Αχιλλέας Ν. Aλφεράκης
Γράφει η Εφη Αγραφιώτη
Ελληνικής καταγωγής πολιτικός και μουσικός, καταγόμενος από το Χάρκοβο, που έπαιξε σημαντικότατο ρόλο στην πολιτιστική πορεία της περιοχής. Ως μουσικός έμεινε άγνωστος στους Έλληνες.
Γεννήθηκε στις 3 Ιουλίου 1846 στο Χάρκοβο και πέθανε στην Αγία Πετρούπολη στις 27 Δεκεμβρίου 1919. Από τα πρώτα παιδικά του χρόνια έζησε στο Ταγκανρόγκ, πόλη που παλαιότερα ονομαζόταν Ταϊγάνιο, επίνειο του Ροστόφ, στη νότια Ρωσία. Εκεί ήταν η έδρα των επιχειρήσεων του πατέρα του, επομένως εκεί κατοικούσε όλη η οικογένεια. Να θυμίσω ότι η όμορφη αυτή μικρή πόλη ήταν και η πατρίδα του Άντον Τσέχωφ που ήταν γιος παντοπώλη με 6 παιδιά. Ο πατέρας του συγγραφέα ήταν αλκοολικός, ωστόσο εξαιρετικά προσεκτικός με την σχολική εκπαίδευση των παιδιών του. Ποθώντας ο γιος του να γίνει πλούσιος τον γράφει στο “Αριστοκρατικό”, σχολείο της πλούσιας Ελληνικής Παροικίας.
Η μέτζο σοπράνο Elena Obraztsova γεννήθηκε επίσης στο Ταγκανρόγκ. Από την ίδια πόλη κατάγονται ο Adolf Brodsky, βιολονίστας (1851), ο Samuel Maykapar (συνθέτης, παιδαγωγός και πιανίστας), ο μαέστρος Gaetano Molla, ο χορογράφος και ποιητής Valentin Parnakh.
To Ταγκανρόγκ στάθηκε καταφύγιο για εκατοντάδες Έλληνες που έψαχναν γύρω από την Αζοφική θάλασσα και τον Εύξεινο Πόντο να βρουν τόπο εγκατάστασης, διανύοντας απεγνωσμένα απίστευτες αποστάσεις, σε δύσκολες συνθήκες. Ανάμεσά τους δεν είναι λίγοι αυτοί που μεγαλούργησαν. Ο Ιωάννης Βαρβάκης (ο Ιvan Varvatsi σύμφωνα με τους ντόπιους) στις αρχές του 19ου αιώνα συνετέλεσε αποφασιστικά, με τις τεράστιες χορηγίες του, στην πρόοδο της περιοχής. Εξ ίσου γαλαντόμοι στάθηκαν πολλοί ακόμη Έλληνες. Για τους Ελληνες η συνεισφορά εθεωρείτο μεγάλη ιδέα και αξία ζωής.
Το παλάτι των Alferaky στην πόλη Ταγκανρόγκ
Alferaky palace 1900
Τα παιδικά χρόνια για τον Αχιλλέα Αλφεράκη, ο οποίος ανήκει στους απογόνους των πρώτων ταλαιπωρημένων Ελλήνων αποίκων, ήταν ανέμελα, ζούσε σε ένα υπέροχο παλάτι που χτίστηκε από τον πατέρα του Νικόλαο και το οποίο σήμερα είναι το Μουσείο Τοπικής Ιστορίας της περιοχής. Εκεί φυλάσσονται ντοκουμέντα της ζωής και της τέχνης του. Μετά από κατ’ οίκον εκπαίδευση φοίτησε στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας στα τμήματα Ιστορίας και Φιλολογίας και παράλληλα συνέχιζε να μελετά μουσική με τον καθηγητή Frosch. Αν και η πρώτη αγάπη του ήταν πάντα η μουσική, οι συνθήκες δεν επέτρεψαν να της αφιερωθεί. Χρειάστηκε από πολύ νωρίς να ωριμάσει. Επέστρεψε στο Ταγκανρόγκ, όπου εγκαταλείποντας τα όνειρά του, στα τέλη της δεκαετίας του 1870 αναλαμβάνει να σώσει τις επιχειρήσεις από οικονομικά αδιέξοδα. Από τον πατέρα του είχε εκείνη την εποχή κληρονομήσει μεγάλα χρέη και οικογενειακά προβλήματα. Χρειάστηκε να πουληθούν μεγάλης αξίας ακίνητα των Alferaky: ένα τεράστιο μέγαρο, ο μύλος έξω από την πόλη κλπ. Ο νεαρός όμως απέδειξε ότι ήταν άξιος απόγονος. Σύντομα η ευημερία επανήλθε στην οικογένεια και οι εμπορικές και επιχειρηματικές κινήσεις στάθηκαν άξιες να λάβει θέση προύχοντα της περιοχής του.
Το 1880 ο Αχιλλέας Ν. Αλφεράκης εξελέγη δήμαρχος του Ταγκανρόγκ αλλά καθώς οι επιχειρήσεις του τον κρατούσαν συχνά εκτός της περιοχής του εισέπραττε αυστηρές επικρίσεις ότι δεν ενδιαφέρεται για τα τοπικά προβλήματα. Παρ’ όλες τις επικρίσεις κατάφερε να εισπράξει από τη Δούμα μεγάλα ποσά από τον προϋπολογισμό, πείθοντας για την αναγκαιότητα αξιοποίησης, προβολής και ενίσχυσης του δυναμικού της πόλης του.
Η πρωτοβάθμια εκπαίδευση στηρίχτηκε ιδιαίτερα, οργανώθηκε το εκπαιδευτικό σχέδιο μουσικής και των άλλων τεχνών, κτίστηκαν όμορφες πλατείες, κατασκευάστηκε το υπέροχο λιμάνι, ασφαλτοστρώθηκαν οι δρόμοι. Η περίφημη εταιρία Μουσικής και Θεάτρου για την οποία οι κάτοικοι είναι ακόμα σήμερα πολύ υπερήφανοι, είναι δικής του πρωτοβουλίας έργο. Το 1886 η μικρή αυτή πόλη είχε δική της συμφωνική ορχήστρα. Επικεφαλής της προσέλαβε μάλιστα μια παγκόσμιας εμβέλειας προσωπικότητα, τον μαέστρο και συνθέτη Γιόζεφ Σουκ. Η φήμη της πόλης ως μιας εκ των πέντε πιο φιλόμουσων της τότε χώρας κρατεί ακόμα σήμερα, που η πόλη ανήκει στην Ουκρανία.
https://www.youtube.com/watch?v=TnCFgYItwyw
Η ιδιαίτερη αυτή δημιουργική προσωπικότητα κατέχει μια ακόμα πρωτοπόρα ιδιότητα: χάρη στην ικανότητα να σκιτσάρει, άφησε εκατοντάδες σκίτσα και σχέδια, που σήμερα θαυμάζουμε στο μουσείο της πόλης, στο Alferaky palace, στην οδό Κatolicheskaya. Δείχνουν γλαφυρά στους σημερινούς επισκέπτες, τη ζωή στον τόπο αυτό, τους ανθρώπους και τις συνήθειες τους στα μέσα του 19ου αιώνα.
Έχουμε σήμερα την ευκαιρία να ακούσουμε την Σέρβα μαθήτριά μου Ανίτα Σάβιτς να παίζει το Scherzo σε φα ελάσσονα του Αχιλλέα Αλφεράκη. Ανήκει στις συνθέσεις Ελλήνων και Ελληνίδων συνθετών/συνθετριών, εντόπιων και της διασποράς, που ηχογράφησε το 2016, τιμώντας την Ελληνική μουσική και την πατρίδα που την αγκάλιασε όταν στα δύσκολα χρόνια της Γιουγκοσλαβίας, έφτασε εδώ.