Ο Φάουστ και ο Μεφιστοφελής
Γράφει η Εφη Αγραφιώτη
Μέχρι το 1989 η Λειψία ως το βιομηχανικό κέντρο της Ανατολικής Γερμανίας πότιζε τη Σαξονία με διοξείδιο του θείου και μόλυνε προκλητικά τον υδροφόρο ορίζοντα. Έκτοτε έχει μετατραπεί σε μια πόλη ζεστή, ζωντανή, γεμάτη πολιτιστικά δρώμενα ( εξ ου και το “Μέκκα του Πολιτισμού”) και με ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού της να είναι νέοι καλά σπουδαγμένοι. Το 10 τοις εκατό του προϋπολογισμού ο Δήμος το διοχετεύει σήμερα στον πολιτισμό.
Το 2000 η Porsche και η BMW άνοιξαν εργοστάσια στη Λειψία κι ο κόσμος, ανατολικός και δυτικός μαζί με χιλιάδες μετανάστες δουλεύει και παράγει. Όλα μεταμορφώθηκαν έκτοτε.
Εδώ ζει η μουσική δώδεκα μήνες το χρόνο κάθε μέρα! Ο Μπαχ, ο Μέντελσον, ο Σούμαν και ο Βάγκνερ, βγαίνουν κάθε μέρα για μια βόλτα από τα καλοσυντηρημένα σπίτια τους και νυν Μουσεία. Πού και πού βέβαια … επιτρέπουν και στους «ξένους» συνθέτες να βολτάρουν
Κοντά στην Εκκλησία του Αγίου Νικολάου και στο Πανεπιστήμιο, λειτουργεί ένα ιστορικό κελάρι που οι μυημένοι, ξένοι και εντόπιοι το επισκέπτονται λίγο ή περισσότερο συχνά. Μιλάω για το στέκι του Γκαίτε. Το Auerbachs Keller Rothenberger, στη Grimmaische 2-4. Σήμερα προσφέρει όχι μόνο σαξονικά εδέσματα και επιλεγμένα κρασιά, αλλά και συναυλίες, κινηματογραφικές ταινίες υψηλής ποιότητας και επιλεγμένου θεματικού περιεχομένου, θεατρικές παραστάσεις και ποιητικές συναντήσεις. Η είσοδος στη στοά με τα αγάλματα των δυο πασίγνωστων ηρώων του Γκαίτε, μου φέρνει στο νου σκηνές από τον Φάουστ. Κοιτώντας τον με τον Μεφιστοφελή, τους φαντάζομαι να επιστρέφουν στο χωριό, λίγο πριν από την Ανάσταση. Λίγο πριν ο Μεφιστοφελής είχε ρωτήσει τον άπληστο Φάουστ ποια τελευταία επιθυμία θα ήθελε να του εκφράσει και ο Φάουστ, μετά από τόοοοσα που χόρτασε, δήλωσε απλώς ότι επιθυμούσε να γυρίσει πίσω στο χωριό του.
Ήμουν εκεί όταν παίχτηκε μια πολύ παλιά ταινία για τον Φάουστ, ασπρόμαυρη, βωβή «κινηματογραφική ταινία δραματικού τρόμου», αυτή του Friedrich Wilhelm Murnau, με τίτλο Faust eine Deutsche Volkssage, ελλ. Φαουστ, μια γερμανική Λαϊκή ιστορία . Το έργο είναι αριστουργηματικό δείγμα κινηματογραφικής τέχνης. Άψογη σκηνοθεσία και ηθοποιία, εφέ , σκηνικά. Γυρίστηκε το 1926 σε σενάριο βασισμένο στην Historia von Doktor Johann Fausten του Γκαίτε. Το φιλμ ξεκινάει με ένα απόσπασμα από την Αποκάλυψη του Ιωάννη. Οι τρεις καβαλάρηδες σπέρνουν τον τρόμο αλλά ένας Αρχάγγελος εμφανίζεται μέσα από το Φως για να αναμετρηθεί με τον Σατανά. Ο Αρχάγγελος αναφέρεται στον Φάουστ, έναν γέρο αλχημιστή που διδάσκει τη δύναμη του καλού. Ο Σατανάς βάζει στοίχημα, ότι θα κερδίσει με τα κόλπα του την ψυχή του Φάουστ. Αν κερδίσει το στοίχημα, τότε η Γη θα γίνει δική του. Αναπάντεχα, στην πόλη έρχεται η πανούκλα και ο Φάουστ προσπαθεί να βρει γιατρικό, αλλά δεν το καταφέρνει και ο τόπος γεμίζει πεθαμένους. Μέσα στην απόγνωση του αποφασίζει να δοκιμάσει μια μαγική τελετουργία που ανακάλυψε σε ένα παλιό βιβλίο..
Θα αναφερθώ και στη μουσική σύνθεση για την ταινία αυτή. Μια νέα συμφωνική μουσική δημιουργία παίχτηκε στην επαναφορά της ταινίας το 2013, από το συνθέτη Bernd Wilden. Πρωτοακούστηκε στην πατρίδα του σκηνοθέτη, στο όμορφο και γραφικά γερμανικό Bielefeld, στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία από την Συμφωνική της ορχήστρα και τη Χορωδία του Musikverein της πόλης υπό τη διεύθυνση του συνθέτη. Με την ευκαιρία θα προσθέσω ότι στο Bielefeld υπάρχει και μια δυναμική ελληνική κοινότητα.
Ο Φάουστ και ο Μεφιστοφελής λοιπόν, φτάνουν λίγο πριν από την Ανάσταση στο χωριό του Φάουστ. Στην εκκλησία ο Φάουστ κατά τύχη θα γνωρίσει την νεαρή Gretchen και θα την ερωτευτεί, μπαίνοντας από εκεί και πέρα σε μερικές μπερδεμένες περιπέτειες… Εντέλει ο Φάουστ θα κλείσει μια κι έξω την επιθυμητή συμφωνία με τον Σατανά. .Ετσι όλα ομαλοποιούνται υπέρ του ζεύγους. Η δύναμη της αγάπης, στον αναγκαίο για να ζήσουμε ρομαντισμό μας, σώζει συνήθως την ανθρωπότητα.