Η ιστορία του διάσημου πίνακα «Οι ποιηταί» του Γεωργίου Ροϊλού (1919)
Γράφει η δημοσιογράφος – ερευνήτρια Χριστίνα Φίλιππα
«Σκαλίζοντας τον τύπο του παρελθόντος», σήμερα θα σταθούμε στα παραλειπόμενα σχετικά με τον διάσημο πίνακα «Οι ποιηταί» του Γ. Ροϊλού (1867-1928) που αναφέρονται στις εφημερίδες «Εστία» και «Ακρόπολις» του 1919.
Τoν Οκτώβριο του 1919 o Γεώργιος Ροϊλός παρουσίασε στο ξενοδοχείο «Κεντρικόν» της οδού Σταδίου στην Αθήνα, μία μεγάλη έκθεση με περισσότερα από 100 έργα του, ανάμεσα στα οποία δέσποζε το δημοφιλές πλέον έργο « Οι ποιηταί». Στον πίνακα, λάδι σε καμβά, διαστάσεων 130χ179, αποθανατίζονται έξι μεγάλες φυσιογνωμίες της ελληνικής λογοτεχνίας και δημοσιογραφίας, κύριοι εκπρόσωποι της «Νέας Αθηναϊκής Σχολής» ή της «γενιάς του 1880» όπως επίσης αποκαλείτο.
Όπως αντικρύζουμε τον πίνακα, από αριστερά διακρίνονται οι Γεώργιος Δροσίνης, Γεώργιος Στρατήγης, Ιωάννης Πολέμης, Κωστής Παλαμάς, Γεώργιος Σουρής και Αριστομένης Προβελέγγιος ο οποίος τους διαβάζει από χειρόγραφο κάποιο ποίημά του ενώ οι υπόλοιποι κρέμονται κυριολεκτικά από τα χείλη του. Το έργο βρίσκεται σήμερα στον Α΄ όροφο των γραφείων του φιλολογικού συλλόγου «Παρνασσός», ένα σωματείο που έχει συνδέσει το όνομά του με την «Νέα Αθηναϊκή Σχολή».
Από τον τύπο της εποχής μαθαίνουμε, ότι ο πίνακας δεν φιλοτεχνήθηκε το 1919 αλλά πολύ νωρίτερα γύρω στα 1916. Όπως μας ενημερώνει ο συντάκτης της είδησης, ο Ροϊλός είχε από εκείνο τον καιρό εκτελέσει το έργο του με τα πέντε από τα έξι πρόσωπα να έχουν ποζάρει αλλά η ολοκλήρωση του έργου καθυστερούσε, διότι το έκτο πρόσωπο, ο Αριστομένης Προβελέγγιος είχε αποκλειστεί στο νησί του τη Σίφνο από το 1914 λόγω του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και μπόρεσε να γυρίσει στην πρωτεύουσα το 1919 για να ποζάρει.
Μία άλλη πληροφορία για την ιστορία του πίνακα, προέρχεται από επιστολή του Προβελέγγιου με ημερομηνία 25 Μάϊου 1916 προς τον στενό του φίλο και συμπατριώτη Ιωάννη Γρυπάρη, που τότε υπηρετούσε στο Μεσολόγγι. Στην επιστολή φαίνεται ότι η αρχική σκέψη του Ροϊλού ήταν ο Γρυπάρης στη θέση του Στρατήγη, αλλά μετά την άρνηση του Γρυπάρη, λόγω μεγάλης μετριοφροσύνης, επελέγη ο Στρατήγης.
Γράφει σχετικά ο Προβελλέγιος:
«Είναι λίγες ημέρες που ο κ. Ροϊλός, μου εκμυστηρεύτηκε πως επιθυμεί να ζωγραφίσει εις εν καλλιτεχνικόν σύμπλεγμα τους σημερινούς κορυφαίους ποιητάς(…). Χαίρομαι τόσον που θα σε έχω κοντά μου και θα μείνωμεν έτσι αδελφωμένοι σε μία τέτοια καλλιτεχνική παράσταση.
Σε ασπάζομαι με αγάπη
Αρ. Προβελέγγιος».
Λίγα λόγια για τον Γεώργιο Ροϊλό
Ο Ροϊλός γεννήθηκε στη Στεμνίτσα Γορτυνίας, το 1867 και πέθανε στην Αθήνα 28 Αυγούστου 1928.
Σπούδασε ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα, με δάσκαλο τον Νικηφόρο Λύτρα. Το 1887 περάτωσε τις σπουδές του και συνέχισε με υποτροφία σπουδές στο Μόναχο κοντά στον Νικόλαο Γύζη και στη συνέχεια έφυγε για το Παρίσι.
Από το 1895 έως το 1903 δίδαξε στην Έδρα Αγαλματογραφίας της Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας, και από το 1910 έως το 1927 κατείχε την Έδρα Ελαιογραφίας στην Σχολή Καλών Τεχνών.
Υπήρξε εκπρόσωπος της Σχολής του Μονάχου. Στους πίνακές του απεικόνισε ποικίλα θέματα: πολεμικά από τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 (στον οποίο συμμετείχε) και τους Βαλκανικούς πολέμους 1912–13, ιστορικά, πορτρέτα, τοπία, κ.λπ.
Εφημερίδες: Ακρόπολις (17 και 22 Οκτωβρίου 1919), Εστία (19 Οκτωβρίου 1919)
Τσατσαρώνης Γεώργιος, «Αριστομένης Ι. Προβελέγγιος 1850-1936- Ένας πρωτοπόρος της παιδικής λογοτεχνίας» διδακτορική διατριβή, Ιωάννινα, 2006