‘Οσο υπάρχουν άνθρωποι θα υπάρχουν και δωροδοκίες.Μια αναδρομή στο παρελθόν και σε διάσημες καραμπινάτες περιπτώσεις δωροδοκιών.
ΠΗΓΗ ΕΘΝΟΣ
Νίκος Τζιανίδης
Με αφορμή την υπόθεση Εύας Καιλή και το Κατάρ – gate που συνταράσσει το ευρωκοινοβούλιο και όλη την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Όταν ο Φίλιππος, ο βασιλιάς της Μακεδονίας και πατέρας του Αλέξανδρου – που η Ιστορίααποκάλεσε Μέγα – κατέφυγε στο Μαντείο των Δελφών για λάβει χρησμό, όταν πια είχε πατήσει για τα καλά στο βασίλειο της Μακεδονίας, άκουσε τα παρακάτω λόγια: «Αργυραίς λόγχαις μάχου και πάντων κρατήσεις». Κι ο Φίλιππος, που δεν ήταν κανένας μικρόνους, κατάλαβε καλά πως οι «αργυρές λόγχες» δεν ήταν τα όπλα των στρατιωτών του, αλλά άλλα, πιο αποτελεσματικά: οι δωροδοκίες!
Κι από τότε – και πιο παλιά, από τα πρώτα βήματα του ανθρώπου πάνω στη Γη – το χρήμα λαούς διαφθείρει, κάστρα γκρεμίζει, οικογένειες ρημάζει κι όπου πέσει, ερημώνει… Λέμε τώρα.
Και πριν από 29 χρόνια ιδρύθηκε η Διεθνής Διαφάνεια (Transparency International), ένας μη κυβερνητικός οργανισμός που ασχολείται με την καταπολέμηση της διαφθοράς στον κόσμο. Κι αν κρίνουμε από τα σκάνδαλα διαφθοράς που έχουν ενσκύψει σ’ αυτό το χρονικό διάστημα των 29 χρόνων, το χρήμα παραμένει ισχυρό όπλο στα χέρια των κρατούντων για να καταλύσουν «τα πάντα» και ποιες Διαφάνειες και ποιες ΜΚΟ;
Πολίτες, Μέσα Ενημέρωσης και πολιτικοί – κυρίως αυτοί – σε όλες τις χώρες του κόσμου καταδικάζουν άμεσα και με πομπώδεις εκφράσεις τις καταχρήσεις εξουσίας και περιπτώσεις σκανδάλων διαφθοράς.
Και μια κι ο λόγος για τους πολιτικούς. Ο Μέγας Χένρι Κίσινγκερ έλεγε: «Οι διεφθαρμένοι πολιτικοί είναι δυσφήμιση για το υπόλοιπο 10%..». Κάτι ήξερε ο άνθρωπος που πήγε τους τελικούς του Παγκοσμίου Κυπέλλου σε μια χώρα – τις ΗΠΑ το ’94 – που τη μόνη μπάλα που γνωρίζουν, είναι εκείνη που μοιάζει με πεπόνι…
Λοιπόν, ακολουθεί μια λίστα με μερικά από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα διαφθοράς – κυρίως στην Ευρώπη – τα τελευταία 25 χρόνια που σημάδεψαν το παγκόσμιο πολιτικό σκηνικό, αλλά – κατά πως φαίνεται – δεν συμμάζεψαν κανέναν.
Siemens: Διαφθορά made in Germany
Οι συναλλαγές της Siemens τράβηξαν το ενδιαφέρον των Αρχών σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και της Γερμανίας, οι οποίες άρχισαν έρευνες και τελικά εξασφάλισαν μια ιστορική κύρωση ύψους 1,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Στην Ελλάδα; Ο Θεόδωρος Τσουκάτος (πρώην βουλευτής του ΠΑΣΟΚ) παραδέχτηκε ότι έλαβε ένα εκατομμύριο μάρκα και υποστήριξε πως τα χρήματα αυτά σταδιακά μπήκαν στα ταμεία του ΠΑΣΟΚ. Ο Τάσος Μαντέλης (βουλευτής και υπουργός επί ΠΑΣΟΚ) παραδέχτηκε ότι έλαβε 200.000 και 250.000 μάρκα αντίστοιχα. Ο κύριος διαχειριστής των χρημάτων αυτών, ο τότε διευθύνων σύμβουλος της Siemens Ελλάδος, Μιχάλης Χριστοφοράκος, διέφυγε στην Γερμανία το 2007 και δικάστηκε από την γερμανική δικαιοσύνη… Μην ζητάτε να μάθετε ποινές… Χάδια!
Η Τσετσενία του Καντίροφ πληρώνει και πληρώνει…
Για σκεφτείτε ότι θα έπρεπε να δωροδοκήσετε για να μείνετε τη δουλειά σας! Ε, οι Τσετσένοι πρέπει να κάνουν ακριβώς αυτό, κάθε μήνα. Στην Τσετσενία, όλοι οι μισθωτοί καταβάλουν ανεπίσημο φόρο σε ένα αδιαφανές ταμείο που ελέγχεται από τον… δικτάτορα της δημοκρατίας, Ραμζάν Καντίροφ.
Ενώ το ταμείο αυτό ήταν αρωγός για την κατασκευή σπιτιών και χώρων λατρέιας (τζαμιών) και επίσης παρείχε οικονομική βοήθεια στη Σομαλία, φέρεται επίσης να κάλυψε τα έξοδα για το πλούσιο πάρτι των 35ων γενεθλίων του Καντίροφ και τις διασημότητες που παρευρέθηκαν σε αυτό, έναν πυγμαχικό αγώνα με τον Μάικ Τάισον, που κόστισε 2 εκατομμύρια δολάρια και πολλά άλλα! Κάποιοι Τσετσένοι χάνουν το μισό εισόδημά τους στη μαύρη τρύπα του ταμείου, το οποίο συλλέγει 648 έως 864 εκατομμύρια δολάρια ετησίως, ποσό περίπου ισοδύναμο με τα 2/3 του προϋπολογισμού της Τσετσενίας. Ο Καντίροφ αυτοχρηματοδοτείται από αυτόν τον άτυπο εθνικό προϋπολογισμό, ενώ διαπράττει παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που έχουν οδηγήσει σε κυρώσεις από τις Αρχές των ΗΠΑ. Και ο Καντίροφ τρόμαξε…
Από τη Ρωσία (και τη Μολδαβία) με απάτη…
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, περισσότερο από το 1/5 του πληθυσμού της Ρωσίας ζει σε συνθήκες φτώχειας, ενώ το 36% κινδυνεύει από να περιέλθει σε φτώχεια. Το Russian Laundromat, ένα τεράστιο σύστημα ξεπλύματος βρώμικου χρήματος, που διοχέτευσε περίπου 20-80 δισεκατομμύρια δολάρια σε δόλια κεφάλαια μακριά από τις δημόσιες υπηρεσίες και τους πολίτες, θα μπορούσε να είναι ένας από τους λόγους της επικρεμάμενης πενίας.
Για να μεταφέρουν τα χρήματα έξω από τη Ρωσία, εταιρείες – οχήματα με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, εξέδιδαν εικονικά δάνεια κι ανάμεσά τους και ρωσικές εταιρείες, με μπροστάρηδες Μολδαβούς, που τα εγγυήθηκαν.
Μόλις οι οφειλέτες απέτυχαν να «εξοφλήσουν» αυτά τα δάνεια, διεφθαρμένοι Μολδαβοί δικαστές επέβαλαν πρόστιμα σε ρωσικές εταιρείες και τις διέταξαν να μεταφέρουν κεφάλαια σε λογαριασμούς σε μολδαβική τράπεζα. Από εκεί και πέρα, τα χρήματα έρεαν στη Λετονία και σε άλλες τράπεζες της ΕΕ όπου καθαρίστηκαν.
Επίσημες έρευνες σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες ανακάλυψαν εμπλεκόμενες τράπεζες –Moldindconbank, Danske Bank, Deutsche Bank, Citibank, Royal Bank of Scotland , NatWest , Lloyds, Barclays, Coutts και HSBC – που κατηγορήθηκαν επειδή δεν συμμορφώθηκαν με τους κανόνες κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Στον παγκόσμιο Τύπο γράφτηκε ότι το σκάνδαλο ήταν «το μεγαλύτερο και πιο περίτεχνο σχέδιο ξεπλύματος βρώμικου χρήματος στον κόσμο»! Τι απέγινε με το σκάνδαλο; Αθώοι οι κατηγορούμενοι. Έρμα γρόσια, έρμα γρόσια…
Gurtel: Η ζώνη που έγινε θηλιά στην Ισπανία
H υπόθεση Gurtel, βγήκε στη δημοσιότητα το 2009 και εξελίχθηκε στο μεγαλύτερο σκάνδαλο διαφθοράς στη δημοκρατική ιστορία της Ισπανίας (γιατί υπάρχει και η εποχή του Φράνκο, μην το ξεχνάμε), φτάνοντας μέχρι το Γραφείο του Πρωθυπουργού. Το σύνθετο σχέδιο διοχέτευε παράνομες δωρεές και δωροδοκίες στο τότε κυβερνών κόμμα (Λαϊκό Κόμμα (PP), το μεγαλύτερο συντηρητικό κόμμα της Ισπανίας) με αντάλλαγμα νοθευμένες κρατικές συμβάσεις.
Αν το όνομα Gurtel δεν ακούγεται πολύ ισπανικό, δεν είναι τυχαίο: είναι η γερμανική μετάφραση του επωνύμου του επιχειρηματία, που κινούσε τα νήματα του σκανδάλου, Francisco Correa, και που σημαίνει «ζώνη» στα ισπανικά.
Ο Κορέα καταδικάστηκε σε 51 χρόνια φυλάκιση, ενώ σε στενό συνεργάτης και πρώην οικονομικού συμβούλου του πρώην προέδρου Μαριάνο Ραχόι επιβλήθηκε πρόστιμο σχεδόν 50 εκατομμυρίων δολαρίων.
Το σχέδιο αποκαλύφθηκε χάρη στη βοήθεια της Ana Garrido Ramos, μιας πληροφοριοδότριας, που ήταν βασικός μάρτυρας στην υπόθεση και που συνέβαλε στην κατάρρευση της κυβέρνησης Ραχόι τον Ιούνιο του 2018. Οι κατηγορίες περιλάμβαναν δωροδοκία, ξέπλυμα μαύρου χρήματος και φοροδιαφυγή. Οι εκτιμήσεις για τη χρηματική απώλεια των δημοσίων Ταμείων ανήλθαν σε τουλάχιστον 120.000.000 ευρω! Το 2018, το Audiencia Nacional, το ανώτατο ποινικό δικαστήριο της Ισπανίας, έκρινε ενόχους δεκάδες άτομα, καθώς και το κυβερνών Λαϊκό Κόμμα, για απάτη, ξέπλυμα χρήματος και παράνομες μίζες.
Σε μια κόλλα χαρτί: Τα διαβόητα Panama Papers
Το 2016, έπειτα από μια τεράστια διαρροή από τη δικηγορική εταιρεία και εταιρεία παροχής οικονομικών υπηρεσιών – συμβουλών, του Παναμά Mossack Fonseca, τα Panama Papers αποκάλυψαν τα πιο σκοτεινά μυστικά του κλάδου του χρηματοοικονομικού απορρήτου. Κάποτε, η Mossack Fonseca ήταν ο τέταρτος μεγαλύτερος πάροχος υπεράκτιων χρηματοοικονομικών υπηρεσιών στον κόσμο. Από την ίδρυσή της το 1977 μέχρι τη δημοσίευση των Panama Papers τον Απρίλιο του 2016, παρέμεινε ως επί το πλείστον σκοτεινός ο ρόλος της, παρόλο που βρισκόταν στην καρδιά της παγκόσμιας υπεράκτιας βιομηχανίας και ενεργούσε για περίπου 300.000 εταιρείες.
Τα Panama Papers έδειξαν ότι η Mossack Fonseca είχε δημιουργήσει 214.000 εταιρείες – κελύφος για επιχειρηματίες και εισοδηματίες που ήθελαν να κρατήσουν κρυφή την ταυτότητά τους. Πίσω από αυτές τις εταιρείες κρύβονταν τουλάχιστον 140 πολιτικοί και δημόσιοι αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένων 12 ηγετών κυβερνήσεων (ανάμεσά τους η Αργεντινή, η Ισλανδία, η Σαουδική Αραβία, η Ουκρανία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα) και 33 φυσικών προσώπων ή εταιρειών που βρίσκονταν σε Μαύρη Λίστα ή σε λίστες κυρώσεων από την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών για αδικήματα όπως η εμπορία ανθρώπων και η τρομοκρατία.
Από τότε που ξέσπασε το σκάνδαλο, αρκετοί ηγέτες κυβερνήσεων παραιτήθηκαν ή αντιμετώπισαν διώξεις, τουλάχιστον 82 χώρες (Βραζιλία, Κίνα, Γαλλία, Ινδία, Μαλαισία, Μεξικο, Πακιστάν, Περού, Ρουμανία, Ρωσία, Νότια Αφρική, Ισπανία, Συρία και Ηνωμένο Βασίλειο) άρχισαν επίσημες έρευνες και η Mossack Fonseca έβαλε λουκέτο. Ως αποτέλεσμα των Εγγράφων του Παναμά, αρκετές χώρες δεσμεύτηκαν να τερματίσουν το χρηματοοικονομικό απόρρητο, με τουλάχιστον 16 χώρες ή διεθνείς φορείς να έχουν επιτύχει τουλάχιστον μία ουσιαστική μεταρρύθμιση και περίπου 23 χώρες να ανακτούν τουλάχιστον 1,2 δισεκατομμύρια δολάρια από φόρους.
Όταν η FIFA παίζει μπάλα με τα δισεκατομμύρια
Οι κατηγορίες αποδόθηκαν στις 27 Μαΐου του 2015 σε εννέα νυν και πρώην αξιωματούχους της Διεθνούς Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας της διαβόητης FIFA και αφορούσαν εκβιασμό και ξέπλυμα βρώμικου χρήματος. Το αθλητικό τοπίο άλλαξε μέσα σε μια νύχτα, σαν να είχε χτυπήσει σεισμός μια παραγκούπολη. Ξαφνικά ένα σύστημα «αχαλίνωτης, συστημικής και βαθιά ριζωμένης διαφθοράς» τέθηκε στο παγκόσμιο επίκεντρο.
Η απίστευτη επανεκλογή του προέδρου της FIFA, Σεπ Μπλάτερ, ο οποίος ήταν επικεφαλής σε ένα προκλητικό σύστημα ατιμωρησίας, αποκάλυψε πόσο βαθιά ήταν βυθισμένο το παγκόσμιο ποδόσφαιρο σε ένα παράλληλο σύμπαν όπου δεν υπήρχαν κανόνες, δικαιοσύνη, καταστατικός χάρτης παρά μόνο κυβερνούσε το χρήμα. Είναι εύκολο να καταλάβει κάποιος γιατί η εμπιστοσύνη του κοινού στη FIFA γκρεμίστηκε σε ένα βράδυ.
Το 2017, η Transparency International και η Forza Football, ηλεκτρονικές πλατφόρμες όπου οπαδοί του ποδοσφαίρου – με περισσότερους από 3 εκατομμύρια συνδρομητές – κατέθεταν τις απόψεις τους, ολοκλήρωσαν μια έρευνα με 25.000 οπαδούς από περισσότερες από 50 χώρες για να μάθουν τη γνώμη τους. Εκείνη την εποχή, το 53% των οπαδών δεν είχαν καμία εμπιστοσύνη στη FIFA και μόνο το 1/4 των φιλάθλων παγκοσμίως πίστευαν ότι ο νεοεκλεγείς πρόεδρος, Τζιάνι Ινφαντίνο, αποκατέστησε την εμπιστοσύνη στη FIFA.
Το σκάνδαλο είχε να κάνει με χρηματισμούς κορυφαίων στελεχών της FIFA από τη Ρωσία και το Κατάρ για την ανάθεση της διοργάνωσης των τελικών του Μουντιάλ. Κι όλα αυτά ήταν η κορυφή του παγόβουνου. Η ιστορία ήταν τόσο παλιά όσο και οι δωροδοκίες στον δημόσιο βίο.
Συμβαίνει στη διπλανή μας πόρτα
Σε μια εκδοχή της σειράς House of Cards στην πραγματική ζωή, η Τουρκία βρέθηκε μπλεγμένη σε ένα τεράστιο σκάνδαλο διαφθοράς το 2013. Τούρκοι αστυνομικοί εισέβαλαν σε σπίτια, συμπεριλαμβανομένων δύο που ανήκαν σε οικογένειες της άρχουσας τουρκικής ελίτ. Κατά τη διάρκεια της έρευνας, η αστυνομία κατάσχεσε περίπου 17,5 εκατομμύρια δολάρια σε μετρητά, χρήματα που φέρεται να ήταν προϊόν δωροδοκίας.
Στο επίκεντρο του σκανδάλου ήταν ένα υποτιθέμενο σχέδιο Γκάζι για Χρυσό, με το Ιράν, στο οποίο εμπλεκόταν ο επιχειρηματίας Reza Zarrab. Ο Ζαράμπ ήταν ο ιθύνων νους προγράμματος ξεπλύματος βρώμικου χρήματος ως μέρος στρατηγικής για να εκμεταλλευτεί ένα κενό στις κυρώσεις υπό τις ΗΠΑ στο Ιράν. Και τα 52 άτομα που συνελήφθησαν συνδέονταν με το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP).
Ο Πρόεδρος Ερντογάν ήταν προκλητικός (και) για το σκάνδαλο, απολύοντας ή επανατοποθετώντας χιλιάδες αστυνομικούς και εκατοντάδες δικαστές και εισαγγελείς, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ηγούνταν της έρευνας, και ψήφισε νόμο που αύξανε τον κυβερνητικό έλεγχο του δικαστικού σώματος! Ή να είσαι σουλτάνος ή να μην είσαι…
Πολλά τα λεφτά Μπάμπι…
Στις αρχές Ιουνίου 2019, σχεδόν 30 χρόνια μετά τις ειρηνικές διαδηλώσεις που οδήγησαν στην πτώση του κομμουνισμού στην πρώην Τσεχοσλοβακία, ο λαός στην Πράγα βγήκε ξανά στους δρόμους. Αυτή τη φορά, καλούσαν τον πρωθυπουργό Αντρέι Μπάμπις να παραιτηθεί.
Οι διαμαρτυρίες εντάθηκαν αφού η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (EC) επιβεβαίωσε ότι ο Μπάμπις είχε σημαντικά διαπλεκόμενα συμφέροντα σχετικά με τις ιδιωτικές του επιχειρήσεις. Η EC έλαβε γνώση από μια καταγγελία, η οποία αποκάλυψε ότι μια από τις πολλές εταιρείες του πρωθυπουργού, η Agrofert, είχε λάβει περισσότερα από 19 εκατομμύρια δολάρια από γεωργικές επιδοτήσεις της ΕΕ.
Το 2017, ο Μπάμπις έβαλε την εταιρεία σε δύο καταπιστεύματα, αλλά παρέμεινε ο τελικός δικαιούχος αυτών των κεφαλαίων, κρυμμένος πίσω από ένα πέπλο μυστικότητας. Στην Τσεχία, οι «πραγματικοί ιδιοκτήτες» όπως ο Μπάμπις δεν ήταν δημοσίως γνωστοί, αλλά στη γειτονική Σλοβακία, οι ιδιοκτήτες έπρεπε να αποκαλύπτουν ποιοι πραγματικά είναι όταν υποβάλλουν προσφορές για δημόσιες συμβάσεις.
Χάρη στη σλοβακική νομοθεσία και κάποια ενδελεχή έρευνα ντετέκτιβ από την Τσεχική Δημοκρατία, η ΕΕ αποφάσισε ότι η Agrofert πρέπει να επιστρέψει τα χρήματα που πήρε από τους φορολογούμενους τα τελευταία δύο χρόνια! Πάλι καλά…
Αυτά, και πού να ταξιδέψουμε σε χώρες της Λατινικής Αμερικής, όπου η διαφθορά είναι τρόπος ζωής, ή στα βάθη της Αφρικής, όπου όποιος δεν δωροδοκείται είναι νεκρός…
Και έτσι για επίλογο ο Μέγας Παπαδιαμάντης, ο ταπεινός και ο πένης είχε γράψει τότε, στα χρόνια που η δωροδοκία ήταν σπάνια: «Η αργία εγέννησε την πενίαν. Η πενία έτεκεν την πείναν. Η πείνα παρήγαγε την όρεξιν. Η όρεξις εγέννησε την αυθαιρεσίαν. Η αυθαιρεσία εγέννησε την ληστείαν. Η ληστεία εγέννησε την πολιτικήν. Ιδού η αυθεντική καταγωγή του τέρατος τούτου»!