“Με ένα μήλο, θα καταπλήξω το Παρίσι” /Σεζάν, TATE MODERN, ΛΟΝΔΙΝΟ “The EY Exhibition: Cezanne“
“Με ένα μήλο, θα καταπλήξω το Παρίσι”, ισχυρίστηκε κάποτε ο Πολ Σεζάν. Φεύγοντας από τη γενέτειρά του, την Αιξ-αν-Προβάνς, για τη γαλλική πρωτεύουσα στα 20 του χρόνια, αυτό ακριβώς έκανε. Οι νεκρές φύσεις, τα τοπία και οι πίνακες με τους λουόμενους του Σεζάν έμελλε να δώσουν την άδεια σε γενιές καλλιτεχνών να σπάσουν τους κανόνες. Η ιστορία της ζωγραφικής δεν θα ήταν ποτέ ξανά η ίδια.
Ο Σεζάν, στα είκοσι του χρόνια, σκεφτόταν τόσο την ποίηση όσο και τη ζωγραφική. Η παιδική ηλικία του υπήρξε πλούσια σε τέτοια οράματα. Ήταν άλλωστε καρπός μακρινών εξορμήσεων στην εξοχή με τη συντροφιά του Emίλ Ζολά και του Baille ή του Numa Coste.
Ο Baille στα 19 του χρόνια έγραψε για τον Σεζάν στον Ζολά ως “αυτός ο ποιητικός, φανταστικός, χαρούμενος, ερωτικός, αρχαίος, φυσικός, γεωμετρικός φίλος μας”: στα είκοσι επτά του “η εξωτερική του εμφάνιση είναι αν μη τι άλλο πιο όμορφη” και πιο φανταχτερή από ποτέ.
Ο Lawrence Gowing θεωρεί ότι οι τεχνοτροπίες του Πολ Σεζάν κατά την εικοσαετία της καλλιτεχνικής του ανόδου, ο τρόπος του, δουλεμένος με το μαχαίρι, και οι καμπυλωτές, φιδίσιες πινελιές που εναλλάσσονται, έχουν χαρακτήρα… επίθεσης στο θέμα με το οποίο καταπιάνεται. Χαρακτηριστικά έργα είναι οι φαντασιώσεις ενός παθιασμένου βασανισμού και πένθους, πίνακες όπως ο “L’Enlèvement” και ο “La Tentation de Saint Antoine”, αλλά ας μην ξεχνάμε και τον πίνακα déjeuner sur l’herbe όπου είναι σαν να μη συμβαίνει το παραμικρό.
Μεταξύ της ζωγραφικής των είκοσι χρόνων του και της τεχνοτροπίας του Σεζάν μετά τα σαράντα υπάρχει μια μεταμόρφωση: το μαύρο και το άσπρο δίνουν τη θέση τους στη λάμψη του πρωτογενούς, συμβολικού χρώματος.
Η μέθοδος του Σεζάν, όπως είπε κάποτε ο ίδιος, ήταν “το μίσος του φανταστικού”. Το καθήκον του ήταν να κρατήσει σε ισορροπία τις δύο αντιλήψεις που ήταν ζωτικής σημασίας γι’ αυτόν, την αντίληψη της πραγματικότητας και της εικόνας.
Το βουνό Sainte-Victoire
Εστιάζοντας στις πολλές εντάσεις και αντιφάσεις στο έργο του Σεζάν, η έκθεση στην TATE MODERN τοποθετεί τον καλλιτέχνη στο δικό του πλαίσιο – έναν φιλόδοξο νεαρό ζωγράφο που προερχόταν από τον μεσογειακό Νότο, αλλά ανυπομονούσε να τα καταφέρει στο μητροπολιτικό Παρίσι.
Με πολλά έργα που παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο Ηνωμένο Βασίλειο, η έκθεση παρακολουθεί τη διαρκή προσπάθειά του του ανάμεσα στην αναζήτηση της επίσημης αναγνώρισης του και της ένταξής του στους αναδυόμενους ιμπρεσιονιστές, πριν βεβαίως αργότερα ακολουθήσει τη δική του μοναδική εικαστική φωνή.
Παρατηρώντας τη δουλειά του Σεζάν γινόμαστε συνοδοιπόροι ενός καλλιτέχνη που παλεύει με το τι μπορεί να σημαίνει – για την εποχή του – το να είσαι σύγχρονος ζωγράφος, ενώ παραμένει βαθιά σκεπτικιστής απέναντι στον κόσμο στον οποίο ζούσε, από την πολιτική αναταραχή μέχρι τον συνεχώς επιταχυνόμενο τρόπο ζωής.
Η έκθεση διοργανώνεται από την Tate Modern και το Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο.