Ο Αλβιν Τόφλερ,  στο γνωστό βιβλίο του «Πόλεμος και Αντιπόλεμος» (εκδόσεις Κάκτος)  παρουσιάζει μια μάλλον διαφορετική άποψη. Ο πόλεμος και ο αντιπόλεμος, γράφει, δεν είναι κατ’ ανάγκην αντίθετες διαδικασίες. Οι αντιπόλεμοι δεν διεξάγονται με ομιλίες, προσευχές, δηλώσεις, διαδηλώσεις και πορείες, ή πικετοφορίες υπέρ της ειρήνης, αλλά με πολιτικές ενέργειες, οι οποίες δημιουργούν συνθήκες περιοριστικές ή εκμηδενιστικές του πολέμου. Προς το παρόν και καιρού επιτρέποντος, οι δυτικές κοινωνίες ισορροπούν ανάμεσα στις δύο θεωρίες του Τόφλερ. Αν μάλιστα κάποιος ακουμπήσει με την άκρη του δακτύλου του τις ευαίσθητες περιοχές του σώματός τους θα αισθανθεί ότι με το πέρασμα του χρόνου οι ίδιες αυτές κοινωνίες μοιάζουν πια με μικροσκοπικούς πωγωνομύρμηγκες. Αυτοί που ναι μεν ζουν σε συνθήκες διαρκούς πολεμικής αντιπαλότητας, αλλά σε περιόδους που χτίζουν τους υπόγειους διαδρόμους τους γίνονται οπαδοί της ειρηνικής συνύπαρξης.

Το ερώτημα είναι σε ποιά φάση βρίσκεται σήμερα ο δυτικός κόσμος και κατ’επέκτασιν  η Ελλάδα. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του δικού μας αντιπολέμου; Οικοδομούμε υπόγειους διαδρόμους, άρα επωμιζόμαστε ρόλους συναινετικούς και ειρηνικούς; Μήπως μας θέλγει το επίσης κλασσικό δόγμα «είμαστε ετοιμοπόλεμοι γιατί αγαπάμε και σεβόμαστε την ειρήνη;» Η μήπως μετά δυσκολίας κρατάμε κλειστό το καπάκι της κατσαρόλας για να μη λιποθυμήσουμε από τη δυσοσμία που θα προέλθει αν τύχει και το ανοίξουμε; Γιατί λέτε; Γιατί μέσα στην κατσαρόλα πετάξαμε τα ερπετά! Και ξέρετε, τα ερπετά δεν εξαφανίζονται ούτε δια του βρασμού.

Οποιαδήποτε απάντηση κι αν αποτολμήσουμε, θα κάνει βόλτες γύρω από τη συνήθη φαντασία του καθημερινού ανθρώπου. Γιατί οι αποφάσεις για το μέλλον του καθημερινού ανθρώπου λαμβάνονται σε επίπεδα όχι απλώς υψηλά, αλλά και άγνωστα για τους πολλούς, ενώ τελικά οι πολλοί είναι αυτοί που τις εκτελούν. Ναι, αυτοί που τη δεδομένη στιγμή γίνονται συμβιβαστικοί, επιβιωτικοί και με το γνωστό στρουθοκαμηλισμό τους διαγράφουν με ευκολία τις λέξεις «αντιπαλεύω», «αντιμάχομαι» .Στο προλογικό σημείωμά του στο βιβλίο «Η Ευημερία του Κακού», ο Ντανιέλ Κοέν, πρόεδρος του επιστημονικού συμβουλίου του γαλλικού ιδρύματος «Ζαν Ζορές» λέει ότι η Ευρώπη, παρά τη μεγάλη οικονομική κρίση θεωρείται ήπειρος της ειρήνης και της ευημερίας, προφανώς γιατί έχει ξεχάσει το πρόσφατο παρελθόν της.

Για την Ευρώπη, το σύντομο χρονικό διάστημα στη διάρκεια του οποίου υπήρξε το επίκεντρο της ιστορίας της ανθρωπότητας τελείωσε με τη βαρβαρότητα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μερικές φορές ανακουφίζεται κανείς με τη σκέψη ότι η ευημερία θα είναι παράγοντας ειρήνης, ότι οι εμπορικές συναλλαγές θα φέρουν ειρήνευση στις διεθνείς σχέσεις. Ωστόσο ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος ξέσπασε μέσα σ’ ένα κλίμα κοινής ευημερίας. Τίποτα, επομένως, δεν μας επιτρέπει να είμαστε σίγουροι. Ούτε ο πλούτος, ούτε η εκπαίδευση κάνουν τον άνθρωπο καλύτερο.

Η Δύση επιμένει να βλέπει τον εαυτό της στα όρια του Μοντεσκιέ.  Γι αυτόν, η εκπαίδευση και το εμπόριο εξημερώνουν τα ήθη και τις καρδιές. Άραγε, μετά από δύο αυτοκτονικούς πολέμους η Ευρώπη έχει πάρει το μάθημά της; Με φοβίζει ο εκκωφαντικός θόρυβος των τελευταίων μηνών με επίκεντρο την Ελλάδα και το ευρώ και δεν ξέρω αν οι κυβερνώντες έχουν αντιληφθεί τη σημασία του τοφλερικού αντιπολέμου, αυτή τη σύζευξη καθαρού λόγου και πειραματισμού. Θα τολμήσω από διαίσθηση και μόνο να πω ότι  κάποιοι ήδη έχουν αντιληφθεί τη ροή των σύγχρονων πραγμάτων, παρ’ ότι απέναντί τους έχουν στηθεί πανστρατιές  ηλιθίων. Κι αν τούτη την ύστατη ώρα θέλω κάτι να ευχηθώ, είναι να ψηλαφίσω τα αντιπολεμικά μηνύματα, γιατί έμαθα από παιδί να λατρεύω την ειρήνη, να εξιδανικεύω την πρόοδο και αναγάγω σε υπέρτατο αγαθό την εκπαίδευση.

———————————————–

ΡΙΤΣΑ ΜΑΣΟΥΡΑ