Κρίσιμες ερωτήσεις μετά από μια τρελή ημέρα στη Ρωσία
Η εκδίκηση είναι ένα πιάτο που σερβίρεται καλύτερα κρύο, και ο σεφ του Πούτιν το γνωρίζει καλά. Ο Γιεβγένι Πριγκόζιν, ο 62χρονος επικεφαλής της ιδιωτικής παραστρατιωτικής ομάδας Wagner, αποφάσισε την Παρασκευή 23 Ιουνίου να επαναστατήσει εναντίον της ρωσικής στρατιωτικής ηγεσίας, την οποία επικρίνει έντονα εδώ και μήνες για τους χειρισμούς της στον πόλεμο στην Ουκρανία.
Το Σάββατο το πρωί, οι άνδρες του κατέλαβαν το στρατιωτικό αρχηγείο του Ροστόφ-ον-Ντον, στη νότια Ρωσία, “χωρίς να πέσει ούτε ένας πυροβολισμός”. Ο επικεφαλής του ρωσικού κράτους, Βλαντίμιρ Πούτιν, κατήγγειλε την επίθεση ως “μαχαιριά στην πλάτη για τη Ρωσία”. Στη συνέχεια, μια φάλαγγα μισθοφόρων φάνηκε να προχωράει με ταχείς ρυθμούς προς τη Μόσχα, γεγονός που ώθησε την πρωτεύουσα να προετοιμάσει την άμυνά της. Μέχρι που ο ηγέτης τους άλλαξε γνώμη και ανακοίνωσε το βράδυ του Σαββάτου ότι τα στρατεύματά του “επιστρέφουν” στα στρατόπεδά τους για να αποφύγουν ένα “λουτρό αίματος”.
Η κατάσταση επί του πεδίου παρέμεινε ασαφής και πολύ ρευστή, αλλά ακολουθούν τρεις ερωτήσεις που θα βοηθήσουν να έχουμε μια πιο ξεκάθαρη εικόνα.
Τι ώθησε τον Πριγκόζιν να εξαπολύσει αυτή την ανταρσία;
Από την αρχή του πολέμου, οι μισθοφόροι της παραστρατιωτικής Βάγκνερ βοηθούσαν και αντικαθιστούσαν ακόμη και τον ρωσικό στρατό στο ουκρανικό μέτωπο. Μπροστά στην αποτυχία της Μόσχας να κατακτήσει γρήγορα τη χώρα, δημιουργήθηκε μια γραμμή επαφής στην ανατολική και νότια Ουκρανία, στην οποία οι πολιτοφύλακες του Πριγκόζιν- πολλοί από τους οποίους στρατολογήθηκαν από τις φυλακές με αντάλλαγμα την αμνηστία – έπαιξαν σημαντικό ρόλο. Διεκδίκησαν ακόμη και το Μπαχμούτ την άνοιξη, μια μικρή πόλη στην περιφέρεια του Ντονέτσκ που αποτελούσε το κύριο σημείο ανάφλεξης της σύγκρουσης από το φθινόπωρο.
Αυτή η νίκη και η πανταχού παρούσα παρουσία της ομάδας Βάγκνερ στο μέτωπο κόστισαν πολλές ζωές. Ο Πριγκόζιν -ο οποίος παραδέχθηκε μόλις το 2022 ότι είχε ιδρύσει την ομάδα, η οποία έχει εμπλακεί σε αρκετές συγκρούσεις- έχει επανειλημμένα αποδώσει τους θανάτους του, και γενικότερα την αποτυχία της εισβολής στην Ουκρανία, στην κακή διαχείριση της ρωσικής στρατιωτικής διοίκησης. Κατηγορεί τα ανώτατα κλιμάκια ότι είναι διεφθαρμένα, ότι δεν του έστειλαν επαρκή εξοπλισμό και επαρκή πυρομαχικά. Αλλά και ότι καθυστέρησαν την προέλαση των στρατευμάτων του με γραφειοκρατικά ζητήματα. Ένας αγώνας για εξουσία και επιρροή που περίμενε μόνο μια σπίθα για να ανάψει.
Ήρθε το βράδυ της Παρασκευής, όταν ο επιχειρηματίας, που τώρα είναι στρατιωτικός ηγέτης, κατηγόρησε τον ρωσικό στρατό ότι βομβάρδισε παραστρατιωτικά στρατόπεδα κοντά στα σύνορα με την Ουκρανία, με αποτέλεσμα να υπάρξουν πολλοί νεκροί. Η Μόσχα το διέψευσε αυτό, αλλά η εξέγερση είχε ήδη ξεκινήσει. Το επόμενο πρωί, μέλη της ομάδας Βάγκνερ κατέλαβαν – κατά δήλωσή τους – ο αρχηγείο στο Ροστόφ-ον-Ντον, από όπου συντονίζονταν όλες οι στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Ουκρανία, και μια φάλαγγα στρατευμάτων ξεκίνησε την πορεία της προς τη Μόσχα. Αποτελούμενη από 150 έως 400 οχήματα, σύμφωνα με Ρώσο στρατιωτικό μπλόγκερ, ενδεχομένως και περισσότερα, προχώρησαν γρήγορα. Μετά το Ροστόφ, οι μισθοφόροι διέσχισαν τις περιοχές Βορονέζ και Λίπετσκ, πριν σταματήσουν “200 χιλιόμετρα από τη Μόσχα”, σύμφωνα με τον Πριγκόζιν. Είχε υποσχεθεί να πάει “μέχρι τέλους” με τους 25.000 άνδρες του. Τελικά άλλαξε γνώμη, διατάζοντάς τους να επιστρέψουν στα στρατόπεδά τους “για να αποφύγουν ένα λουτρό αίματος”. Και προφανώς μετά από διαπραγματεύσεις με τον πρόεδρο της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο.
Πώς αντέδρασε η Μόσχα;
Ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν μίλησε νωρίς το πρωί του Σαββάτου, καταγγέλλοντας “μια μαχαιριά στην πλάτη για τη Ρωσία”. Κατηγόρησε τον πρώην προστατευόμενό του -χωρίς ποτέ να τον κατονομάσει- ότι αποτελεί “θανάσιμη απειλή” για τη χώρα και ότι κινδυνεύει με “εμφύλιο πόλεμο”. Οι ηγέτες και των δύο σωμάτων του κοινοβουλίου κάλεσαν τον πληθυσμό να στηρίξει τον πρόεδρο Πούτιν, ενώ αρκετοί υψηλόβαθμοι στρατιωτικοί καταδίκασαν το πραξικόπημα του Πριγκόζιν.
Στις περιοχές όπου εντοπίστηκαν τα στρατεύματα Βάγκνερ – Ροστόφ, Βορονέζ και Λίπετσκ – επιβλήθηκε “αντιτρομοκρατικό καθεστώς”. Στο δρόμο προς τη Μόσχα, τοποθετήθηκαν φορτηγά για να επιβραδύνουν την προέλαση της φάλαγγας, και σκάφτηκαν τρύπες στο δρόμο, αλλά πρέπει να πούμε ότι οι ρωσικές αρχές ήταν συγκλονισμένες από την ταχύτητα της προέλασης των παραστρατιωτικών. Ο δήμαρχος της Μόσχας κήρυξε μάλιστα ρεπό τη Δευτέρα για να αντιμετωπίσει τη “δύσκολη” κατάσταση.
Ωστόσο, η στρατιωτική αντίδραση δεν άργησε να έρθει, δεδομένου ότι η πλειονότητα των ρωσικών στρατευμάτων έχει αναπτυχθεί στο ουκρανικό μέτωπο. Αρκετά βίντεο, που αναρτήθηκαν σε λογαριασμούς στο Twitter που συνηθίζουν να παρακολουθούν τον στρατό, έδειξαν ρωσικά ελικόπτερα να αναπτύσσονται στις πληγείσες περιοχές, καθώς και πλήγματα εναντίον θέσεων που έμοιαζαν να είναι θέσεις της ομάδας Βάγκνερ. Μια αποθήκη πετρελαίου εξερράγη επίσης στο Βορονέζ, χωρίς να υπάρχουν ενδείξεις για το ποιος ήταν υπεύθυνος. Τέλος, ο ηγέτης της Τσετσενίας, Ραμζάν Καντίροφ, έστειλε τους άνδρες του στις “ζώνες έντασης”. Πολυάριθμα τεθωρακισμένα οχήματα εθεάθησαν στα περίχωρα του Ροστόφ-ον-Ντον το απόγευμα του Σαββάτου, γεγονός που αυξάνει τους φόβους για σφοδρές μάχες μεταξύ των τσετσενικών φατριών και των ομάδων του Βάγκνερ στην πόλη αυτή του ενός εκατομμυρίου κατοίκων, τη δέκατη μεγαλύτερη πόλη της Ρωσίας.
Τι αντίκτυπο θα έχει αυτό στον πόλεμο στην Ουκρανία;
Σε αυτό το στάδιο, είναι δύσκολο να εκτιμηθεί. Η εξέγερση του Βάγκνερ αποτελεί τη σοβαρότερη πρόκληση ως σήμερα για τη μακρά “βασιλεία” του Πούτιν και την πιο σοβαρή κρίση ασφαλείας της Ρωσίας από τότε που ανέβηκε στην εξουσία στα τέλη του 1999. Ήταν αρκετή για να αποδυναμώσει τις άμυνες της Ρωσίας για μια ημέρα, την ώρα που το Κίεβο βρισκόταν στη μέση μιας αντεπίθεσης για να ανακαταλάβει εδάφη του.
Ο υπόλοιπος κόσμος παρέμεινε σχετικά επιφυλακτικός απέναντι σε αυτή την απίστευτη ανταρσία. Σε πολλές πρωτεύουσες, όπως Ουάσινγκτον, Λονδίνο, Παρίσι, Βερολίνο, οι αξιωματούχοι πέρασαν την ημέρα παρακολουθώντας τις εξελίξεις και ανταλλάσσοντας πληροφορίες.
Ένα ερώτημα παραμένει, και αξίζει το βάρος του σε χρυσό: τι θα μπορούσε να έχει ο Πριγκόζιν για να κάνει στροφή και να σταματήσει την πορεία του προς τη Μόσχα;
Και όντας πλέον εξόριστος – εμμέσως – στη Λευκορωσία και ενδεχομένως υπό στενή παρακολούθηση, ποια θα μπορούσε να είναι η επόμενη κίνησή του;
Τέλος αιωρείται μια τελευταία ερώτηση που αφορά το ρόλο των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών που προφανώς δεν είχαν πάρει χαμπάρι τι συνέβαινε στην ομάδα Βάγκνερ.
Με πληροφορίες από τη liberation