Κόκκινο σε βαθύ γαλάζιο, Φανή Ματσινοπούλου, Εκδόσεις 24 γράμματα
Αυτό το σημείωμα ονειρεύτηκε απόψε πως είναι ένας ήρωας λογοτεχνικού βιβλίου. Ονειρεύτηκε το φέρσιμο, τα ρούχα, εκείνη την πράξη του ωραίου και του υψηλού που θα μπορούσε να το καταξιώσει μες στην συνείδηση της ετυμηγορίας μιας ανθρώπινης παρουσίας. Ο ήρωας που θα ήθελε ετούτο το σημείωμα να ενσαρκώνει, διαθέτει αρκετά περιθώρια αυτοθυσίας. Οι εχθροί του δεν τον φοβίζουν, άλλωστε όλοι τους φορούν το πρόσωπο του ίδιου του εαυτού του. Το σημείωμα συλλογιέται το μέρος που ζουν οι ήρωες, την μοναξιά τους, τις αναπόφευκτες τραγωδίες που υπομένουν τόσο στωικά, κερδίζοντας στο τέλος την παρτίδα, κόντρα σε κάθε πιθανότητα, σε κάθε δυσκολία. Ένας τέτοιος ήρωας μπορεί και πνίγει την ζωή του και πάλι όμως αυτή η ομορφιά που ονειρεύτηκε το σημείωμα, δεν τον εγκαταλείπει ποτέ. Πρόκειται για μια ονειρώδη ομορφιά ενός ένσαρκου αγάλματος. Το μόνο μέσο που διαθέτει αυτός ο ήρωας είναι ένα παλιό περίστροφο που κάνει κομμάτια δισταγμούς και αναβολές. Ετούτο το σημείωμα θέλει να είναι ένα ποίημα που πλησιάζει σαν ήρωας όταν όλα πια έχουν κλείσει τον κύκλο τους. Έναν ήρωα που περιβάλλει η θλιμμένη δόξα αυτού εδώ του κόσμου. Έναν ήρωα που ανήκει στην εποχή του και μες στους κόλπους της υπηρετεί το καθήκον του.
Για αυτό καλύτερα να μιμηθεί τα ολότελα φυσικά πρόσωπα, με τις συμβατικές γεωμετρίες των προσώπων τους, με την λαϊκή τους καταγωγή και το ανυπέρβλητο φορτίο. Ήρωες διόλου λογοτεχνικούς, σαν εκείνους που παρελαύνουν διακριτικοί, πιστοί στο χρέος και τον εσωτερικό τους ρυθμό μέσα από τις σελίδες της καινούριας έκδοσης των 24 Γραμμάτων, Κόκκινο σε βαθύ γαλάζιο, διά χειρός Φανής Ματσινοπούλου. Η συγγραφέας που ασχολείται, όπως αναφέρει το βιογραφικό της, με μεταφράσεις από την γαλλική και την αγγλική γλώσσα, με διορθώσεις κειμένων και την οργάνωση λογοτεχνικών και νομικών αρχείων καταθέτει μέσω των 24 Γραμμάτων την πρώτη της συλλογή διηγημάτων. Το ενδιαφέρον με αυτές είναι πως αντλούν από την πραγματικότητα της εποχής, δανείζονται τα πρόσωπά τους από εκείνους τους κατατρεγμένους που συνθέτουν σήμερα τον υπέροχο πληθυσμό περιοχών που άφησαν το αποτύπωμά τους στην ιστορία της πόλης. Χαρακτήρες που θα συναντούσες στις μοναχικές φιγούρες του Select, της Quinta, του θρυλικού Paesano, παρίες της ζωής με ανείπωτες βιογραφίες, απόλυτα συνηθισμένες που όμως κάποτε πραγματοποίησαν εκείνο το μετέωρο βήμα που κάνει την διαφορά. Αγόρια και κόρες των αρχαίων νεκροταφείων του Ζωγράφου, της Πατησίων που αφήνουν τα χνάρια τους μες στην υγρασία της πολιτείας και σήμερα εμπνέουν μια άρτια, εκδοτική πρόταση.
Η Ούρσουλα που παραβαίνει τις εντολές, ο γιος του Λαέρτη που πρέπει να διανύσει μια μεγάλη απόσταση, όπως γράφει στο πορφυρό οπισθόφυλλο της καλαίσθητης έκδοσης των 24 Γραμμάτων. Μορφές της διπλανής πόρτας που προσμένουν το μέλλον, ακόμη και αν αυτό κρατά μια ολόκληρη ζωή. Ψυχές πληγωμένες που στα χέρια της τρυφερής Φανής μεταμορφώνονται σε σύμβολα, σε ατόφιες και ακέραιες πράξεις που σκορπίζουν την μελαγχολία ενός ολόκληρου κόσμου. Μικρά και μεγάλα βήματα που βρίσκουν στην βρώμικη πράξη τα υλικά του δικού τους ποιήματος. Η καθαρή θεωρία ντύνει τα γυαλικά της αληθινής ζωής που πεθαίνουν εκεί έξω, κάτω από χρόνια και λήθη. Φιγούρες με κρυμμένα τα ολοζώντανα χρώματα και ένα δάκρυ που τους αποδίδει δικαιωματικά την ανθρώπινη ιδιότητα. Πρόσωπα που μας παίρνουν από το χέρι και μας δείχνουν έναν άλλο δρόμο, ανυπόταχτο και ανυπέρβλητο, καμωμένο για το ασώματο και το νοερό, που κατορθώνουν ένα βήμα κοντύτερα στο θρυλικό σύμπαν που κοιμάται εντός μας και προσμένει τον καιρό για να γεννήσει κάποτε το δικό μας άστρο. Τον έρωτα των ηρώων της Φανής Ματσινοπούλου αλλού τον λένε ελευθερία και αλλού ρωγμή, που αφήνει το φως να γλιστρήσει. Ποτέ χίμαιρες εκείνα τα πρόσωπα, μονάχα ατημέλητες, παραστατικές ζωές των συμβιβασμών και της συνήθειας που μας διδάσκει η ζωή.
Το Βραβείο, Αυστηρή Εντολή, Αμέρικαν Μπαρ, μερικοί μόνο από τους τίτλους των διαλεκτών διηγημάτων που συνθέτουν αυτήν την πρώτη συλλογή της Φανής Ματσινοπούλου. Αν η νύχτα σε αυτήν την πόλη είχε φωνή, θα την χάριζε δίχως περίσκεψη καμιά, στην Ούρσουλα που ζει για τους άλλους μες στις σελίδες της έκδοσης των 24 Γραμμάτων. Αν η θλίψη είχε χρώμα τότε θα ήταν εκείνο των ματιών του πατέρα που παλεύει με ένα θηρίο ισάξιο με εκείνο που σπάραξε τον Ιππόλυτο στην παραλία της Επιδαύρου. Αν ο κόσμος είχε απόψε χρώμα θα ήταν ένα κόκκινο γαλάζιο, μοιρασμένο ισάξια, σαν να πρόκειται για τους δυο κόσμους ενός πίνακα ζωγραφικής. Οι ήρωες της Φανής Ματσινοπούλου πέφτουν στην άλλη πλευρά δίχως εφόδια, αποκτούν την φωνή των θεών, εντός τους σαλεύει το απόθεμα μιας ταμιευμένης σιωπής που εφευρίσκει χιλιάδες τρόπους για να αφηγηθεί την κραυγή της.
Οι ήρωες του Κόκκινου σε βαθύ γαλάζιο από τις εκδόσεις των 24 Γραμμάτων συντρίβονται κάτω από το βάρος της ιστορίας τους. Όμως διαθέτουν ένα σπάνιο απόθεμα αλήτικης αγιότητας, οι νεκροί και τα όνειρά τους κυλούν από τον ουρανό για να συναντήσουν την γραφή της συγγραφέως που σπέρνει σπασμένους καθρέφτες, αφήνοντας εμάς τους ίδιους να αποφασίσουμε σε ποια από τις ιστορίες θα συμμετάσχουμε προσωπικά. Η Φανή μοιράζεται ανάμεσα στην αγάπη και τον σεβασμό για τους ήρωές της, επιφυλάσσοντας μια έκπληξη για αυτόν τον αγοραίο κόσμο που μας κινεί σπασμωδικά, σαν έξαλλες μαριονέτες.
Ο Ευγένιος Μοντάλε, στην εξαιρετική μετάφραση του ογκοδέστατου έργου του, έκδοση και εκείνη των 24 Γραμμάτων σε επιμέλεια του Γιάννη Παππά, σημειώνει πως η άνοιξη συνιστά το μερίδιο των φτωχών στα πλούτη. Η Φανή Ματσινοπούλου δεν μπορεί να κάνει τίποτε για την πιο σκληρή από τις εποχές. Ωστόσο, μετά από όλες τις ανακωχές, οι ιστορίες της μπορούν και μας μιλούν για εκείνο το είδος της μαγείας που χαρίζει στα πράγματα μια ολοζώντανη μυρωδιά ροδάκινου. Ένας αιώνιος άνεμος διατρέχει τις σελίδες του Κόκκινου σε βαθύ γαλάζιο, ένα ρεύμα που μας επιστρέφει κάτι από την μακρινή και χαμένη εποχή της ελπίδας. Αυτός είναι ο καλός σκοπός που υπηρετεί το ξεχωριστό αυτό βιβλίο από την Φανή Ματσινοπούλου και τις εκδόσεις 24 Γράμματα. Και για αυτό η καινούρια αυτή έκδοση δικαιούται κάτι παραπάνω από μια θέση στα ράφια των βιβλιοπωλείων. Αυτήν την έχει κερδίσει δικαιωματικά. Ζητά την εισφορά του εαυτού μας στο λογοτεχνικό σύμπαν που συνθέτει με τα πρωτόγονα υλικά του κόσμου, εκεί έξω.
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΘΗΒΑΙΟΣ