυρκαγιών στη Ρόδο (1/8/2021), την Αττική (3/8/2021), την Εύβοια (3/8/2021) και την Ανατολική Μάνη (3/8/2021) ανέρχεται σε περίπου 6.000 εκτάρια (60.000 στρέμματα).

Λαμβάνοντας υπόψη και τις μεγάλες πυρκαγιές της περιόδου του Μαΐου-Ιουλίου 2021 (Αίγιο: 252,22 εκτάρια, Σάμος: 406 εκτάρια, Στύρα Ευβοίας: 395 εκτάρια, Κεφαλονιά: 604 εκτάρια και Σχίνος Κορινθίας: 5.020 εκτάρια), η καμένη έκταση φέτος ανέρχεται περίπου στα 124.000 στρέμματα.

Περιμένατε κύριε Κοντοέ τόσες καταστροφικές πυρκαγιές;

Η αλήθεια είναι ότι περιμέναμε αρκετές από αυτές. Αλλά μέσα σε τρεις μέρες έχουν καεί 60.000 στρέμματα, ένα απίθανο νούμερο. Έχουμε ταυτόχρονα πολλές και μεγάλες πυρκαγιές, παρόλο που δεν υπάρχουν ισχυροί άνεμοι, αλλά υπάρχει η ξηρασία και όλο αυτό που έχει συμβεί αυτές τις ημέρες με τις μεγάλες θερμοκρασίες, και το γεγονός ότι το έδαφος και η καύσιμη ύλη είναι εντελώς ξερά. Και βεβαίως σε συγκεκριμένες περιοχές όπως η Αττική που η φωτιά καίει και σπίτια και εγκαταστάσεις και άλλα υλικά, πέρα από το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της καταστροφής που είναι στα δάση και το οικοσύστημα, δημιουργείται και σοβαρό ατμοσφαιρικό θέμα, με τον καπνό εδώ και δύο μέρες να παρουσιάζει μία τρομερή συγκέντρωση σε άνθρακα και μένει πάνω από το κεφάλι μας γιατί δεν φυσάει να φύγει.

Είναι πρωτοφανές το φαινόμενο;

Πρωτοφανές δεν θα το έλεγα αν θυμηθεί κανείς το 2007 που κάηκαν 250.000 στρέμματα στην Πελοπόννησο, ωστόσο και τα 60.000 στρέμματα είναι πάρα πολλά. Και μάλιστα είναι σε διάσπαρτες μεγάλες εστίες σχεδόν παντού, ακόμα και στη βόρεια Ελλάδα. Είχαμε πριν από πέντε ώρες στο Κιλκίς δύο εστίες, εχθές στα Γρεβενά, σήμερα πάλι στη Βέροια, σε περιοχές που δεν συνηθίζεται να καίγονται, γιατί ξέρετε ότι η Ελλάδα καίγεται κυρίως από το μέσο της και κάτω, στα νησιά κλπ, συνήθως η βόρεια δεν καίγεται γιατί είναι και θέμα βλάστησης. Το γεγονός ότι έχουμε φωτιές σε τέτοιες περιοχές χωρίς να πνέουν ισχυροί άνεμοι καταδεικνύει το επίπεδο του προβλήματος εξαιτίας της ξηρασίας και των υψηλών θερμοκρασιών.

Αιτία είναι ότι δεν είχαμε βροχές φέτος ή θα αρκούσαν οι υψηλές θερμοκρασίες της τελευταίας εβδομάδας;

Προφανώς. Κοιτάξτε το τελευταίο διάστημα έχουμε έντονες θερμοκρασίες οι οποίες διαρκούν. Όταν συνέβη στην Αυστραλία το αντίστοιχο, κάηκαν κάτι εκατομμύρια στρέμματα. Έχουμε αυτές τις ημέρες ιδιαίτερη συνθήκη παρατεταμένης ξηρασίας και υψηλής θερμοκρασίας, και βεβαίως δεν είχαμε και βροχές, αυτό που συμβαίνει τις τελευταίες μέρες είναι ακραίο κλιματικό γεγονός. Πέρυσι είχαμε πολύ ηπιότερα φαινόμενα από άποψη καιρού. Πρόπερσι που είχαμε πάλι πυρκαγιές δεν είχαμε μέσα σε μία νύχτα τόσο μεγάλες καταστροφές. Είναι θέμα σίγουρα των υψηλών θερμοκρασιών. Συνήθως πυρκαγιές έχουμε με ισχυρούς βοριάδες, μελτέμια κλπ κυρίως μέσα στον Αύγουστο. Τώρα καίγεται ο τόπος χωρίς ιδιαίτερα δυνατό άνεμο. Ο άνεμος που κινεί την πυρκαγιά είναι αυτός ο δικός της άνεμος, που δημιουργείται τοπικά από την ίδια. Εχθές έλεγαν οι συνάδελφοι ότι ενώ ο μετεωρολογικός σταθμός μετρούσε λίγα μποφόρ για πολλή ώρα, όταν πλέον πλησίασε η φωτιά είχε δημιουργήσει έναν πολύ ισχυρό άνεμο, ήταν ο ίδιος ο στροβιλισμός που δημιουργεί η φωτιά, αυτά τα ανοδικά ρεύματα που φτιάχνει και μεταδίδεται. Φανταστείτε τώρα να είχαμε και δυνατούς ανέμους.

rrvarimpompi.jpg

Πού πιστεύετε ότι θα έπρεπε αυτή τη στιγμή να επικεντρώνεται ο προγραμματισμός και η προσπάθεια των αρχών;

Καταρχάς πρέπει να είναι οι άνθρωποι έτοιμοι για όλα – και κυρίως οι πολίτες. Σε τέτοιες ακραίες μετεωρολογικές συνθήκες που ζούμε αυτές τις μέρες οι πυρκαγιές μπορεί να μπαίνουν εντελώς τυχαία, μπορεί όμως να είναι και ένα βραχυκύκλωμα, ή και να προκύπτουν μέσα από την απόλυτη τυχαιότητα, κάτι που υπερθερμάνθηκε, ένα γυαλί, ένας φακός, οτιδήποτε. Μπορεί βέβαια να είναι και πυρκαγιές που τις βάζουν, υπάρχουν περιοχές που ξέρουμε ιστορικά ότι οι πυρκαγιές έμπαιναν από ανθρώπινο χέρι. Η Αττική για παράδειγμα έχει δεινοπαθήσει από αυτό, για μένα δεν είναι τυχαίο ότι υπάρχουν περιοχές που κάθε 6 ή 7 χρόνια καίγονται, και οι πυρκαγιές που μπαίνουνε εκεί καλύπτουν ήδη καμένες εκτάσεις. Και η Εύβοια πριν από 6 χρόνια κάηκε νοτίως του χωριού της Λίμνης, εχθές έπιασε μια πυρκαγιά βορείως του χωριού, από την άλλη μεριά.

Θεωρώ ότι από τα πρώτα βασικά πράγματα που πρέπει να κάνει ο κρατικός μηχανισμός είναι να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο και οι άνθρωποι να είναι οι ίδιοι προετοιμασμένοι, να παρακολουθούν το άμεσο περιβάλλον τους, το τοπίο, τους γύρω τους, και όποιους –πέρα από τον κακό μας τον καιρό που λένε– είναι έτοιμοι να κάνουν οποιαδήποτε παρανομία ή δολιοφθορά.

Ο κόσμος πρέπει ακόμα να ενημερώνεται έγκαιρα για τον κίνδυνο που μπορεί να διατρέχει η περιοχή του. Εμείς βλέπουμε μέρες τώρα, γιατί έχουμε χάρτες εκτίμησης κινδύνου πυρκαγιάς στο κέντρο μας, ότι υπάρχουν περιοχές που είναι στα κόκκινα καθημερινά, και οι οποίες μάλιστα στο μεταξύ εμφάνισαν πυρκαγιές όντως εκεί που τις αναμέναμε. Αυτά τα γνωρίζουν οι αρχές, τα γνωρίζει η Πολιτική Προστασία, τα γνωρίζει το κέντρο επιχειρήσεων της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας.

Και βεβαίως πρέπει να πατάνε οι ενέργειες αντιμετώπισης πάνω στα σχέδια διαχείρισης κινδύνου και εκκένωσης περιοχής που έχουν παρουσιάσει οι δήμοι – όποιοι βέβαια διαθέτουν και έχουν παρουσιάσει στους πολίτες τους τέτοια σχέδια. Εμείς εδώ στο κέντρο μας έχουμε ξεκινήσει να φτιάχνουμε σχέδια διαχείρισης κινδύνου σε μεγάλη κλίμακα, μετά από προγραμματική σύμβαση που μας εμπιστεύτηκε η Περιφέρεια Αττικής, η οποία πρέπει εδώ να αναφέρουμε ότι έδειξε μεγάλη ευαισθησία στο να δημιουργήσει κατάλληλα σχέδια, ώστε να γνωρίζει τον κίνδυνο και μάλιστα στην κλίμακα της γειτονιάς. Πιστεύω ότι μέσα σε μία τριετία θα έχουμε οχυρώσει την Περιφέρεια Αττικής με αυτά τα σχέδια, που θα μας υποδεικνύουν με λεπτομέρεια ποια περιοχή κινδυνεύει περισσότερο, υπό ποια μετεωρολογική ή άλλη συνθήκη διαπιστώνεται υψηλός κίνδυνος, με ποιον τρόπο και ποιες διαδρομές διαφυγής θα πρέπει να εκκενωθεί μια περιοχή. Έτσι θα ξέρει η δημοτική αρχή σχετικά γρήγορα όταν συμβεί κάτι, και να ενημερώσει έγκαιρα τον κάθε κάτοικο σε μια γειτονιά υποδεικνύοντάς του από πού κινδυνεύει και πώς πρέπει να κινηθεί, να αντιδράσει. Γιατί αυτό που συνέβη εχθές έγινε από τη μια στιγμή στην άλλη, όπως στο Μάτι που μέσα σε 1,5 ώρα είχε φτάσει η φωτιά στη θάλασσα.

Ήταν συγκρίσιμα τα δύο φαινόμενα;

Δεν ήταν, γιατί οι καιρικές συνθήκες δεν ήταν παρόμοιες. Όταν έγινε η πυρκαγιά στο Μάτι είχαμε έναν ισχυρότατο δυτικό άνεμο, που έτρεχε με εξαιρετικά μεγάλη ταχύτητα και σε κατεύθυνση που σπάνια συμβαίνει στο αττικό περιβάλλον, όπου συνήθως οι άνεμοι πάνε από βορρά προς νότο – αν θυμηθούμε το 2009 είχαμε μια τεράστια πυρκαγιά που ξεκίνησε από τον βουνό στο Διόνυσο και έφτασε νότια στην Παιανία καίγοντας χιλιάδες στρέμματα, αλλά δεν είχε πλησιάσει καθόλου τις ακτές, ακολούθησε τον ορεινό όγκο από βορρά προς νότο. Στο Μάτι πήγε από Δυτικά προς τα Ανατολικά και χτύπησε εγκάρσια κατευθείαν την ακτή. Αν είχαμε προχθές μια παρόμοια μετεωρολογική συνθήκη, δηλαδή έναν ισχυρό άνεμο με μία τόσο μεγάλη κατευθυντικότητα… δεν ξέρουμε τι θα είχε συμβεί, θα μπορούσε να έχει πάει προς τους μεγάλους ορεινούς όγκους ή και να χτυπήσει κατοικήσιμες περιοχές που ενδεχομένως πάλι να μην μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση. Όμως πρέπει να το πούμε ότι στην πρόσφατη πυρκαγιά στη Βαρυμπόμπη πολύ έγκαιρα εκκενώθηκαν περιοχές προληπτικά, παρόλο που η μετεωρολογική συνθήκη δεν ήταν η ίδια, όμως καλά έκαναν και ενημέρωσαν τον κόσμο να φύγει από την περιοχή αυτή.

Είπατε ότι το κέντρο σας δημιουργεί χάρτες εκτίμησης κινδύνου πυρκαγιάς. Με ποια κριτήρια μπαίνει μια περιοχή στα κόκκινα;

Τα στοιχεία είναι οι υψηλές θερμοκρασίες, η ξηρασία των τελευταίων ημερών, οι άνεμοι και η καύσιμη ύλη. Επιπλέον έχουμε μια μεγάλη βάση δεδομένων πυρκαγιών και γνωρίζουμε πλέον πώς έχει συμπεριφερθεί η φωτιά στην Ελλάδα τα τελευταία 40 χρόνια, οπότε έχουμε αναλύσει επί 40 χρόνια συνθήκες κάτω από τις οποίες συνέβησαν πυρκαγιές και ξέρουμε σε ποιες περιοχές οι συνθήκες που προκαλούν μια πυρκαγιά είναι περισσότερο έντονες και άρα βγάζουμε ακριβέστερα και αναλυτικότερα συμπεράσματα για τον κίνδυνο. Είναι μια πρωτότυπη υψηλού ερευνητικού επιπέδου διαδικασία, τα συμπεράσματα της οποίας επικοινωνούμε όπως και όταν πρέπει, προσφέροντας πιστεύουμε μια έγκυρη πληροφορία που βασίζεται σε γνώση 40 χρόνων, έχοντας λάβει υπόψη ακόμα και τη συχνότητα που εμφανίζονται οι πυρκαγιές σε μια περιοχή.

Έχει αλλάξει βέβαια η συχνότητα, όπως μου λέτε.

Ναι, όντως ιστορικά και αυτή η παράμετρος έχει αλλάξει σημαντικά. Παλιότερα οι πυρκαγιές οφείλονταν περισσότερο σε απροσεξίες και ατυχηματικά γεγονότα και λιγότερο στο ανθρώπινο χέρι. Τις τελευταίες δεκαετίες με τη συγκέντρωση του πληθυσμού στις πόλεις, την εγκατάλειψη της περιφέρειας, την αύξηση της αξίας της γης και την πίεση που δέχονται τα αστικά και τα περιαστικά κέντρα και οι τουριστικές περιοχές, ο κίνδυνος είναι πολύ μεγαλύτερος και η συχνότητα εμφάνισης στις περιοχές αυτές πολύ μεγαλύτερη. Τα συστήματά μας όμως το αναγνωρίζουν αυτό, έχουν τη δυνατότητα να αντιληφθούν τι συνέβαινε σε συχνότητα πυρκαγιάς σε έναν τόπο πριν 40 χρόνια και τι σήμερα, και έτσι δίνουν έναν μεγαλύτερο συντελεστή βάρους π.χ. σε κατοικημένες περιοχές παρά σε εγκαταλελειμμένες περιοχές. Πλέον οι εγκαταλελειμμένες περιοχές δεν κινδυνεύουν τόσο, προφανώς αν πιάσει μια μεγάλη πυρκαγιά θα καεί ο τόπος αλλά δεν πιάνει με αυτή τη συχνότητα. Παλιά, που ο κόσμος ζούσε στην περιφέρεια και αξιοποιούσε το δάσος για βιοποριστικούς λόγους –ξυλεία, μελισσοκομία και άλλα– τα προστάτευε ο ίδιος τα δάση, ενώ σήμερα θέλει κάποιος να φτιάξει έναν βοσκότοπο, καίει ένα δάσος. Είναι τόσο απλά τα πράγματα.

Πολύς κόσμος συζητά για τη φωτιά στη Βαρυμπόμπη, ότι με τόσο λίγο αέρα δεν έπρεπε να επεκταθεί. Εσείς που παρακολουθήσατε την εξέλιξη ανά πεντάλεπτο, τι έχετε να πείτε;

Εγώ έχω μια εμπειρία από τις πυρκαγιές που μου λέει το εξής: ότι οι συγκεκριμένες πυρκαγιές τέθηκαν σε έλεγχο ακόμα και μέσα στη νύχτα, που δεν πετούσαν αεροσκάφη, σχετικά γρήγορα. Και βασικός λόγος που ήμασταν τόσο τυχεροί μέσα στην ατυχία μας ήταν ότι δεν φύσαγε. Η πυρκαγιά αναμένεται να ξεσπάσει κάτω από τέτοιες συνθήκες ξηρασίας, ανεξαρτήτως εάν προήλθε από ανθρώπινο χέρι ή από τυχαίο γεγονός. Το αν θα ελεγχθεί εξαρτάται από το πόσο γρήγορα θα κινηθεί ο μηχανισμός και πόσο ευνοούν οι υπόλοιπες κυρίως μετεωρολογικές συνθήκες. Η πυρκαγιά δημιουργεί δικό της μικροκλίμα και δικούς της ανέμους και αυτοί είναι ήδη αρκετοί από μόνοι τους για να την μεταφέρουν. Προφανώς βέβαια αν φυσάει και δυνατός άνεμος αρκετών μποφόρ καταλαβαίνετε ότι εκεί τα πράγματα γίνονται πολύ δύσκολα. Εγώ δεν μπορώ να πω ότι υπήρξε ολιγωρία, αν λάβει κανείς υπόψιν ότι υπάρχουν πάρα πολλές πυρκαγιές τριγύρω ταυτόχρονα, σε όλη την Ελλάδα και σε περιοχές που δεν συνηθίζεται να καίγονται και που τέλος πάντων με τον α’ ή β’ τρόπο, δεδομένου ότι ο καιρός βοηθάει, αυτές ελέγχονται, και περιορίζονται στην πλειονότητά τους.

Να σας πω κάτι, εμείς οι Έλληνες, και γενικότερα πιστεύω οι άνθρωποι, έχουμε πάντα μια τάση να βλέπουμε δαίμονες. Βλέπετε τι γίνεται στην Καλιφόρνια αυτές τις μέρες.Τι τους λείπει, τα μέσα, οι άνθρωποι, τα αεροπλάνα, τα οχήματα; Κάθε χρόνο έχουν δεκάδες σπίτια καμένα ακόμη και νεκρούς. Εμείς εδώ πάντα γύρω από μία πυρκαγιά φτιάχνουμε ένα αντιπολιτευτικό επιχείρημα –το λέω ανεξάρτητα από χρώματα ή κόμματα. Προσωπικά εγώ αξιολογώ εάν έχουμε επιπτώσεις σε ανθρώπινες ζωές, εκεί φαίνεται η αποτελεσματικότητα ενός μηχανισμού, και από κει και πέρα κάποια κρίσιμα θέματα όπως το πότε έπιασε, μετά από πόσες ώρες ελέγχθηκε, αν την ελέγξανε μέρα ή νύχτα, κάποια ακόμη στοιχεία που σου δείχνουν το επίπεδο της ετοιμότητας και της αποτελεσματικότητας.

Διάβαζα σε ένα παλιότερο άρθρο Είναι μόνο το ανθρώπινο χέρι ή ευθύνεται και η κλιματική αλλαγή για τις πυρκαγιές; του inside story ότι υπάρχουν διάφορα μοντέλα πρόγνωσης εξέλιξης της πυρκαγιάς που χρησιμοποιεί η Πολιτική Προστασία. Ποια η διαφορά του δικού σας;

Όντως υπάρχουν διάφορα μοντέλα εξέλιξης πυρκαγιάς, απλά αυτά είναι μια πολύ πρώτη εκτίμηση για το προς τα πού μπορεί να εξελιχθεί μια πυρκαγιά. Λίγο πολύ αν έχω έναν ΒΑ άνεμο, η φωτιά ξέρω ότι θα πάει στα ΝΔ. Ξέρω επίσης λίγο πολύ πού θα κατευθυνθεί ανάλογα το πώς είναι η περιοχή, οι χρήσεις γης, η καύσιμη ύλη, έχω ένα μοντέλο propagation. Όμως το πού θα πάει η φωτιά εξαρτάται από πάρα πολλούς λόγους, γιατί εντωμεταξύ έχει αλλάξει ο άνεμος, έχουν πετάξει αεροπλάνα, άρα μετά την πρώτη εντύπωση που σου δίνει ένα μοντέλο, έχει σημασία τι μεσολαβεί. Το πλεονέκτημα του δικού μας συστήματος είναι ότι κάθε πέντε λεπτά έχουμε νέες λήψεις από το διάστημα, που φέρνουν μία νέα συνθήκη, που εμπεριέχει σαν εικόνα όλη την επέμβαση του μηχανισμού των αεροπλάνων που πετάξανε, των πυροσβεστών κλπ. Αυτή η ενημερωμένη εικόνα αλλάζει συνεχώς την πληροφόρηση για το πώς εξελίσσεται η πυρκαγιά.

rrevoia_polygon.jpg

Μου έκανε εντύπωση μία σχετικά πρόσφατη συνέντευξή σας Να προετοιμαστούμε για τις φυσικές καταστροφές | Η Καθημερινή στην Καθημερινή, γιατί εκφράσατε ένα παράπονο που είχαμε συζητήσει μαζί ήδη από το 2018. Συγκεκριμένα είπατε ότι «έχουμε στα χέρια μας ένα εξελιγμένο εργαλείο που βρίσκεται μόνο στην Ελλάδα, και αξιοποιείται από δεκάδες κυβερνήσεις του κόσμου που ζητούν πρόσβαση μέσω του ευρωπαϊκού προγράμματος EMS Copernicus, ωστόσο στην Ελλάδα υπάρχει ακόμα μικρή αξιοποίηση από την πολιτεία και την πολιτική προστασία». Δεν βελτιώθηκε η συνεργασία;

Βελτίωση υπάρχει, αλλά δεν υπάρχει μία θεσμοθετημένη διαδικασία που να αξιοποιεί στον βαθμό που θα έπρεπε την έρευνα και την αριστεία στον τομέα. Σε άλλες χώρες υπάρχουν κέντρα αριστείας που λειτουργούν ως συνδεδεμένα με τα Κέντρα Επιχειρήσεων, με την Πολιτική Προστασία, και δίνουν με έναν πιο θεσμοθετημένο και ολοκληρωμένο τρόπο χρήσιμες πληροφορίες. Εμείς λειτουργούμε σε μια πιο ad hoc βάση, οι άνθρωποι γνωρίζουν ότι έχουν μια πηγή πληροφόρησης, ότι το Αστεροσκοπείο έχει υποδομές, παρατηρητήρια, δορυφορικές κεραίες, μαζεύει δεδομένα κλπ.

Την ώρα της πυρκαγιάς όμως, την οποίαν εσείς έχετε τη δυνατότητα να παρακολουθείτε ζωντανά μέσω δορυφόρου, είστε σε ανοικτή γραμμή; Σας ακούνε αν πείτε «πρόσεχε, θα πάει προς τα εκεί»;

Ενημέρωση δίνουμε κατευθείαν στο Κέντρο Επιχειρήσεων, ναι. Αυτό που προσπαθώ να πω είναι ότι ο βαθμός που «υποχρεούται» κάποιος να το εντάξει σε μια διαδικασία αντιμετώπισης, ένα τέτοιο πλαίσιο δεν υπάρχει, επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια του διαχειριστή το πόσες πληροφορίες από αυτές που λαμβάνει θα αξιοποιήσει – ανάλογα βέβαια με το τι έχει μπροστά του, τι πίεση δέχεται, τι εξοπλισμό διαθέτει. Δεν υπάρχουν θεσμοθετημένες διαδικασίες και κανάλια όπου συνεργατικά οι ερευνητικοί φορείς με τα επιχειρησιακά κέντρα συνεργάζονται σε ένα θεσμικό πλαίσιο και ρόλους. Όμως πληροφορίες ανταλλάσσουμε συστηματικά.

Για εσάς λοιπόν ποιος είναι ο ιδανικός τρόπος να αξιοποιηθούν από την πολιτεία οι δυνατότητες που προσφέρει το κέντρο σας;

Το ιδανικό σύστημα ξεκινά από εκεί που ξεκίνησε η Περιφέρεια Αττικής φέτος, με τα λεπτομερή σχέδια κινδύνου. Αυτό είναι το θεμέλιο πάνω στο οποίο βασίζεται οποιοδήποτε σχέδιο αντιμετώπισης. Αυτές τις εικόνες δεν τις έχει κανένας σήμερα. Από την ώρα που κάποιος διαθέτει αυτά τα αναλυτικά σχέδια κινδύνου, ξέρει γρήγορα πώς να κινηθεί, προς ποια θέση και ποιος θα τον παραλάβει. Ταυτόχρονα οι αρχές ξέρουν πώς θα κινηθεί η πυρκαγιά, προς ποια κατεύθυνση αναλόγως των συνθηκών που επικρατούν και σε πόση ώρα θα έχει φτάσει σε κρίσιμες περιοχές, άρα οι αρχές γνωρίζουν εκ των προτέρων πώς θα κινηθούν, και πού θα τοποθετήσουν τις δυνάμεις τους για να ανακόψουν την πυρκαγιά.

Την ώρα της κρίσης υπάρχουν τα συστήματα πληροφόρησης που ενημερώνουν το Κέντρο Επιχειρήσεων της Πυροσβεστικής. Το Κέντρο γνωρίζει πώς εξελίσσεται η επιχείρηση, πού βρίσκονται τα οχήματα της Πυροσβεστικής, τα αεροπλάνα, οι θέσεις των εθελοντών και πώς όλα αυτά τοποθετούνται στον χώρο αναλόγως και των προτάσεων που δίνουν τα σχέδια αντιμετώπισης. Τέτοια λεπτομερή σχέδια αντιμετώπισης δεν υπάρχουν ακόμη σήμερα στην Ελλάδα για καμία μορφή κινδύνου και όπως ανέφερα προηγούμενα η Περιφέρεια Αττικής είναι η πρώτη εξ όσων γνωρίζω που ξεκίνησε αυτή την μελέτη.

Τέλος να προσθέσω ότι κάτι στο οποίο θα μπορούσαν οι αρχές να δώσουν περισσότερη σημασία και πιστεύω είναι θέμα χρόνου να γίνει αντιληπτό, είναι να αξιοποιήσουν καλύτερα τους χάρτες κινδύνου πυρκαγιάς για την επόμενη μέρα. Αντί να υποδεικνύουμε ότι ένας ολόκληρος νομός είναι «κόκκινος» από άποψη αναμενόμενου κινδύνου, να υποδεικνύονται λεπτομερέστερα υποπεριοχές μέσα στο νομό που είναι υψηλού κινδύνου π.χ. μια υποπεριοχή στην Κεφαλονιά παρουσιάζει υψηλό κίνδυνο και όχι όλο το νησί, όπως δείχνουν συνήθως οι χάρτες κινδύνου που χρησιμοποιούμε σήμερα. Τότε αν μη τι άλλο υπάρχει καλύτερος εντοπισμός της προσοχής των δημοτικών αρχών, της τοπική υπηρεσίας της Πυροσβεστικής, και των εθελοντών του δήμου. Αυτές οι λεπτομερείς εκτιμήσεις βασίζονται σε αξιοποίηση προηγμένων μεθόδων τεχνητής νοημοσύνης, είναι σαν ένα ανθρώπινο μυαλό που επί 40 χρόνια μελετάει μια περιοχή και έχει καταλάβει ποιο κομματάκι κινδυνεύει από την ευρύτερη περιοχή και κάτω από ποια συνθήκη. Αυτά τα συστήματα τα έχουμε αναπτύξει, και τα βελτιώνουμε συνεχώς, τώρα ίσως χρειάζεται μια καλύτερη θεσμικά επιβεβλημένη επικοινωνία ώστε να ενταχθούν σε μία καθημερινή λειτουργία με συστηματικότερο τρόπο.