Η επιστήμη πίσω από την απελευθέρωση των λυμάτων της Φουκουσίμα
Η Ιαπωνία άρχισε να απελευθερώνει στον Ειρηνικό Ωκεανό επεξεργασμένο ραδιενεργό νερό από τον κατεστραμμένο σταθμό παραγωγής ενέργειας της Φουκουσίμα – 12 χρόνια μετά την πυρηνική κατάρρευση.
Και αυτό παρά την απαγόρευση που επέβαλε η Κίνα στα ιαπωνικά θαλασσινά και τις διαμαρτυρίες στην ίδια την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα.
Η ρυθμιστική αρχή του ΟΗΕ για την ατομική ενέργεια λέει ότι το νερό θα έχει “αμελητέες” ραδιολογικές επιπτώσεις στους ανθρώπους και το περιβάλλον.
Είναι όμως ασφαλές;
Ένας σεισμός που ακολουθήθηκε από ένα τσουνάμι το 2011 κατέστρεψε τον πυρηνικό σταθμό, καταστρέφοντας το σύστημα ψύξης και προκαλώντας υπερθέρμανση των πυρήνων των αντιδραστήρων και μολύνοντας το νερό εντός της εγκατάστασης με εξαιρετικά ραδιενεργά υλικά.
Μετά την καταστροφή, η εταιρεία παραγωγής ενέργειας Tepco αντλεί νερό για να ψύξει τις ράβδους καυσίμου των αντιδραστήρων. Αυτό σημαίνει ότι κάθε μέρα το εργοστάσιο παράγει μολυσμένο νερό, το οποίο αποθηκεύεται σε περισσότερες από 1.000 δεξαμενές, αρκετές για να γεμίσουν περισσότερες από 500 ολυμπιακές πισίνες.
Η Ιαπωνία λέει ότι χρειάζεται τη γη που καταλαμβάνουν οι δεξαμενές για να κατασκευάσει νέες εγκαταστάσεις για τον ασφαλή παροπλισμό του εργοστασίου. Έχει επίσης εκφράσει ανησυχίες για τις συνέπειες εάν οι δεξαμενές καταρρεύσουν σε περίπτωση φυσικής καταστροφής.
Η Κίνα αντιδρά καθώς η Ιαπωνία απελευθερώνει νερό από τη Φουκουσίμα
Η Ιαπωνία απελευθερώνει τα λύματα στον ωκεανό σταδιακά, με το πράσινο φως της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ). Η πρώτη απελευθέρωση είναι μία από τις τέσσερις, που έχουν προγραμματιστεί από τώρα έως το τέλος Μαρτίου 2024. Η όλη διαδικασία θα διαρκέσει τουλάχιστον 30 χρόνια.
Εάν η Ιαπωνία ήταν σε θέση να αφαιρέσει όλα τα ραδιενεργά στοιχεία από τα λύματα πριν τα διοχετεύσει στον ωκεανό, ίσως να μην ήταν τόσο αμφιλεγόμενη η υπόθεση.
Το πρόβλημα προκαλείται από ένα ραδιενεργό στοιχείο του υδρογόνου που ονομάζεται τρίτιο, το οποίο δεν μπορεί να αφαιρεθεί από το μολυσμένο νερό, επειδή δεν υπάρχει τεχνολογία για να το κάνει. Αντ’ αυτού, το νερό αραιώνεται.
Το μήνυμα των εμπειρογνωμόνων είναι, σε συντριπτική πλειοψηφία, ότι η απελευθέρωση είναι ασφαλής – αλλά δεν συμφωνούν όλοι οι επιστήμονες σχετικά με τον αντίκτυπο που θα έχει.
Το τρίτιο μπορεί να βρεθεί στο νερό σε όλο τον κόσμο. Πολλοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι αν τα επίπεδα του τριτίου είναι χαμηλά, ο αντίκτυπος είναι ελάχιστος.
Όμως οι επικριτές λένε ότι απαιτούνται περισσότερες μελέτες για το πώς θα μπορούσε να επηρεάσει τον πυθμένα του ωκεανού, τη θαλάσσια ζωή και τους ανθρώπους.
Ο ΙΑΕΑ, ο οποίος έχει μόνιμο γραφείο στη Φουκουσίμα, δήλωσε ότι μια “ανεξάρτητη, επιτόπια ανάλυση” έδειξε ότι η συγκέντρωση τριτίου στο νερό που απορρίφθηκε ήταν “πολύ κάτω από το λειτουργικό όριο των 1.500 μπεκερέλ ανά λίτρο (Bg/L)”.
Το όριο αυτό είναι έξι φορές μικρότερο από το όριο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για το πόσιμο νερό, το οποίο είναι στα 10.000 Bg/L.
Την Παρασκευή, η Tepco δήλωσε ότι τα δείγματα θαλασσινού νερού που ελήφθησαν το απόγευμα της Πέμπτης έδειξαν ότι τα επίπεδα ραδιενέργειας ήταν εντός των ασφαλών ορίων, με συγκέντρωση τριτίου κάτω από 1.500 bq/L.
Το υπουργείο Περιβάλλοντος της Ιαπωνίας δήλωσε ότι είχε επίσης συλλέξει δείγματα θαλασσινού νερού από 11 διαφορετικές τοποθεσίες την Παρασκευή και θα δημοσιοποιήσει τα αποτελέσματα την Κυριακή.
Ο Τζέιμς Σμιθ, καθηγητής περιβάλλοντος και γεωλογικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ, δήλωσε ότι “θεωρητικά, θα μπορούσατε να πιείτε αυτό το νερό”, επειδή τα λύματα έχουν ήδη υποστεί επεξεργασία όταν αποθηκεύονται και στη συνέχεια αραιώνονται.
Και ο φυσικός David Bailey, ο οποίος διευθύνει ένα γαλλικό εργαστήριο μέτρησης της ραδιενέργειας, συμφώνησε, προσθέτοντας: “Το βασικό είναι πόσο τρίτιο υπάρχει εκεί.
“Σε τέτοια επίπεδα, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα με τα θαλάσσια είδη, εκτός αν δούμε σοβαρή μείωση του πληθυσμού των ψαριών, για παράδειγμα”, είπε.
Αλλά ορισμένοι επιστήμονες λένε ότι δεν μπορούμε να προβλέψουμε τις επιπτώσεις της απελευθέρωσης του νερού.
Η Αμερικανίδα καθηγήτρια Έμιλι Χάμοντ, ειδική σε θέματα ενέργειας και περιβαλλοντικού δικαίου στο Πανεπιστήμιο George Washington, δήλωσε: “Η πρόκληση με τα ραδιονουκλίδια (όπως το τρίτιο) είναι ότι παρουσιάζουν ένα ερώτημα που η επιστήμη δεν μπορεί να απαντήσει πλήρως- δηλαδή, σε πολύ χαμηλά επίπεδα έκθεσης, τι μπορεί να θεωρηθεί “ασφαλές”;
“Μπορεί κανείς να έχει μεγάλη εμπιστοσύνη στο έργο του ΔΟΑΕ, αναγνωρίζοντας ωστόσο ότι η συμμόρφωση με τα πρότυπα δεν σημαίνει ότι υπάρχουν “μηδενικές” περιβαλλοντικές ή ανθρώπινες συνέπειες που αποδίδονται στην απόφαση”.
Η Εθνική Ένωση Θαλάσσιων Εργαστηρίων των ΗΠΑ εξέδωσε δήλωση τον Δεκέμβριο του 2022, στην οποία ανέφερε ότι δεν πείστηκε από τα στοιχεία της Ιαπωνίας.
Και ο θαλάσσιος βιολόγος Robert Richmond, από το Πανεπιστήμιο της Χαβάης, δήλωσε στο BBC: “Είδαμε μια ανεπαρκή ραδιολογική, οικολογική αξιολόγηση των επιπτώσεων που μας κάνει να ανησυχούμε πολύ για το γεγονός ότι η Ιαπωνία όχι μόνο δεν θα είναι σε θέση να ανιχνεύσει τι εισέρχεται στο νερό, στο ίζημα και στους οργανισμούς, αλλά αν το κάνει, δεν υπάρχει καμία προσφυγή για την απομάκρυνσή του… δεν υπάρχει τρόπος να ξαναμπεί το τζίνι στο μπουκάλι”.
Περιβαλλοντικές ομάδες όπως η Greenpeace προχωρούν ακόμη παραπέρα, αναφερόμενες σε μια εργασία που δημοσιεύθηκε από επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Νότιας Καρολίνας τον Απρίλιο του 2023.
Ο Shaun Burnie, ανώτερος πυρηνικός ειδικός της Greenpeace στην Ανατολική Ασία, λέει ότι το τρίτιο μπορεί να έχει “άμεσες αρνητικές επιπτώσεις” στα φυτά και τα ζώα εάν καταποθεί, συμπεριλαμβανομένης της “μειωμένης γονιμότητας” και της “βλάβης στις κυτταρικές δομές, συμπεριλαμβανομένου του DNA”.
Η Κίνα έχει απαγορεύσει τα ιαπωνικά θαλασσινά ως αποτέλεσμα της απελευθέρωσης λυμάτων. Ορισμένοι σχολιαστές των μέσων ενημέρωσης πιστεύουν ότι αυτό θα μπορούσε να είναι μια πολιτική κίνηση, ειδικά καθώς οι ειδικοί λένε ότι δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που να υποστηρίζουν τις ανησυχίες σχετικά με τα θαλασσινά, καθώς η ακτινοβολία που απελευθερώθηκε είναι τόσο χαμηλή.
Αλλά πολλοί άνθρωποι που εκτίθενται καθημερινά στον Ειρηνικό Ωκεανό έχουν ανησυχίες.
Παραδοσιακές γυναίκες δύτριες στη Νότια Κορέα, γνωστές ως “haenyeo”, δηλώνουν στο BBC ότι είναι ανήσυχες . “Τώρα αισθάνομαι ότι δεν είναι ασφαλές να βουτήξω”, λέει η Kim Eun-ah, η οποία κάνει αυτή τη δουλειά στα ανοικτά του νησιού Jeju εδώ και έξι χρόνια. “Θεωρούμε τους εαυτούς μας μέρος της θάλασσας επειδή βυθιζόμαστε στο νερό με το ίδιο μας το σώμα”, εξηγεί.
Οι ειδικοί λένε ότι τα λύματα θα μπορούσαν να μεταφερθούν από τα ωκεάνια ρεύματα, ιδίως από το ρεύμα Kuroshio που διασχίζει τον Ειρηνικό.
Και οι ψαράδες δήλωσαν στο BBC ότι φοβούνται ότι η φήμη τους έχει πληγεί μόνιμα και ανησυχούν για τις δουλειές τους.
Ο πρόεδρος του Φόρουμ Νήσων Ειρηνικού και πρωθυπουργός των Νήσων Κουκ Μαρκ Μπράουν, όπως και ο ΔΟΑΕ, λέει ότι πιστεύει ότι “πληροί τα διεθνή πρότυπα ασφαλείας”.
Πρόσθεσε ότι όλα τα έθνη της περιοχής μπορεί να μην συμφωνούν για το “πολύπλοκο” θέμα, αλλά τα κάλεσε να “αξιολογήσουν την επιστήμη”.