Αντιπαράθεση Μπάιντεν και Σι στο Μπαλί: Ατζέντα, πρόβλεψη και σημεία εμπλοκής
Τη Δευτέρα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και ο Κινέζος ομόλογός του Σι Τζινπίνγκ συναντήθηκαν για την πρώτη τους πρόσωπο με πρόσωπο συνάντηση μετά την εκλογή του Μπάιντεν το 2020. “Ανυπομονώ να συνεργαστώ μαζί σας, κ. Πρόεδρε, για να επαναφέρουμε τις σχέσεις Κίνας-ΗΠΑ σε υγιή επίπεδα και σε τροχιά σταθερής ανάπτυξης προς όφελος των δύο χωρών μας και του κόσμου συνολικά”, είπε ο Σι στον Μπάιντεν.
Παρόλα αυτά, υπάρχουν πολλά που διακυβεύονται: Η άμυνα και η κυριαρχία της Ταϊβάν, ο τερματισμός του πολέμου στην Ουκρανία και οι δοκιμές όπλων της Βόρειας Κορέας…
Ο στόχος είναι να επανέλθει η σχέση ΗΠΑ-Κίνας σε λειτουργική κατάσταση με αυτό που ο Λευκός Οίκος αποκαλεί “κιγκλιδώματα” και “πάτωμα”. Οι ΗΠΑ ανησυχούν για τα σχέδια της Κίνας σε σχέση με την Ταϊβάν και την επέκταση του πυρηνικού οπλοστασίου του Πεκίνου, ενώ η Κίνα επικρίνει τις ΗΠΑ ότι υποδαυλίζουν τις εντάσεις σχηματίζοντας περιφερειακά μπλοκ όπως το Quad και το AUKUS στη γειτονιά της, ενισχύοντας τις αντι-κινεζικές/προ-ανεξάρτητες φωνές στην Ταϊβάν και πολιτικοποιώντας το εμπόριο με δασμούς και εξαγωγικούς ελέγχους.
Η συνάντηση πραγματοποιείται στο περιθώριο της G-20, όπου συγκεντρώνονται 19 από τις πλουσιότερες χώρες του κόσμου και η Ευρωπαϊκή Ένωση (η Ρωσία είναι μέλος, αλλά ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει στείλει τον υπουργό Εξωτερικών, Λαβρώφ). Έρχεται λίγους μήνες μετά την επίσκεψη της προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ Νάνσι Πελόζι στην Ταϊπέι, τον Αύγουστο, η οποία ώθησε την Κίνα να διεξάγει στρατιωτικές ασκήσεις επιδεικνύοντας την στρατιωτική της ετοιμότητα. Κι έχουν περάσει μόλις λίγες εβδομάδες αφότου η Ουάσινγκτον επέβαλε σειρά από εξαγωγικούς φραγμούς που αποσκοπούν στη μείωση της ικανότητας της Κίνας να παράγει και να έχει πρόσβαση σε προηγμένα τσιπ υπολογιστών, τα οποία αποτελούν τον τεχνικό πυρήνα της επιστημονικής και στρατιωτικής βιομηχανίας της Κίνας. Τα μέτρα απολάμβαναν διακομματικής υποστήριξης, πράγμα σπάνιο στην Ουάσιγκτον.
Και οι δύο ηγέτες βρίσκονται στα καλύτερά τους, με τον Σι,κυρίως, να έχει μόλις εξασφαλίσει μια τρίτη θητεία στην εξουσία που αψηφά τους κανόνες και τον Μπάιντεν να έχει διαψεύσει τις προσδοκίες στις ενδιάμεσες εκλογές της περασμένης εβδομάδας, με τους Δημοκρατικούς να διατηρούν τον έλεγχο της αμερικανικής Γερουσίας και να διεξάγουν στενότερες από τις αναμενόμενες κούρσες στη Βουλή των Αντιπροσώπων.
Ο Μπάιντεν χρησιμοποιεί το ταξίδι στη Νοτιοανατολική Ασία όχι μόνο για να συμμετάσχει σε τρεις διαδοχικές συνόδους κορυφής σε έξι ημέρες, αλλά και για να ενισχύσει τους περιφερειακούς εταίρους και συμμάχους της Αμερικής για την αντιμετώπιση της Κίνας. Υπέγραψε στρατηγική εταιρική σχέση για να συνεργαστεί με την ASEAN, το ισχυρό εμπορικό μπλοκ της Νοτιοανατολικής Ασίας, το οποίο αποκαλεί “καρδιά” της στρατηγικής της κυβέρνησης για τον Ινδο-Ειρηνικό. Επαναβεβαίωσε την τριμερή εταιρική σχέση με την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα για την ασφάλεια και την αποπυρηνικοποίηση της κορεατικής χερσονήσου και προειδοποίησε την Κίνα ότι μπορεί να βοηθήσει ή να παρακολουθήσει την περαιτέρω στρατιωτικοποίηση της περιοχής. Ο Μπάιντεν δήλωσε επίσης ότι θα ενημερώσει τους ηγέτες της Ταϊβάν για όσα έχει να πει ο Σι, προς μεγάλη απογοήτευση του Πεκίνου.
Ενώ ο Λευκός Οίκος έχει προειδοποιήσει ότι δεν θα υπάρξουν σαφή αποτελέσματα από τη συνάντηση της Δευτέρας, το γεγονός ότι η Κίνα άλλαξε τη θέση της τον περασμένο μήνα από το να μην ενδιαφέρεται για τη συνάντηση, στο να δηλώσει ο Σι ότι το Πεκίνο είναι έτοιμο να συνεργαστεί, αποτελεί από μόνο του διπλωματική νίκη για την Ουάσινγκτον. Αλλά ενώ ο Σι ήταν σιωπηλός κατά την προετοιμασία της συνάντησης, ο Μπάιντεν ήταν το αντίθετο άκρο, διαχειριζόμενος τις προσδοκίες ότι θέλει “ανταγωνισμό, όχι σύγκρουση”. Η προσωπική σχέση μεταξύ των δύο ηγετών θα παίξει πιθανότατα επίσης ρόλο στη συνάντηση.
“Τον γνωρίζω καλά. Με γνωρίζει”, δήλωσε ο Μπάιντεν στους δημοσιογράφους το Σάββατο. “Απλώς πρέπει να καταλάβουμε πού είναι οι κόκκινες γραμμές και … ποια είναι τα πιο σημαντικά πράγματα για τον καθένα μας ενόψει των επόμενων δύο ετών”.
Αλλά αυτό από μόνο του είναι ένα ζήτημα. Ο Μπάιντεν και ο Σι λειτουργούν σε πολύ διαφορετικά επίπεδα εξουσίας. Ο Σι δεν έχει να αντιμετωπίσει έναν ορίζοντα δύο ετών, όπως ο Μπάιντεν. Ουσιαστικά έχει τον απόλυτο έλεγχο της δεύτερης ισχυρότερης χώρας στον κόσμο και μετά την τρίτη πενταετή θητεία του, ίσως παραμείνει και περισσότερο. Επιπλέον, έχει επιρροή στην G-20: Ενώ ορισμένα από τα μέλη της ομάδας είναι σύμμαχοι της Αμερικής, πολλά είναι από τους καλύτερους πελάτες της Κίνας.
Επίσης, ενώ ο Μπάιντεν μπορεί να έχει τον άνεμο στα πανιά του μετά τις ενδιάμεσες εκλογές, οι ειδικοί τον προειδοποιούν να μην θεωρεί ορισμένες πρωτοβουλίες δεδομένες με το νεοεκλεγέν Κογκρέσο, ανεξάρτητα από το ποιο κόμμα διατηρεί τον έλεγχο. Σε αυτές περιλαμβάνεται το Οικονομικό Πλαίσιο του Ινδο-Ειρηνικού, το οποίο ο Λευκός Οίκος παρουσίασε ως εναλλακτική λύση στην καταδικασμένη εταιρική σχέση Trans-Pacific Partnership το περασμένο καλοκαίρι και το οποίο ο Μπάιντεν διαφήμισε την Κυριακή με τους εμπορικούς εταίρους στη Σύνοδο Κορυφής της Ανατολικής Ασίας στην Καμπότζη.