Το 1948, στο μυθιστόρημα με τίτλο “1984”, το οποίο συχνά χαρακτηρίστηκε ως προφητικό, ο Τζορτζ Οργουελ περιέγραψε μιαν ολοκληρωτική δυστοπία, εμπνευσμένη από τον ναζισμό και τον σταλινισμό: με μιαν οθόνη εγκατεστημένη σε κάθε κατοικία, το καθεστώς παρακολουθεί τους πάντες· η αλήθεια και το ψεύδος συγχέονται· η ελευθερία της σκέψης καταργείται de facto. Οι περιγραφές αυτές παραπέμπουν στα σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα και στην τρέχουσα παραπληροφόρηση. Επίσης, προαγγέλλουν τον συρμό του woke.

Στο “1984”, η παγκόσμια γεωπολιτική οργάνωση μοιάζει, επίσης, απειλητικά προφητική. Τρεις μεγάλες δυνάμεις μοιράζονται τον κόσμο: η Ωκεανία, δηλαδή η Αμερική, η Αυστραλία και η Νότια Αφρική· η Ευρασία, δηλαδή η Ευρώπη και η Ρωσία· η Ανατολασία, δηλαδή η Κίνα, η Ινδία, και η Ιαπωνία. Ανάμεσα στις τρεις αυτές περιοχές απλώνεται μια τεράστια έκταση η οποία περιλαμβάνει το μεγαλύτερο τμήμα της Αφρικής. Οι τρεις δυνάμεις είναι σε συνεχή εμπόλεμη κατάσταση για τον έλεγχό της.

Ο σημερινός κόσμος διαφέρει από τον οργουελικό, καθώς το μεγαλύτερο τμήμα της Ευρώπης συνδέεται με τους Αγγλοσάξονες μέσω του ΝΑΤΟ. Η οργουελική Ευρασία είναι, συνεπώς, ανύπαρκτη. Αυτό οφείλεται στη συνεχή κινητοποίηση των αγγλοσαξονικών δυνάμεων κατά τον περασμένο αιώνα. Τη στάση αυτή επηρέασε αποφασιστικά η ανάλυση του Χάλφορντ Μάκιντερ ο οποίος, στην αρχή τού 20ού αιώνα, υποστήριξε ότι «όποιος ελέγχει την Ανατολική Ευρώπη κυριαρχεί στην καρδιά της γης. Όποιος κυβερνά στην καρδιά της γης κυριαρχεί στην παγκόσμιο νήσο. Όποιος κυβερνά την παγκόσμιο νήσο κυριαρχεί στον κόσμο».

Για να αποτρέψουν τη γεωπολιτική αυτή εξέλιξη, οι αγγλοσάξονες, από κοινού με τους δυτικοευρωπαίους συμμάχους τους, αντιστάθηκαν κατά τους δύο Παγκοσμίους Πολέμους και κατά τον Ψυχρό Πόλεμο στην ταυτόχρονη κυριαρχία στην Ανατολική Ευρώπη και στη Ρωσία – είτε των Γερμανών, είτε των Ρώσων, είτε και των δύο. Προς στιγμήν, το σύμφωνο Von Ribbentrop-Molotov έδειξε να ακυρώνει την προσπάθεια αυτή. Όμως, ο Χίτλερ διέπραξε το μοιραίο λάθος να επιτεθεί στη Σοβιετική Ένωση.

Μεταπολεμικά η ευρασιατική προοπτική δεν εξαφανίστηκε. Ο στρατηγός Ντε Γκωλ περιέγραψε μιαν Ευρώπη “από τον Ατλαντικό ως τα Ουράλια”· ο Μιχαήλ Γκορμπατσώφ ως τον “Κοινό Ευρωπαϊκό Οίκο”. Η προοπτική αυτή ενισχύεται από τη συμπληρωματικότητα των φυσικών και ανθρωπίνων πόρων ανάμεσα στη Γερμανία και τη Ρωσία και τους βαθείς διαχρονικούς ρωσο-γερμανικούς δεσμούς. Η εισβολή στην Ουκρανία, φυσικά, άνοιξε ρήγμα. Όμως, στις σχέσεις των κρατών τίποτε δεν είναι αιώνιο. Ποιός θα φανταζόταν τον γαλλο-γερμανικό άξονα τις παραμονές του Ψυχρού Πολέμου;

Οι πρόσφατες δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ ότι, ως Πρόεδρος, όχι μόνον δεν θα απέτρεπε, αλλά και θα ενεθάρρυνε τη Ρωσία να επιτεθεί στην Ευρώπη, εισάγουν ένα σημαντικό παράγοντα στην ευρασιατική εξίσωση. Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες εγκαταλείψουν το ΝΑΤΟ και ακολουθήσουν πορεία απομονωτισμού, η Ευρώπη θα βρεθεί έρμαιο της ρωσικής επίδρασης. Κραδαίνοντας πάντοτε τη στρατιωτική απειλή, ο Πούτιν θα εξαπολύσει επίθεση φιλίας προς την Ευρώπη. Θα τον υποστηρίξουν οι συνήθεις “χρήσιμοι ηλίθιοι”, οι αμερικανόφοβοι, τα ενεργοβόρα ευρωπαϊκά βιομηχανικά συγκροτήματα και όσοι αποβλέπουν στην ελεγχόμενη από την Μόσχα καταναλωτική αγορά. Θα τον διευκολύνει στους στόχους του η τρέχουσα ροπή προς την ακροδεξιά.

Έτσι οδηγούμαστε υποθετικά σε έναν πολυπολικό κόσμο με τρεις μεγάλες δυνάμεις: Ηνωμένες Πολιτείες, Ευρασία και Κίνα. Σε αυτό το οργουελικό γεωπολιτικό σενάριο, η Ελλάδα θα έχει μόνον απώλειες. Υπό γερμανική επιρροή, αποκομμένη από τη ναυτιλία και τη διασπορά, θα βρεθεί στο επίκεντρο όλων των παγκοσμίων συγκρούσεων. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο θα καταστεί άοπλο απέναντι στη Μόσχα. Αντιθέτως, η Τουρκία θα ενταχθεί χωρίς δυσκολία στον νέο αυταρχικό ηπειρωτικό κόσμο.

Πίσω από το φράγμα του ΝΑΤΟ, μετά την υποχώρηση στις πρώτες μεταψυχροπολεμικές δεκαετίες, η στάθμη των ευρασιατικών υδάτων ανεβαίνει ξανά. Οι δηλώσεις του Τραμπ άνοιξαν ήδη ρωγμή. Οι Έλληνες, εκ καταβολών συνδεδεμένοι με τη θάλασσα, κινδυνεύουμε να αφεθούμε ανυπεράσπιστοι απέναντι στην ηπειρωτική απειλή. Το καταστροφικό αυτό σενάριο είναι, ευτυχώς, αβέβαιο· όμως, πόσες αναπάντεχες ανατροπές δεν έχουμε βιώσει τα τελευταία χρόνια;

ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 

*Ο Γιώργος Πρεβελάκης είναι καθηγητής Γεωγραφίας και Γεωπολιτικής στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης (Paris 1)

Η ΕΙΚΟΝΑ ΜΕ ΤΑ ΤΗΝ ΣΟΥΠΕΡ ΤΡΙΤΗ 

Ο Τζο Μπάιντεν (81) και ο Ντόναλντ Τραμπ (77) θα είναι οι διεκδικητές της αμερικανικής προεδρίας τον ερχόμενο Νοέμβριο, το θέμα κρίθηκε από τις σαρωτικές νίκες που πέτυχαν και οι δύο στη χτεσινή Σούπερ Τρίτη των προκριματικών εκλογών Θα είναι η πρώτη φορά που ίδιοι υποψήφιοι διεκδικούν δεύτερη συνεχόμενη φορά την προεδρία μετά το 1956 –όταν διεκδικητές ήταν ο Αϊζενχάουερ και ο Στήβενσον

Τραμπ: Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία των καταμετρήσεων, ο Τραμπ κερδίζει τις 12 από τις 15 πολιτείες όπου έγιναν προκριματικές χτες και κάνει αποφασιστικό βήμα προς το μαγικό αριθμό των 1.215 αντιπροσώπων που πρέπει να συγκεντρώσει για να κλειδώσει την υποψηφιότητά του.

Χέιλι: Η Χέιλι φαίνεται ότι κερδίζει μόνο το Βερμόντ, είναι η δεύτερη νίκη της μετά την περιοχή της Κολούμπια, και εικάζεται ότι θα εγκαταλείψει την κούρσα. Άλλωστε, η συμμετοχή της στις φετινές προκριματικές θεωρείται προθέρμανση για να διεκδικήσει το χρίσμα στις μεθεπόμενες προεδρικές.

Μπάιντεν: Μήνυμα αισιοδοξίας έστειλε ο Τζο Μπάιντεν, δείχνοντας βέβαιος ότι η Αμερική δεν θα αφεθεί να περιπέσει «στο χάος, τη διαίρεση και το σκοτάδι που χαρακτήρισε την πρώτη προεδρική θητεία του Τραμπ». Οι επιτελείς του Μπάιντεν (που έχει συγκεντρώσει πολύ μεγαλύτερες χορηγίες από τον Τραμπ) έχουν σχεδιάσει να εντείνουν την προεκλογική εκστρατεία του από εδώ και πέρα.Η σύγκρουση προβλέπεται ότι θα είναι σκληρή. Και τούτο γιατί, αν μη τι άλλο, με τις αστικές δικαστικές υποθέσεις που εκκρεμούν σε βάρος του, αν δεν εκλεγεί ο Τραμπ θα βρεθεί άμεσα αντιμέτωπος με το φάσμα της απόλυτης οικονομικής καταστροφής. Η εκλογή του, κατά ένα τρόπο είναι γι’ αυτόν θέμα επιβίωσης. K.Report.