Κορυφαία ευρωπαϊκή διάκριση για το βιβλίο του Χρήστου Χωμενίδη “Νίκη”. Το βιβλίο είναι ένας διαφορετικός τρόπος περιγραφής της κατοχής και του εμφυλίου

Το βιβλίο που έγραψε ο συγγραφέας Χρήστος Χωμενίδης για τη μητέρα του “Νίκη” (κυκλοφορεί με αυτόν τον τίτλο από τις εκδόσεις Πατάκη) αφηγούμενος με μυθιστορηματικό τρόπο τις πραγματικές οικογενειακές περιπέτειες με φόντο τα πιο δραματικά κομμάτια της Ελληνικής Ιστορίας απέσπασε το Ευρωπαϊκό Βραβείο Μυθιστορήματος από την Prix du Libre Européen– μια εξαιρετικά σημαντική διάκριση για τα ελληνικά γράμματα. Η διάκριση είναι αξιοσήμαντη για τη χώρα μας καθώς, αν εξαιρέσουμε τα ευρωπαϊκά λογοτεχνικά βραβεία που δόθηκαν πρόσφατα σε νέους συγγραφείς όπως ο Νίκος Χρυσός ή η Κάλλια Παπαδάκη αντίστοιχα, δεν έχει απονεμηθεί μέχρι στιγμής σε Έλληνα το μεγάλο Ευρωπαϊκό βραβείο που αφορά σε συγγραφείς οι οποίοι τιμούν με τα βιβλία τους τις ευρωπαϊκές αξίες ή κεκτημένα (αυτό αναγράφεται στο σκεπτικό απονομής του βραβείου).

Επιλέγοντας έναν διαφορετικό τρόπο για να αφηγηθεί το αιματηρό πεδίο της ελληνικής ιστορίας, αυτόν της αυτοβιογραφίας ο Χρήστος Χωμενίδης έρχεται αντιμέτωπος, μέσα από τα μάτια της μητέρας του, με γεγονότα που στιγμάτισαν το ελληνικό σύμπαν, όπως είναι η Κατοχή και ο Ελληνικός εμφύλιος. Η μητέρα του Νίκη-το όνομα της οποίας έχει σήμερα η κόρη του Χωμενίδη-δεν είχε καν συμπληρώσει εβδομήντα μέρες ζωής, όταν την έστειλαν, βρέφος ακόμα, εξορία στις Κυκλάδες δίνοντας το έναυσμα σε μια ατέρμονη διαδρομή σε έναν κόσμο διχασμένο, γεμάτο έριδες, συγκρούσεις, πάθη και βάσανα. Πατέρας της Νίκης, δηλαδή Παππούς του Χωμενίδη, ήταν μια από τις ιστορικές μορφές της Αριστεράς ο Βασίλης Νεφελούδης που στο βιβλίο εμφανίζεται ως ο ιδεολόγος Αντώνης Αρμάος ο οποίος βρέθηκε να παλεύει με το ίδιο του το αίμα για τα ιδανικά του-μόνο που κάποια στιγμή το κόμμα, όπως λέει και η κυρίαρχη έκφραση, “θα τον τραβήξει από το μανίκι”.

Για την ακρίβεια ο Νεφελούδης θα βρεθεί από πολύ νωρίς αντιμέτωπος με τη σκοτεινή πλευρά, τις υπονομεύσεις και τα αλληλοκαρφώματα στο εσωτερικό του κόμματος καθώς είναι ιστορικά διάσημη η κόντρα Νεφελούδη-Ζαχαριάδη όταν ο δεύτερος συνελήφθη και ο πρώτος έπρεπε να αναλάβει τα ηνία, δηλαδή την καθοδήγηση του κόμματος, θέση σημαίνουσα τότε προκαλώντας τις αντιδράσεις του Ζαχαριάδη από τη φυλακή. Οι δυο σύντροφοι αλλά και αντίπαλοι δεν θα αργήσουν να βρεθούν σε γειτονικά κελιά στις φυλακές της Κέρκυρας και απέναντι ο ένας από τον άλλο ως προς τη στάση του ΚΚΕ σε σχέση με τη “μητέρα Ρωσία” αλλά και ως προς τη στροφή των διαφόρων ηγετών της Αριστεράς μετά το περίφημο 20ο συνέδριο, όπου ήδη είχε αρχίσει να αμφισβητείται η αλήθεια του “πατερούλη” και οι απανταχού κομμουνιστές ηγέτες είχαν ήδη αρχίσει να αντιδρούν στην παντοκρατορία της μητέρας-Ρωσίας.

Ο Νεφελούδης θα διαγραφεί τελικά από το ΚΚΕ αλλά θα χριστεί πρωτεύον μέλος της ΕΔΑ και ένας από τους πρωτεργάτες της λεγόμενης Ανανεωτικής Αριστεράς. Όλα αυτά τα περιγράφονται με τον πιο γλαφυρό, παραστατικό, δραματικό, ενίοτε και χιουμοριστικό τρόπο από το βιβλίο μέσα από τα μάτια του εγγονού και συγγραφέα Χρήστου Χωμενίδη που εν τέλει παίρνει τη θέση της μητέρας του, η οποία έτρεφε αμέριστο θαυμασμό στον πατέρα της, τον οποίο βρέθηκε να στερείται από παιδί. Όλη η αναρρίχηση του Νεφελούδη (Αρμάου στο βιβλίο) στην ηγεσία του ΚΚΕ, η εκλογή του ως βουλευτή σε ηλικία μόλις 26 ετών, οι διώξεις, οι φυλακές, οι ιδεολογικές συγκρούσεις με τον Ζαχαριάδη, τα Δεκεμβριανά και φυσικά ο Εμφύλιος πρωταγωνιστούν στο βιβλίο το οποίο, μέσα από αυτή τη δραματική οικογενειακή ιστορία, ξετυλίγοντας ένα ατέρμονο γαϊτανάκι συγκρούσεων, συμβιβασμών και εξεγέρσεων τελικά αφηγείται την ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας. Και αυτό το καταφέρνει με έναν τρόπο απλό και κατανοητό ακόμα και σε αναγνώστες που δεν είναι απόλυτα εξοικειωμένοι με όλες αυτές τις πλευρές της ελληνικής ιστορίας, κάτι φυσικά που έχει ανάγκη ο κόσμος του μυθιστορήματος και θα μέτρησε κατά την απονομή του βραβείου και μάλιστα από τους ευαίσθητους και επιρρεπείς σε απτά κομμάτια της Ιστορίας, Ευρωπαίους. Και όχι μόνο αυτό αλλά η “Νίκη” είναι γραμμένη κυρίως με βάση μυθιστορηματικά στοιχεία που παραπέμπουν άμεσα τόσο στις εξωτερικές όσο και στις πιο εσωτερικές, συναισθηματικές συγκρούσεις. Άλλωστε η ‘Νίκη’ δεν θα είναι μόνο η κόρη του ιδεολόγου αγωνιστή της Αριστεράς αλλά μια νέα που θα ερωτευθεί παράφορα δίνοντας μια ακόμα αφορμή στην ούτως ή άλλως διχασμένη οικογένεια για να συγκρουστεί (και πάλι).

Όλα αυτά φαίνονται να άσκησαν καταλυτική επίδραση στον 55χρονο σήμερα συγγραφέα που έκανε εντύπωση στα ελληνικά γράμματα με το καλημέρα, δηλαδή τον Χρήστο Χωμενίδη ο οποίος εμφανίστηκε πολύ νωρίς με το “Σοφό Παιδί” που προκάλεσε την προσοχή του κοινού και των κριτικών. Ανάμεσα στις κορυφαίες στιγμές της πολυετούς καριέρας του Χωμενίδη είναι σίγουρα η “Νίκη”η οποία τώρα επικυρώνεται με ένα ευρωπαϊκό βραβείο δίνοντας στον συγγραφέα έναν ακόμα λόγο για να γράψει, μαθαίνοντας για το βραβείο στο Facebook: «Η απονομή του Ευρωπαϊκού Βραβείου Μυθιστορήματος στη “Νίκη” είναι μια Νίκη για την Ελλάδα. Μέσα από την τέχνη, η πατρίδα μας μπορεί να συστηθεί ξανά στον κόσμο. »Την ώρα της μεγάλης αυτής δικαίωσης και χαράς, σκέφτομαι τη μάνα μου και τον πατέρα μου που αποτέλεσαν την πρώτη έμπνευση για τη “Νίκη”. Σκέφτομαι τους δασκάλους που μού έδωσαν τα φώτα. Σκέφτομαι τους αναγνώστες που με στηρίζουν σχεδόν τριάντα χρόνια τώρα. »Ευχαριστώ την εκδότριά μου Άννα Πατάκη, που με εμψυχώνει με αδελφική αγάπη. Αγκαλιάζω τα πιο δικά μου πρόσωπα. Στέλνω ένα μεγάλο φιλί στους συνομήλικους της κόρης μου νέους αναγνώστες, μέσα από τους οποίους θα βγουν οι νέοι μας συγγραφείς. Ευχαριστώ πολύ!” Η βράβευσή του έτυχε ιδιαίτερης μνείας από τον πολιτικό κόσμο, από την Υπουργό Πολιτισμού κ. Λίνα Μενδώνη, τον Βαγγέλη Βενιζέλο έως τον Υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκο Πιερρακάκη αλλά και τον ίδιο τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη ο οποίος τον συνεχάρη ως αγαπημένο του συγγραφέα, αγαπημένο συνομιλητή και φίλο.