Category:

Προβολεις

ΧΑΣΤΟΥΚΙ / Χρήστος Χωμενίδης

by bot 04/03/2023

ΧΑΣΤΟΥΚΙ

Το εύκολο, το αυθόρμητο, το σχεδόν αυτονόητο για πλείστους όσους σχολιαστές της επικαιρότητας – σχολιαστές έχουμε γίνει όλοι με την επέλαση των σόσιαλ μίντια: να αρχίσουν να οδύρονται και να καταριούνται.

Θα όφειλαν να συγκρατηθούν. Να σιωπήσουν.

Γιατί; Από στοιχειώδη σεβασμό. Δεν μπορεί οι οιμωγές από το πληκτρολόγιο, από το σπίτι ή το γραφείο μας, να καλύπτουν την κραυγή που σκίζει τα στήθη γονιών, αδελφών, αγοριών και κοριτσιών των θυμάτων. Εκείνων αφανίστηκε η ζωή τους. Εμάς χάλασε η μέρα μας. «Μα θα μπορούσαν οι νεκροί να είναι παιδιά δικά μας!» Έλα όμως που δεν είναι. Ας αφήσουμε τον θρήνο στους χαροκαμένους. Ας σταθούμε νοερά, βουβά στο πλευρό τους.

Δεύτερος πειρασμός; Οι αναλύσεις. Πριν αλέκτωρ λαλήσει, προτού κρυώσουν τα κορμιά και τα σίδερα, ξεκινάει η εμβριθής δήθεν -από παντελώς ασχέτους- απόδοση ευθυνών. Φταίει, διατείνονται, η ιδιωτικοποίηση. Οι σιδηρόδρομοι ωστόσο στην Ελλάδα ανήκουν και διοικούνται από μια σύμπραξη ιδιωτικού και δημοσίου. Αφήστε που τέτοιου είδους δογματισμοί οδηγούν σε ευτράπελα συμπεράσματα. Έπρεπε δηλαδή μετά το ναυάγιο του «Σάμινα», το 1999, να κρατικοποιηθεί η ναυσιπλοϊα; Μετά τη «Θύρα 7» με τους εικοσιδύο νεκρούς της, το 1981, να δημευθούν οι ποδοσφαιρικές ομάδες; Το ζήτημα είναι το ιδιοκτησιακό καθεστώς; Αστειότητες. Αυστηρός έλεγχος επιβάλλεται -και αρκεί- από την πολιτεία. Αδιαπραγμάτευτες προδιαγραφές για οποιαδήποτε δραστηριότητα αφορά στο κοινωνικό σύνολο. Είτε για συγκοινωνίες μιλάμε είτε για γήπεδα είτε για παιδικές χαρές.

Τα συστήματα ασφαλείας στα τρένα -ενώ υπήρχε η σχετική τεχνολογία δυό δεκαετίες τώρα- δεν λειτουργούσαν. Στο παραπάνω συμφωνούν όλοι. Πώς λοιπόν δεν συνέβαιναν δυστυχήματα κάθε χρόνο, κάθε μήνα; Χάρη στους αρμόδιους υπαλλήλους. Έκαναν συνεπώς εκείνοι καλά τη δουλειά τους. Οι ίδιοι ακριβώς που σήμερα βρίζουμε. Που τους χαρακτηρίζουμε τυχάρπαστους, ρουσφέτια, αχθοφόρους -χαμάληδες πάει να πει- διορισθέντες στην κρίσιμη θέση του σταθμάρχη… Δεν σάς άκουσα; ΄Ενας ήταν ο αχθοφόρος-σταθμάρχης και ήδη υπόδικος, ο οποίος έχασε τον έλεγχο και προκάλεσε τη συμφορά; Πρόκειται συνεπώς για ανθρώπινο λάθος. Τότε γιατί εξεγειρόμαστε εναντίον του σάπιου συστήματος;

Δεν είναι, εννοώ, σάπιο το σύστημα; Μακράν εμού τέτοιος ισχυρισμός. Το σύστημα -που θέλοντας και μη μάς περιλαμβάνει όλους, ακόμα και τους ακραιφνέστερα «αντισυστημικούς»- μπάζει νερά από ιδρύσεως ελληνικού κράτους. Ασφαλώς σήπεται, τόπους-τόπους. Σαπίλα οι μεσάζοντες και οι μίζες στις αγορές πανάκριβων οπλικών συστημάτων. Σαπίλα όμως και το λάδωμα του εξεταστή από το υπουργείο συγκοινωνιών, ο οποίος χορηγεί τα διπλώματα οδήγησης. Τι ακριβώς συνέβη κατά τη Μεταπολίτευση μέχρι τουλάχιστον τη χρεοκοπία του 2010; Αντί να οικοδομηθεί ένα αληθινά κοινωνικό κράτος, εκλαϊκεύθηκε το πελατειακό. Αλληλοδιαφθειρόμασταν έναντι δεκαχίλιαρων ή πεντακοσάευρων. Με μια βαλίτσα με λεφτά ή με ένα χαρτζιλίκι.

Καταντήσαμε έτσι η πιο διεφθαρμένη κοινωνία διεθνώς; Ούτε κατά διάνοια! Δεν μάς αξίζει καν να συγκριθούμε με τον κάποτε ονομαζόμενο Τρίτο Κόσμο. Με τις μετασοβιετικές «δημοκρατίες». Αρκεί δε να ενημερωθούμε για τα σκάνδαλα στις ανεπτυγμένες χώρες, για την ενεργειακή -φερ’ειπείν- υποδούλωση της Γερμανίας στη Ρωσία, η οποία προέκυψε από συγκεκριμένες πονηρές πολιτικές, ώστε να νοιώσουμε πολύ καλύτερα.

Τα τελευταία χρόνια η κατάσταση αλλάζει. Βελτιώνεται. Με επιταχυνόμενο ρυθμό. Η ψηφιοποίηση του κράτους, η «διαύγεια» (που είχε λοιδορηθεί όταν πρωτοεφαρμόστηκε) περιορίζουν εντυπωσιακά τα κάτω από το τραπέζι αλισβερίσια. Η κοινωνία των πολιτών ορθώνει ανάστημα, παρεμβαίνει δυναμικά, ορίζει ολοένα και συχνότερα την ατζέντα. Το οθωμανικά μας ήθη βρίσκονται σε άτακτη αποδρομή. Ανεξαρτήτως κυβερνήσεων.

Κι έρχεται η προχθεσινή άφατη τραγωδία. Ξανάστροφο χαστούκι στα μάγουλα όλων μας.

Συμφορά; Ναι. Πένθος εθνικό; Εννοείται. Απελπίσια; Όχι! Αφετηρία ίσα-ίσα για αναστοχασμό, για λήψη πρωτοβουλιών, για εξυγίανση και για εκσυγχρονισμό. Νέοι, αυστηρότεροι κανόνες ασφάλειας επιβάλλεται να θεσπιστούν. Ελεγκτικοί μηχανισμοί να λειτουργήσουν. Η τεχνητή νοημοσύνη, οι εκπληκτικοί αλγόριθμοι να αναβαθμίσουν τις συγκοινωνίες.. Δίχως στιγμή να λησμονούμε ότι τον ύστατο έλεγχο έχει -και πρέπει να έχει- ο ανθρώπινος παράγοντας.

Θα ταξιδέψω ξανά με τρένο στην Ελλάδα. Πολύ σύντομα.-

το άρρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ

04/03/2023

Προβολεις

Η δυσάρεστη εκκρεμότητα ενός πολέμου

by bot 02/03/2023

Η δυσάρεστη εκκρεμότητα ενός πολέμου

Γράφει ο Νικόλας Σεβαστάκης στη lifo.gr

ΤΙ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΕΙΠΩΘΕΙ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ χρόνο για τον πόλεμο στην Ουκρανία; Οι πολίτες, συχνά και οι καλοπροαίρετοι, αρχίζουν «να μην αντέχουν» τη δυσάρεστη εκκρεμότητα του πολέμου.

Αυτή η επιθυμία, αν δεν συνδέεται με κάποια πολιτική δολιότητα ή με μασκαρεμένη «κατανόηση προς τη ρωσική πλευρά», μοιάζει εύλογη και κατανοητή: στις σύγχρονες κοινωνίες οι άνθρωποι δεν έχουν κατά νου τη στρατιωτική βία και τις πολεμικές καταστροφές. Φοβούνται ενδεχομένως την καταστροφή από σεισμό ή πλημμύρα, ανησυχούν για χρέη ή για κάποια επικείμενη ιατρική εξέταση, όχι όμως τις βολές του πυροβολικού ή τους πυραύλους.

Ένα «παλιάς κοπής», άγριο πολεμικό μέτωπο, με πολιορκίες πόλεων και ερείπια, με πτώματα σκορπισμένα σε αγρούς και καμένα τανκ, συνεχίζει να παραμένει αδιανόητο. Και τώρα που κλείνει χρόνος με αυτό το αδιανόητο, πολλοί λένε πως έχουν κουραστεί.

Θα πει κανείς πως κάτι τέτοιο είναι πολυτέλεια, σκέτος αστικός εγωισμός και ηθική δειλία. Δεν είναι όμως απαραίτητα κάτι τέτοιο. Στις φιλελεύθερες δημοκρατίες οι πολίτες δεν είναι «προορισμένοι» για τον πόλεμο, ούτε για την κατανόηση ούτε για τη διεξαγωγή του.

Και επειδή ζούμε πια σε έναν πολιτισμό του χρυσόψαρου, με διαρκή απόσπαση προσοχής και αβαθές «σκρολάρισμα», δυσκολευόμαστε να αισθανθούμε τη διάρκεια του πολέμου. Δεν έχουμε μεγάλες δυσκολίες με τους εφήμερους κρότους, τα θερμά επεισόδια ή τα σποραδικά πυρά. Τώρα όμως, έναν χρόνο μετά τις 24 Φεβρουαρίου του 2022, η διάρκεια αυτού του πολέμου γίνεται κι αυτή πηγή αυτής της ιδιόμορφης κόπωσης.

Κάπου εδώ όμως τελειώνει η κατανόηση της θεμιτής, φυσιολογικής κόπωσης. Από ένα σημείο και μετά, η επίκληση της κρύβει άλλες σκέψεις και προθέσεις. Γιατί είναι η διάρκεια ακριβώς και η φύση αυτού που συμβαίνει στην Ουκρανία που διδάσκει κάτι για το τι σημαίνει να είναι κανείς πολίτης.

Από πολλές απόψεις, το κοσμοϊστορικό μήνυμα αυτού του χρόνου είναι η αξιοπρέπεια της παρουσίας ενός λαού μέσα στην τραγωδία που του έτυχε. Αυτός ο συνδυασμός χιούμορ, καρτερικότητας και σθένους, η δυνατότητα της πιο σύγχρονης, αστικής ζωής να μη λυγίσει στον νόμο των ερειπίων και στη λογική των καταφυγίων, όλο αυτό μας έδειξε τι σημαίνει πολίτης μιας χώρας.

Ο πολίτης δεν είναι στρατιώτης ούτε πλάσμα της θυσίας και του ηρωισμού. Είναι κοινός, καθημερινός άνθρωπος με χίλιους δυο φόβους και μικρές ιδιοτέλειες, που ωστόσο αντέχει και ενίοτε υψώνεται πάνω από το συνηθισμένο του πεπρωμένο. Κουράζεται κι αυτός, ιδίως μάλιστα αυτός που υποφέρει τις άμεσες συνέπειες του πολέμου. Δεν αφήνει όμως την κούραση και τη λύπη του, τον θυμό ή την εξάντλησή του να τον οδηγήσουν στην αναξιοπρέπεια και στην υποταγή στο μοιραίο.

Όπως λοιπόν ο πολίτης της Ουκρανίας έμαθε να συνδυάζει το ήθος της αντίστασης με συνήθειες και τρόπους της πιο cool σύγχρονης ζωής, έτσι κι εμείς, οι τρίτοι και «απέξω», πρέπει να μάθουμε πώς να συνδυάζουμε την αλληλεγγύη με το ενδιαφέρον για τις δικές μας μέριμνες, τις δικές μας προσωπικές και συλλογικές ανάγκες. Η κόπωση είναι φυσιολογική όχι όμως και η εγκατάλειψη των Ουκρανών στη μοίρα τους ή η πίεση να αποδεχτούν «επιτέλους» τον ακρωτηριασμό της χώρας τους.

Η κόπωση και τα άλλα «δικά μας προβλήματα» δεν είναι έτσι επιχείρημα ικανό να σταθεί απέναντι στην έμπρακτη, αδιάσπαστη αλληλεγγύη. Προβάλλοντας τον συλλογισμό στη διεθνή εμπειρία και συζήτηση για το τι κάνουμε λοιπόν με τον πόλεμο στην Ουκρανία, δεν μπορούμε να είμαστε με όλους. Αν έχει δίκιο ο Τίμοθι Σνάιντερ, η Αν Απλμπάουμ ή ο Ραφαέλ Γκλικσμάν, αυτό σημαίνει πως ο Χάρμπερμας ή ο Τζέφρι Σακς έχουν άδικο. Αν έχει δίκιο ο Ντέιβιντ Γκίλμουρ, τότε ο Ρότζερ Γουότερς με τις συμβατικές θέσεις του στυλ «ποιος προκάλεσε τη Ρωσία» έχει άδικο. Αν έχουν δίκιο τόσοι διεθνείς καλλιτέχνες που επιμένουν στην ενεργητική αλληλεγγύη με τους Ουκρανούς, οι δικοί μας δεκάδες και εκατοντάδες σιωπηλοί ή ίσων αποστάσεων θυμόσοφοι καλλιτέχνες έχουν άδικο.

Καθώς ο πόλεμος κλείνει έναν χρόνο και όλοι θέλουμε να τελειώσει για να μπορέσει αυτή η χώρα να ανασυγκροτηθεί και να τιμήσει τους νεκρούς της, η κόπωση είναι μια πραγματικότητα, ένα αναντίρρητο ψυχικό και κοινωνικό δεδομένο στις περισσότερες κοινωνίες. Δεν είναι όμως πολιτικό επιχείρημα ούτε δικαιολογεί εκπτώσεις στην αλληλεγγύη. Και αν υπάρχει ανάγκη για ένα νέο κίνημα ειρήνης, αυτό σε καμιά περίπτωση δεν θα έπρεπε να αδιαφορεί για το αν θα νικήσει ένας μεταμφιεσμένος ολοκληρωτισμός ή όχι.

02/03/2023

Προβολεις

Έλληνας ο Κέβιν Φέδερστοουν

by bot 24/02/2023

Έλληνας ο Κέβιν Φέδερστοουν

Ανθρωπος που έχει αφιερώσει τη ζωή του στην Ελλάδα, ο Κέβιν Φέδερστοουν, καθηγητής Σύγχρονων Ελληνικών Σπουδών και Ευρωπαϊκής Πολιτικής στο LSΕ, κάτοχος της έδρας «Ελευθέριος Βενιζέλος», έλαβε τιμητικά την ελληνική ιθαγένεια.

Εδωσε τον όρκο του Ελληνα πολίτη σε τελετή στο Μέγαρο Μαξίμου, παρουσία του Κυριάκου Μητσοτάκη και ενώπιον του γενικού γραμματέα Ιθαγένειας, Αθανάσιου Μπαλέρμπα.

Ο Κέβιν Φέδερστοουν διευθύνει το Ελληνικό Παρατηρητήριο, διεθνώς αναγνωρισμένο ως ένα από τα κορυφαία κέντρα για τη σύγχρονη Ελλάδα και την Κύπρο.

Η ακαδημαϊκή έρευνά του εστιάζεται στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στη σύγχρονη Ελλάδα, στους τομείς της Συγκριτικής Πολιτικής, των Δημόσιων Πολιτικών και της Πολιτικής Οικονομίας. Ηταν το πρώτο μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Ερευνας και Τεχνολογίας στην Ελλάδα που δεν ήταν Ελληνας, από το 2010 έως το 2013.

Μαργαρίτα Πουρνάρα

Καθημερινή

24/02/2023

Προβολεις

Ο ιδιοφυής Μάικλ Βέντρις και το πάθος του για την Γραμμική Β’

by bot 22/02/2023

Τον Ιούνιο τού 1952, πριν από 50 ακριβώς χρόνια, ένας Αγγλος αρχιτέκτονας, ο Μάικλ Βέντρις (Michael Ventris), ηλικίας τότε 30 ετών, ανακοίνωσε δημόσια ότι μπόρεσε να αποκρυπτογραφήσει μιαν άγνωστη μέχρι τότε γραφή, την κρητομυκηναϊκή γραμμική γραφή τύπου Β’, στην οποία βρίσκονται γραμμένες πολλές πήλινες πινακίδες από την Κρήτη, τις Μυκήνες, την Πύλο κ.α. και, το κυριότερο, ότι η γλώσσα των πινακίδων αυτών είναι η Ελληνική. Η σπουδαιότητα τής ανακοίνωσης τού Βέντρις για την επιστήμη γενικότερα (που έλυνε, επιτέλους, το μυστήριο των πινακίδων τής γραμμικής γραφής Β’) αλλά ιδίως για τον ελληνικό πολιτισμό, που η γραπτή του παράδοση μεταφερόταν επτά περίπου αιώνες νωρίτερα (από τον 8ο αιώνα π.Χ. στον 15ο), ήταν ανυπολόγιστης σημασίας. Αλλαζαν άρδην τα δεδομένα τής ιστορίας μας, αφού αυτή εξαρτάται και προσδιορίζεται χρονικά κατά κύριο λόγο από τις γραπτές μαρτυρίες.

Ο Μάικλ Βέντρις (1922-1956) ήταν χαρισματικό πνεύμα. Μπορούσε να μαθαίνει εύκολα ξένες γλώσσες, είχε μια σπάνια συνδυαστική φαντασία, ήταν ικανός να ξεχωρίζει τις κανονικότητες μέσα στην ποικιλία και γενικά, όπως γράφει ο J. Chadwick, ο Μ. Βέντρις «είχε τη δύναμη να διακρίνει την τάξη μέσα στο φαινομενικό χάος, το χάρισμα δηλ. που χαρακτηρίζει το έργο όλων των μεγάλων ανδρών».

Δεκατεσσάρων χρονών παιδί ακόμη (το 1936), ακούγοντας τον μεγάλο ΄Αγγλο αρχαιολόγο Σερ ΄Αρθρουρ ΄Εβανς να εξηγεί σε μια διάλεξη στο Βρετανικό Μουσείο τα μυστήρια των αναποκρυπτογράφητων γραφών της Κρήτης, αυτών που ο ίδιος ο ΄Εβανς ονόμασε «μινωικές γραφές», και τη σημασία τους για τη γνώση του μινωικού αλλά και του μυκηναϊκού κόσμου, ο μικρός Βέντρις αποφάσισε να λύσει το μυστήριο της ανάγνωσης των μινωικών γραφών. Ετσι άρχισε να ασχολείται από νωρίς με το θέμα, διαβάζοντας ό,τι σχετικό υπήρχε. Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ασχολήθηκε επίσης με το «σπάσιμο» μυστικών κωδίκων, γεγονός που όξυνε την ικανότητά του στη διερεύνηση της λειτουργίας διαφόρων κωδικών συστημάτων. Με το θέμα τής αποκρυπτογράφησης τής γραμμικής γραφής Β’ συνέχισε να ασχολείται ερασιτεχνικά, η δε ενασχόλησή του αυτή εντάθηκε μετά την επαγγελματική του αποκατάσταση ως επιτυχημένου αρχιτέκτονα.

Ο Βέντρις χρησιμοποίησε αρχικά το περιορισμένο υλικό που είχε δημοσιεύσει ο Εβανς από την Κνωσό. Το υλικό τής έρευνάς του αυξήθηκε με τις πινακίδες γραμμικής γραφής Β’ από την Πύλο που βρήκε το 1939 ο Αμερικανός αρχαιολόγος Carl Blegen και που δημοσιεύτηκαν το 1951. Η μελέτη τού διευρυμένου υλικού ενίσχυσε την υπόθεση τού Βέντρις ότι η γλώσσα των πινακίδων τής γραμμικής γραφής Β’ είναι η Ελληνική αντίθετα προς την άποψη που είχε μέχρι τότε επιβάλει με το κύρος του ο Εβανς, ότι οι μινωικές γραφές (τόσο η γραμμική Α’ – που δεν έχει μέχρι σήμερα αποκρυπτογραφηθεί – όσο και η γραμμική Β’) περιείχαν μια μινωική, μη ελληνική γλώσσα, αφού ο Εβανς πίστευε στη δύναμη τού μινωικού κόσμου και στην κυριαρχία των Μινωιτών και στον χώρο τής ηπειρωτικής Ελλάδας (Μυκήνες κ.α.).

Η γλώσσα των πινακίδων

Ο Βέντρις βοηθήθηκε αρχικά στην αποκρυπτογράφηση συγκρίνοντας τα γράμματα της γραμμικής Β’ με υλικό από τις πινακίδες της επίσης γραμμικής κυπριακής συλλαβικής γραφής («κυπριακό συλλαβάριο»). Τον βοήθησε ακόμη και το υλικό από τις έρευνες που είχαν πραγματοποιήσει άλλοι ερευνητές (Alice Kober, Emmett Bennett κ.ά.). Ετσι δοκίμασε δειλά και τελείως υποθετικά την ανάγνωση των πινακίδων τής γραμμικής Β’ με βάση την ελληνική γλώσσα. Ο Chadwick αναφέρει: «Ο Ventris ξεκίνησε να δοκιμάσει την υπόθεση ότι η γλώσσα ήταν ελληνική, χωρίς να προσδοκά ότι θα οδηγούσε πουθενά. Αλλά καθώς εφάρμοζε τις αξίες του σε περισσότερες και περισσότερες λέξεις, συνέχιζαν να εμφανίζονται ελληνικές λέξεις».

Ο Βέντρις δεν ήταν φιλόλογος και δεν μπορούσε να συνεχίσει την ανακάλυψή του χωρίς την επικουρία ενός κλασικού φιλολόγου που θα μπορούσε να τον βοηθήσει να ταυτίσει τις αναγνώσεις του με αρχαιοελληνικές λέξεις και μάλιστα αρχαιότατες, ενίοτε και μη παραδεδομένες στη μετέπειτα Ελληνική. Αυτό επετεύχθη στο πρόσωπο τού Τζων Τσάντγουικ (John Chadwick), υφηγητή των κλασικών γραμμάτων στο Πανεπιστήμιο τού Καίμπριτζ. Μαζί επεξεργάστηκαν την επίσημη παρουσίαση τής αποκρυπτογράφησης τής γραμμικής γραφής Β’, σε άρθρο τους που δημοσιεύθηκε στο έγκυρο επιστημονικό περιοδικό «Journal of Hellenic Studies» το 1953 με τίτλο «Μαρτυρίες για ελληνική διάλεκτο στα μυκηναϊκά αρχεία» (Evidence for Greek Dialect in Mycenaean Archives). Αντίγραφο τού άρθρου αυτού, προτού δημοσιευθεί, δόθηκε στον αρχαιολόγο Carl Blegen, ο οποίος μπόρεσε να διαβάσει την περίφημη «οιονεί δίγλωσση» πινακίδα τής Πύλου, την «πινακίδα των τριπόδων», εφαρμόζοντας τις αξίες των συλλαβογραμμάτων που είχαν επισημάνει οι Βέντρις – Τσάντγουικ. Αυτό έπεισε τους περισσότερους επιστήμονες να δεχθούν ότι η ανάγνωση ήταν ορθή και ότι έχρηζε περαιτέρω βελτιώσεων.

Μία διάκριση που δεν ήρθε

Ως προς την υφή τής γραμμικής γραφής Β’, πρόκειται για «συλλαβογραφική γραφή», κάθε σημείο (γράμμα) δηλαδή δηλώνει συλλαβή και όχι μεμονωμένο φθόγγο. Αν λάβει κανείς υπ’ όψιν ότι ο αριθμός των συλλαβών σε μια γλώσσα είναι τεράστιος, καταλαβαίνει ότι μια συλλαβογραφική γραφή – για λόγους οικονομίας – χρησιμοποιεί έναν μικρό μόνο αριθμό συλλαβογραμμάτων (γύρω στα 90), για να δηλώσει όλες τις συλλαβές. Ετσι λ.χ. το συλλαβόγραμμα πε δηλώνει επίσης και το βε και το φε. Δηλώνει ακόμη τις μακρόφωνες συλλαβές: πη, βη, φη. Και δηλώνει και τις συλλαβές με ει και ηι: πει-πηι, βει-βηι, φει-φηι. Το ίδιο συλλαβόγραμμα δηλαδή έχει 12 δυνατές αναγνώσεις! Πρόκειται δηλαδή για ένα ατελές σύστημα γραφής, το οποίο οι Ελληνες αντικατέστησαν με μια καθαρώς αλφαβητική γραφή, το γνωστό και μέχρι σήμερα χρησιμοποιούμενο ελληνικό αλφάβητο, το οποίο οι ίδιοι οι Ελληνες εδημιούργησαν, επινοήσαντες χωριστά γράμματα να δηλώνουν τα φωνήεντα και χωριστά γράμματα να δηλώνουν τα σύμφωνα.

Οπωσδήποτε, οφείλουμε στη μεγαλοφυΐα του Βέντρις το γεγονός ότι η ιστορία της ελληνικής γλώσσας δεν αρχίζει πλέον όπως γνωρίζαμε μέχρι το 1952 τον 8ο αιώνα με την αλφαβητική γραφή τής οινοχόης τού Διπύλου (ή, κατ’ άλλους, τού «ποτηρίου τού Νέστορος» που ανήκει στην ίδια περίοδο) αλλά από τα μέσα τού 15ου αιώνα με την ανάγνωση των πινακίδων τής γραμμικής γραφής Β’ (Κνωσός, Φαιστός, Πύλος, Μυκήνες, Θήβα).

Αλήθεια, υπάρχει κανένας δρόμος της Ελλάδος που να φέρει το όνομα αυτού του μεγάλου επιστημονικού ευεργέτη του Ελληνισμού;

Ας σημειωθεί ότι η Μ. Βρετανία ετίμησε εν ζωή τον Βέντρις με το παράσημο τής Βρετανικής Αυτοκρατορίας, το Πανεπιστήμιο τού Λονδίνου τον ανακήρυξε επίτιμο ερευνητή και το Πανεπιστήμιο της Ουψάλα τον ανακήρυξε επίτιμο διδάκτορα, προφταίνοντας να τον τιμήσουν, προτού χαθεί πρόωρα από τη ζωή (το 1956) σε ηλικία 34 ετών.

ΠΗΓΗ

22/02/2023

Προβολεις

Το Στάλινγκραντ ήταν και Ουκρανικό

by bot 11/02/2023

Το Στάλινγκραντ ήταν και Ουκρανικό

protagon.gr

Στη συνεισφορά των Ουκρανών στη νίκη του Κόκκινου Στρατού κατά των Ναζί αποφάσισε να εμβαθύνει ο αμερικανός συγγραφέας και πρώην πεζοναύτης ‘Ελιοτ ‘Ακερμαν, ανατρέχοντας στα βιβλία του Βασίλι Γκρόσμαν, του Eβραίου ουκρανικής καταγωγής Σοβιετικού που υπήρξε ο κατ’εξοχήν χρονικογράφος της σοβιετικής αντίστασης κατά της ναζιστικής Γερμανίας.

Το 2016, δύο χρόνια μετά τη ρωσική εισβολή στο Ντονμπάς και την προσάρτηση της Κριμαίας, ο αμερικανός συγγραφέας και πρώην παρασημοφορημένος) πεζοναύτης ‘Ελιοτ ‘Ακερμαν προσεκλήθη σε στρατιωτική σχολή του Κιέβου για να παρουσιάσει την ουκρανική έκδοση ενός μυθιστορήματός του, η υπόθεση του οποίου εκτυλίσσεται στο Αφγανιστάν (όπου υπηρέτησε ο ‘Ακερμαν, όπως επίσης και στο Αφγανιστάν).

Σε άρθρο του στο The Atlantic γράφει πως το αμφιθέατρο ήταν γεμάτο κυρίως με ευέλπιδες που τους συνόδευαν οι εκπαιδευτές τους, κάποιοι από τους οποίους μόλις είχαν επιστρέψει από τα μέτωπα στην ανατολική Ουκρανία. Επειτα, όμως, από μία ώρα συζήτησης και την ολοκλήρωση της παρουσίασης, εμφανίστηκαν από το βάθος της αίθουσας τρεις άνδρες γύρω στα 50 –«με χοντρούς λαιμούς, κοντά μαλλιά και μακριά μέχρι τους μηρούς δερμάτινα πανωφόρια»– οι οποίοι τον πλησίασαν με άγνωστες προθέσεις. «Ο ένας μίλησε γρήγορα με τον διερμηνέα μου. Οταν έβγαλε κάτι από την τσέπη του και αποπειράθηκε να με πιάσει, τρόμαξα. Ομως κρατούσε ήδη το πέτο μου, προσπαθώντας να στερεώσει πάνω του μια καρφίτσα. Ο διερμηνέας μού εξήγησε ότι αυτοί οι τρεις άνδρες ήταν βετεράνοι του πολέμου της ΕΣΣΔ στο Αφγανιστάν. Επειδή εγώ ήμουν βετεράνος του πολέμου των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν, ήθελαν να μου δωρίσουν μια καρφίτσα της Ενωσης Βετεράνων του Αφγανιστάν ως ένδειξη φιλίας. Και οι τρεις φορούσαν την ίδια καρφίτσα», εξηγεί στο κείμενό του. Στη συνέχεια πληροφορήθηκε πως οι ουκρανοί βετεράνοι του πολέμου της ΕΣΣΔ στο Αφγανιστάν ήταν αναγκασμένοι να ζουν σε ένα «πολιτισμικό κενό» στην πατρίδα τους. Επειδή είχαν προσφέρει τις υπηρεσίες τους στον σοβιετικό στρατό, άμεσος απόγονος του οποίου είναι ο σύγχρονος ρωσικός στρατός, η προσφορά τους, όχι μόνο δεν αναγνωριζόταν όπως θα άρμοζε, αλλά τους καθιστούσε τρόπον τινά ύποπτους στα μάτια πολλών νεότερων Ουκρανών. «Οταν, όμως πολέμησαν, υπηρετώντας στις τάξεις του σοβιετικού στρατού, το έκαναν ως Ουκρανοί. Η σοβιετική στρατιωτική δράση –στο Αφγανιστάν και, ακόμη πιο καίρια, στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο– δεν ήταν μόνο ρωσική, αλλά και ουκρανική», γράφει ο αμερικανός πρώην πεζοναύτης και συγγραφέας. Ο Ακερμαν υπενθυμίζει πως την προηγούμενη εβδομάδα συμπληρώθηκαν 80 χρόνια από το τέλος της Μάχης του Στάλινγκραντ, η έκβαση της οποίας (επικράτηση των Σοβιετικών) άλλαξε, τελικά, τον ρου του πολέμου. Για να τιμήσει τους ήρωες της μάχης, ο Βλαντίμιρ Πούτιν μετέβη στο πρώην Στάλινγκραντ, νυν Βόλγκογκραντ, ενώ κατά τη διάρκεια τηλεοπτικού του διαγγέλματος σημείωσε, μεταξύ άλλων, πως «είναι η κληρονομιά των γενεών, οι αξίες και οι παραδόσεις που καθιστούν τη Ρωσία διαφορετική, που μας κάνουν δυνατούς και σίγουρους για τους εαυτούς μας, για το ήθος μας και για τη νίκη μας». Σοβιετικοί στρατιώτες στα χαρακώματα του Στάλινγκραντ, τον Σεπτέμβριο του 1942 (Getty Images) Ωστόσο, ο ρώσος πρόεδρος, αναμενόμενα φυσικά, παρέλειψε να αναφέρει πως η νίκη των Σοβιετικών εναντίον των Γερμανών και του ναζισμού στο Στάλινγκραντ «δεν ήταν μόνο μα ρωσική νίκη, υπήρξε επίσης και νίκη των Ουκρανών», γράφει ο Ακερμαν. Ο οποίος, θέλοντας να μάθει περισσότερα για τη δράση των Ουκρανών στη Μάχη του Στάλινγκραντ και τη συνεισφορά τους στη νίκη του Κόκκινου Στρατού, αποφάσισε να διαβάσει τα βιβλία του Βασίλι Γκρόσμαν, ενός εβραίου ουκρανικής καταγωγής σοβιετικού πολίτη που γεννήθηκε το 1905 έξω από το Κίεβο.

«Ο Γκρόσμαν βρέθηκε στο Στάλινγκραντ και έγινε ίσως ο μεγαλύτερος χρονικογράφος της σοβιετικής εμπειρίας κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Παρότι Ουκρανός, έγραφε στα ρωσικά και πέθανε στη Μόσχα. Ο Γκρόσμαν έγραψε αρκετά μυθιστορήματα για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά η αλληλεπίδραση μεταξύ των ουκρανικών, των ρωσικών και των σοβιετικών ταυτοτήτων και αφηγημάτων παρουσιάζεται πιο έντονα στο βιβλίο του “Ο Αθάνατος Λαός” του 1942.

Μέσω μιας σειράς αλληλένδετων ιστοριών, το βιβλίο αφηγείται την υποχώρηση του Κόκκινου Στρατού μέσω της Ουκρανίας τους μήνες μετά τη γερμανική εισβολή, στις 22 Ιουνίου του 1941», συνοψίζει ο Ακερμαν, παραθέτοντας ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από το βιβλίο του Γκρόσμαν: «Σκόνη πλανάται πάνω από την Ουκρανία και τη Λευκορωσία, στροβιλίζεται πάνω από τη σοβιετική γη. Τη νύχτα, ο σκοτεινός αυγουστιάτικος ουρανός κοκκινίζει από τη δυσοίωνη λάμψη των φλεγόμενων χωριών… Γέροι, γυναίκες και παιδιά σε χωριά και κοινότητες γνέφουν στους στρατιώτες καθώς υποχωρούν, προσφέροντάς τους πίτες, αγγούρια και ποτήρια με γάλα. Οι γριές κλαίνε και οδύρονται, αναζητώντας ανάμεσα σε χιλιάδες βλοσυρά, σκονισμένα, εξαντλημένα πρόσωπα, το πρόσωπο ενός γιου. Και απλώνουν τα μικρά λευκά δεμάτια με τα φαγητά που προσφέρουν. “Πάρε αυτό […] Είστε όλοι γιοι μου. Ο καθένας σας έχει μια θέση στην καρδιά μου”». Το βιβλίο του Γκρόσμαν είναι, φυσικά, γεμάτο συμφορές που πλήττουν τους τραγικούς πρωταγωνιστές του –«στρατιώτες, πολιτικούς επιτρόπους και αμάχους εξίσου»– καθώς δέχονται το κύριο βάρος της εισβολής των στρατευμάτων του Χίτλερ στη σοβιετική επικράτεια. Ο Ακερμαν αναφέρει πως η ανάγνωση του βιβλίου θα ήταν απόλυτα στενάχωρη και αποκαρδιωτική εάν δεν ήταν γνωστό ότι, παρά τις πολλές ήττες των Σοβιετικών, κατά την αρχική υποχώρησή τους ενώπιον της επέλασης των στρατευμάτων του Χίτλερ, θα επικρατούσαν τελικά στο Στάλινγκραντ, θέτοντας έτσι τις βάσεις για την οριστική ήττα της ναζιστικής Γερμανίας. «Το βιβλίο οφείλει τη δύναμή του στο ότι ο αναγνώστης βρίσκεται μέσα σε μια καλά κατανοητή αφήγηση. Ωστόσο, όταν διαβάζουμε τον “Αθάνατο Λαό” μέσα από το πρίσμα του τρέχοντος πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, δεν υπάρχει ξεκάθαρο τέλος που να καθησυχάζει τον αναγνώστη», γράφει στην ανάλυσή του. «Ο Πούτιν έχει επανειλημμένως δικαιολογήσει την εισβολή του στην Ουκρανία με το πρόσχημα της αποναζιστικοποίησης. Οι περιγραφές του Γκρόσμαν, ωστόσο, όσον αφορά τη στρατιωτική μηχανή των Ναζί, θυμίζουν ανησυχητικά τις σημερινές ρωσικές δυνάμεις εισβολής», προσθέτει. Οι Σοβιετικοί πολεμούσαν στους δρόμους και στις λεωφόρους της ισοπεδωμένης πόλης τους. Σύντομα, οι πολιορκητές μετατράπηκαν σε πολιορκημένους, οι υπερασπιστές της πόλης σε επιτιθέμενους (Laski Diffusion/Getty Images)

Στον «Αθάνατο Λαό», ένας πολιτικός επίτροπος ονόματι Σεργκέϊ Μπογκάριοφ, αναφέρει μεταξύ άλλων πως οι ναζιστές έφεραν μόνο ένα νέο στοιχείο στην παγκόσμια ιστορία και πολιτική –«αναίσχυντη λεηλασία και οργανωμένη θηριωδία»– και σύμφωνα με τον Ακερμαν οι αδιάκριτοι βομβαρδισμοί ουκρανικών πόλεων από τις ρωσικές δυνάμεις σίγουρα μπορούν να χαρακτηριστούν ως «αναίσχυντη λεηλασία και οργανωμένη θηριωδία». Θεωρεί επίσης πως όλα όσα έγραψε πριν πολλές δεκαετίες ο Γκρόσμαν για τους ανηλεείς βομβαρδισμούς αμάχων από τους Ναζί διαβάζονται σήμερα «σαν ανταποκρίσεις από το Μπαχμούτ, το οποίο οι Ουκρανοί υπερασπίζονται, όπως οι Σοβιετικοί πρόγονοί τους υπερασπίστηκαν κάποτε το Στάλινγκραντ.

Δυστυχώς, η στειρότητα που ο Γκρόσμαν συνδέει με τον φασισμό, σήμερα αφορά τη Ρωσία. Ο πόλεμος του Πούτιν έχει μετατρέψει τη Ρωσία σε παρία, περιορίζοντας την ιστορικά δραστήρια και δημιουργική κουλτούρα της στο περιθώριο», γράφει ο ‘Ακερμαν.

Θυμίζει επίσης πως πολλοί Ουκρανοί ανέκαθεν απέρριπταν, πολύ πριν την περυσινή εισβολή, την ιδέα σύμφωνα με την οποία την ευθύνη για τη ρωσική επιθετικότητα κατά της πατρίδας τους τη φέρει κατά κύριο λόγο, αν όχι αποκλειστικά, ο Βλαντίμιρ Πούτιν, και δεν βαραίνει τον ρωσικό λαό στο σύνολό του. Και είναι αλήθεια πως η Ρωσία έχει «παράδοση στην πατερναλιστική αντιμετώπιση της Ουκρανίας», γεγονός που αναμφίβολα συνέβαλε στο ξέσπασμα του πολέμου που μαίνεται ακόμα. Ωστόσο, οι δύο χώρες εξακολουθούν να συνδέονται στενά, παρά τις διαφορετικές ταυτότητές τους.

«Είναι αδύνατο για τη Ρωσία ή την Ουκρανία να διεκδικήσουν την αποκλειστική κυριότητα της ηρωικού αφηγήματος όσον αφορά τη σοβιετική αντίσταση στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το έργο του Γκρόσμαν αποδεικνύει μόνο πόσο άρρηκτα συνδεδεμένες είναι και οι δύο εθνικές ταυτότητες με τη σοβιετική αφηγηματική κληρονομιά, την οποία η Ρωσία έστρεψε εναντίον της Ουκρανίας, παρότι οι Ουκρανοί επιδεικνύουν το σθένος των σοβιετικών προκατόχων τους σε μάχες που διεξάγονται στα ίδια εδάφη όπου οι Ναζί και οι Σοβιετικοί συγκρούστηκαν πριν από 80 χρόνια», αναφέρει ο Ακερμαν.

Οσον αφορά τον «Αθάνατο Λαό», ήταν, σύμφωνα πάντα με τον Γκρόσμαν, ο σοβιετικός λαός, ο οποίος όμως δεν υπάρχει πια. «Ο αέρας σφύριζε πάνω από τα χωράφια. Δύο άνδρες εμφανίστηκαν από εκεί που άρχιζαν να σβήνουν οι φωτιές… Το αίμα έτρεχε μέσα από τα ρούχα τους. Εκαναν αργά, βαριά βήματα, στηρίζοντας ο ένας τον άλλον. Εκεί που κυλούσε κάτω στο έδαφος, το αίμα των δύο ανδρών αναμείχθηκε. Ηταν αδέρφια. Τίποτα στη ζωή ή στον θάνατο δεν μπορούσε πλέον να τους χωρίσει», έγραψε σχετικά στο βιβλίο του ο κατεξοχήν χρονικογράφος της αντίστασης των Σοβιετικών κατά της ναζιστικής Γερμανίας.

Πηγή: Protagon.gr

11/02/2023

Προβολεις

Ελευσίνα: Τα πάντα για την Τελετή Έναρξης της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας

by bot 04/02/2023

Ελευσίνα: Τα πάντα για την Τελετή Έναρξης της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας

Είκοσι ένα χιλιόμετρα δυτικά της Αθήνας ξεκινά στις 4 και 5/2 το σημαντικότερο πολιτιστικό γεγονός του 2023. Ο Μιχαήλ Μαρμαρινός μας ξεναγεί βήμα βήμα σε ένα συναρπαστικό διήμερο.

Ημέρα πρώτη (Σάββατο 4/2)

Η Τελετή Έναρξης των εκδηλώσεων της διοργάνωσης «2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης» ξεκινά τo Σάββατο, 4 Φεβρουαρίου 2023. Είναι το τέλος και η αρχή. Το τέλος μιας κοπιώδους και επίπονης προετοιμασίας που σφραγίστηκε από στιγμές σπάνιας χαράς και πλήθος Μυστηρίων και η αρχή μιας χρονιάς που φιλοδοξεί πρωτίστως να συνδέσει τους πολίτες με τον πολιτισμό και να δημιουργήσει μια καλύτερη ποιότητα ζωής μέσα από πολιτισμικές δράσεις, αφήνοντας παρακαταθήκη στην πόλη ιδέες και έργα που θα διαμορφώσουν και θα βελτιώσουν μια καθημερινότητα άρρηκτα συνδεδεμένη με όλες τις διαστρωματώσεις της Ιστορίας μέσω διατυπωμένων και μη διαλόγων σε έναν τόπο με πλούσια ιστορία, μοναδικό μυθολογικό παρελθόν και διαχρονικούς συμβολισμούς.

Πρόκειται για την πρώτη μέρα ενός πυκνού διημέρου εκδηλώσεων στην Ελευσίνα που το 2023 είναι η χρονιά της, μια χρονιά-ορόσημο, κατά την οποία μπαίνει στον ευρωπαϊκό και διεθνή χάρτη. Εδώ, στη σύγχρονη Ελευσίνα, μια πόλη 30.000 κατοίκων περιτριγυρισμένη από εργοστάσια τσιμέντου και διυλιστήρια πετρελαίου, όπου βρίσκονται θαμμένα τα αρχαιότερα κατάλοιπα των Ελευσινίων Μυστηρίων, σε αυτόν τον συμβολικό τόπο της ολοκλήρωσης του ανθρώπου.

Είκοσι ένα χιλιόμετρα δυτικά της Αθήνας ανατέλλει η μέρα που σε αυτόν τον αρχαίο σιτοβολώνα, αυτόν τον σύγχρονο κήπο όπου ανθούν πολιτιστικές πράξεις και ιδέες, θα φανούν οι δύο έννοιες που διέπουν την υπόσταση και την παρουσία της Ελευσίνας στην Ιστορία: οι Πομπές και η Καθετότητα ή, αλλιώς, ο Επάνω και ο Κάτω Κόσμος. Σε αυτές ακριβώς στηρίζεται το κύριο γεγονός της Τελετής Έναρξης ως συμβάντος, ως δράσης και ως θεάματος σε συνάφεια με τον ορισμό της Ελευσίνας, της έλευσης, της Άφιξης του Αξιοσημείωτου. Θα συνδεθούν και τα δυο ζωογόνα σημεία του ορίζοντα, η Ανατολή και η Δύση, αλλιώς το ανατολικότερο τοπόσημο της Πολιτιστικής, το εργοστάσιο χρωμάτων και βερνικιών Ίρις, με το πιο δυτικό, το Ελαιουργείο· και αυτά τα σημεία του ορίζοντα θα ορίσουν και τις εκδηλώσεις.

Εδώ έχουμε μερικά ιστορικά συμβάντα που αξίζει να αναφερθούν γιατί πρόθεση της διοργάνωσης –και αυτή είναι μια διαφορά στη στάση και στο concept της Ελευσίνας από άλλες πολιτιστικές πρωτεύουσες, που διαφοροποιείται από τη λογική του φαντασμαγορικού θεάματος που σκάει σαν πυροτέχνημα και χάνεται–, είναι να διερευνηθεί τι απ’ όσα περιλαμβάνονται στην Τελετή Έναρξης ή εγγράφονται στο σώμα της πόλης και στη συνείδηση τη δική της και των επισκεπτών της μπορεί να μείνει ως μια μορφή παρακαταθήκης – κι αυτή είναι η πιο κρίσιμη λέξη στο λεξιλόγιο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας.

Η συνέχεια του άρθρου της Αργυρώς Μποζώνη στη Lifo.gr

Ελευσίνα Πολιτιστική Πρωτεύουσα 2023: Η τελετή έναρξης σε ΕΡΤ2, ΕRT WORLD & ERTFLIX

04/02/2023

Προβολεις

Τhe inherited earth 2023 – ανοιχτό κάλεσμα Fe26 Residency – ΝΩΜΩ ΑμΚε

by bot 03/02/2023

the inherited earth 2023 ανοιχτό κάλεσμα
Fe26 Residency – ΝΩΜΩ ΑμΚε

Η ΝΩΜΩ ΑμΚε σε συνέχεια των εξαιρετικά επιτυχημένων δράσεων της στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης τον Οκτώβριο του 2022, συνεχίζει τις δράσεις της στο πλαίσιο του έργου Fe26 με την υλοποίηση 20 Απριλίου – 5 Μαϊου 2023 ενός δεκαπενθήμερου προγράμματος φιλοξενίας (residency) με τίτλο ”the inherited earth” (Κληρονομημένη Γη) με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού, την αιγιδα της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών και τη συνεργασία και αιγίδα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, τη Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων Μεταλλουργών, τον Δήμο της Τήνου, τη συνεργασία του Μουσείου Chillida-Leku, τον Εξωραϊστικό Σύλλογο «Υψούντας» Στεμνίτσας, καθώς και μίας σειράς άλλων οργανισμών, ερευνητών και φορέων όπως Ακαδημία Αθηνών, Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Σπουδών, ΙΤΕ, Δημόκριτος κλπ.

Οι δημιουργοί με μέγιστο αριθμό δεκαπέντε, οι οποίοι θα επιλεγούν σε συνεργασία με τον επιμελητή του προγράμματος Χρήστο Αρτέμη θα μείνουν στο νησί αυτό το διάστημα και θα δημιουργήσουν επιτόπιο καλλιτεχνικό ή και δημιουργικό έργο.

the inherited earth Fe26 residency

Πως μπορούμε να διαχειριστούμε ένα κομμάτι γης;
Είμαστε πλέον σε θέση να υπερβούμε τον διαχωρισμό μεταξύ ανθρώπινης κοινωνίας και περιβάλλοντος;
Πώς η επικαιροποίηση και η επικοινωνία ζητημάτων αισθητικής και λειτουργίας μπορεί να εκδημοκρατίσει τον δημόσιο χώρο και την όψη των σύγχρονων νησιωτικών κτιρίων/μνημείων;

Συμμετοχή

Η ΝΩΜΩ προσκαλεί δημιουργούς από όλα τα πεδία του πολιτισμού να καταθέσουν προτάσεις και να κατοικήσουν εφήμερα, για δύο εβδομάδες, σε μία άγονη και έντονα ποικιλόμορφη εδαφική περιοχή του νησιού της Τήνου -Έξω Μεριά-, και υπό την καθοδήγηση του επιμελητή Χρήστου Αρτέμη να δημιουργήσουν ένα επιτόπιο έργο σε ένα από τα χαρακτηριστικότερα λατομεία της Έξω Μεριάς, το λατομείο του Αγ. Ελευθερίου στον Πύργο της Τήνου. Στόχος είναι, μέσα από αυτή την εφήμερη κατοίκηση, να συνδιαλλαγούν με την ιστορία, την ύλη, το φυσικό τοπίο, την μνήμη, την ταυτότητα τόσο με την τοπική κοινωνία όσο και μεταξύ τους.

Το “the inherited earth” Fe26 residency στοχεύει στην ανάπτυξη καλλιτεχνικών / ερευνητικών έργων από οποιοδήποτε πολιτιστικό πεδίο – εικαστικά, αρχιτεκτονική, επιστήμη, παραστατικές τέχνες, τεχνολογία, συγγραφή, έρευνα κ.λπ-.
Μέγιστος αριθμός: 15 έργα

Διαδικασία / Παροχές

Η επιλογή των συμμετεχόντων στο The inherited earth Fe26 residency θα γίνει σε δύο φάσεις. Η Φάση Ι ακολουθεί μια μέθοδο προεπιλογής από την επιμελητική ομάδα. Κατά τη Φάση ΙΙ, οι επιλεγμένες αιτήσεις, μέσω συνεντεύξεων και συναντήσεων ZOOM θα εξεταστούν και θα αποφασιστούν από τον επιμελητή Χρήστο Άρτεμη μαζί με τη συμβουλευτική επιτροπή.

Οι γλώσσες εργασίας του the inherited earth Fe26 residency είναι η ελληνική και η αγγλική.
Οι αιτούντες έχουν πρόσβαση σε χρήσιμο βιβλιογραφικό υλικό καθώς και σε μία προσπάθεια χωρικής προσέγγισης του λατομείου μέσα από μία μικρή ανάλυση και ένα google maps.
Όλοι οι δεκτοί συμμετέχοντες θα λάβουν μια μικρή αμοιβή παραγωγής, στέγαση, έξοδα μετακίνησης ( προς/από την Τήνο), διατροφή και άλλους πόρους.

Χρονοδιάγραμμα

19 Δεκεμβρίου, 2022 | Ανοιγμα Αίτησης Συμμετοχής
28 Φεβρουαρίου, 2023 | Προθεσμία Αίτησης Συμμετοχής
2 Μαρτίου, Κλείσιμο πρώτου σταδίου επιλογής – ειδοποίηση αιτούντων
10, Μαρτίου 2023 | Κλείσιμο δεύτερου σταδίου επιλογής / Εγγραφές συμμετεχόντων, online zoom
20 Aπριλίου – 5 Μαϊου 2023 | Residency| Χώρος: ΛΑτομείο Αγ. Ελευθερίου

Εθελοντές

Παράλληλα με το Ανοικτό Κάλεσμα για καλλιτέχνες, η ομάδα της ΝΩΜΩ ΑμΚε καλεί εθελοντές με αγάπη για την τέχνη και τον πολιτισμό να συμμετέχουν ενεργά στο “the inherited earth”. Οι συνεισφορές αφορούν σε ανάγκες επικοινωνίας και παραγωγής τόσο στην Αθήνα όσο και στην Τήνο. Αιτήσεις σχετικά με την συμμετοχή στην ομάδα της επικοινωνίας γίνονται δεκτές έως τις 20 Φεβρουαρίου, ενώ αντίστοιχα σε σχέση με συμμετοχή στην ομάδα της παραγωγής σε Αθήνα και Τήνο εώς 20 Μαρτίου. Σε περίπτωση που θέλετε να συνεισφέρετε, συμπληρώνετε την αίτηση στην οποία θα βρείτε στη σελίδα μας. Θα πρέπει να αναφέρετε για ποια ομάδα ενδιαφέρεστε να συμμετάσχετε στο πρόγραμμα, ποιος είναι ο διαθέσιμος χρόνος σας ανά βδομάδα και εάν έχετε τη δυνατότητα να ταξιδέψετε στην Τήνο ή όχι. Τέλος παρακαλούμε πολύ επισυνάψετε το βιογραφικό σας και στείλτε το με mail στο fe26.residency@gmail.com.

Υπεύθυνη προγράμματος Σοφία Ζησίμου 2109216824 – 6945266388

Λίγα λόγια για το Fe26

Σχεδιασμένο ως ένα συλλογικό ερευνητικό πρόγραμμα από την ομάδα της ΝΩΜΩ ΑμΚε, το έργο Fe26, υπογραμμίζει τη σχέση ανθρώπου και ύλης & συγκεντρώνει μια διεπιστημονική/διαθεματική ομάδα ανθρώπων για να ανταλλάξουν γνώσεις και πρακτικές γύρω από το μέταλλο ως ύλη, υλικό και αντικείμενο και ότι αυτό συνεπάγεται για τον τόπο και την ταυτότητα του. Από αυτή την άποψη, η ομάδα της ΝΩΜΩ οραματίστηκε μαζί με τον επιμελητή Χρήστο Άρτεμη το the inherited earth Fe26 residency.

Λίγα λόγια για τη ΝΩΜΩ ΑμΚε

Η ΝΩΜΩ ΑμΚε μέσα από τη δράση της στοχεύει στην δημιουργία στρατηγικής βιωσιμότητας, στη διάχυση της επιστημονικής γνώσης, καθώς και στη δικτύωση υπηρεσιών, δημόσιων και ιδιωτικών φορέων μέσω της προώθησης διατομεακών δράσεων για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αφορούν γενικά στην αειφόρο ανάπτυξη και την ευημερία. Οι ανωτέρω στόχοι θα επιτευχθούν μέσω της επιλογής διακριτών θεματικών αξόνων υλοποίησης, ώστε να εξασφαλίζεται και η όσο το δυνατόν ακριβέστερη μετρική των αποτελεσμάτων. Πρώτος θεματικός άξονας ο ΧΩΡΟΣ.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Fe26
The inherited earth
Αίτηση

ΝΩΜΩ ΑμΚε
Δημητρακοπούλου 4
117 42 Αθήνα
Ελλάδα Tηλ +30 21 09216824
Email info@nwmw.gr
Site nwmw.gr
Facebook /
Instagram /

03/02/2023

Προβολεις

H χώρα του Θεού, το βραβευμένο έπος του Ισλανδού Χλινούρ Παλμασόν

by bot 27/01/2023

Πολυβραβευμένο έπος του Ισλανδού δημιουργού, ένα οδοιπορικό όχι μόνο σε μια αλλόκοτη χώρα με φυσικό τοπίο που προκαλεί δέος, αλλά και στη διαδρομή από την αλαζονεία του πιστού στην κατανόηση της ανθρώπινης φύσης.

Διαβάσαμε στο FLIX

Η νέα ταινία του Ισλανδού, με σπουδές και πρώτα βήματα στη Δανία, Χλινούρ Παλμασόν, μετά τα «Winter Brothers» και «A White, White Day», φέρνει στο νου δεκάδες αναφορές.

Μία πραγματική: η ταινία βρήκε την έμπνευσή της, όπως μας πληροφορεί η κάρτα της αρχής, σε επτά υπαρκτές φωτογραφίες που τράβηξε ένας Δανός ιερέας κι αυτές, πρώτες στην Ιστορία, αποτύπωσαν τη νοτιοανατολική ακτή τής χώρας.

Πολλές κινηματογραφικές: πρώτη και καλύτερη την προτεσταντική αυστηρότητα του Ντράγιερ˙ την εμβύθιση στο μυστικισμό τής φύσης του «Φιτζκαράλντο» του Χέρτσογκ, ή του «Αποκάλυψη Τώρα» του Κόπολα˙ την αποικιοκρατική υπεροψία και τη σύγκρουση του Θείου με το ανθρώπινο του «There Will Be Blood» του Πολ Τόμας Αντερσον˙ την αμφισβήτηση τής πίστης του ανθρώπου τού Θεού του «Silence» του Σκορσέζε.

Κι όμως, ο Παλμασόν δεν έχει ανάγκη καμία αναφορά, γιατί το υλικό τής ιδιοσυγκρασιακής, πανέμορφης ταινίας του, του το δίνει η αέναη μάχη της θρησκείας με το σώμα, της εκκλησίας με την παρόρμηση, του κατακτητή με τον επαναστάτη, του ταπεινού ανθρώπου με τη μεγαλειώδη φύση.

Με επίσημη πρεμιέρα στο Ενα Κάποιο Βλέμμα του Φεστιβάλ Καννών και πολλά ακόμα βραβεία (Καλύτερης Ταινίας στο τμήμα Zabaltegi στο Φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν, Βραβείο Καλύτερης Ταινίας στο Φεστιβάλ του Σικάγο), αυτό είναι ένα sui generis «ταξιδιωτικό» στον 19ο αιώνα, στην αλλόκοτη φύση της Ισλανδίας, με οδηγό έναν ιερέα που, απρόθυμα, ποτίζεται με την ιδέα τής αποικιοκρατίας, ως άμυνα απέναντι στο διαφορετικό ή το απρόσιτο. Ο Λούκας είναι ο Δανός ιερέας που στέλνεται από τη Λουθηρανική Εκκλησία να κηρύξει το λόγο του Θεού και να χτίσει μια εκκλησία στην ερημιά της Ισλανδίας του 1800, υποτελούς και τότε αλλά και ως τον Β’ Παγκόσμιο στη Δανία. Ο Λούκας είναι, αρχικά, πρόθυμος να «καταλάβει» τους ιθαγενείς, να μάθει και τις δεκάδες λέξεις που χρησιμοποιούν για τη «βροχή», να αποτυπώσει τοπία και ανθρώπους. Για να το καταφέρει, μάλιστα, αυτό, σηκώνει το δικό του «σταυρό», μια πρώιμη φωτογραφική μηχανή με υγρές πλάκες, ένα ογκώδες, δυσκίνητο, βαρύ και δυσλειτουργικό κατασκεύασμα, εμπόδιο στον κάθε του σταθμό.

Αλλά η φύση τής Ισλανδίας δεν είναι εξίσου πρόθυμη να τον φιλοξενήσει: ανάμεσα στο παγερό κρύο και την καυτή λάβα που ξερνά η γη, ο Λούκας θα νιώσει εγκαταλελειμμένος από τον Θεό του και θα μεταμορφώσει την απελπισία του σε υπεροψία απέναντι στους ντόπιους. Καθώς μία προς μία οι βεβαιότητες τού Λούκας καταρρίπτονται, καθώς το σώμα δοκιμάζει την αντοχή του στα φυσικά στοιχεία, στη βία, στον έρωτα, το πνεύμα, ευάλωτο, αναζητά σιγουριά στην ιδέα τής υπεροχής και στις βολικές προκαταλήψεις.

Σαν αυτές, τις πρώτες φωτογραφίες που τραβά ο Λούκας, η ταινία έχει τετράγωνο φορμά, academy, με στρογγυλεμένες άκρες, που ούτε στιγμή δεν μοιάζει επιτηδευμένο, παρότι είναι. Ο ρυθμός της είναι κοπιώδης σαν τη διαδρομή του Λούκας, χωρίς στιγμή να γίνεται αργός, παρά τη μεγάλη διάρκεια του φιλμ: είναι η εσωτερική ορμή του τόσο μεγάλη που ο θεατής παρακολουθεί λαχανιασμένος. Μαζί και την υπερβατική ισλανδική φύση, παραμυθένια κι εφιαλτική, γεμάτη μαγικά ξεσπάσματα και λυτρωτικά νερά, μ’ ένα υπερφυσικό στοιχείο πιο δυνατό, πιο αρχέγονο απ’ όποια ιδέα υπηρέτησης ενός Θεού με απαιτήσεις «πολιτισμού».

Με τον ίδιο τρόπο, όσο προσεκτικός κι αν είναι ο Παλμασόν με τη λεπτομέρεια – το καδράρισμά του που, σιγά-σιγά, υποδαυλίζει τον αρχικά συγκροτημένο Λούκας, τη χρήση του φωτός και του σκοταδιού, τον ήχο ενός εξωγήινου τόπου, ο θεατής δεν παρατηρεί τα συστατικά, βυθίζεται στον ολοζώντανο αλλά και τόσο εγκεφαλικό κόσμο που περικλείει τον άνθρωπο του Θεού, σε μια χώρα που σίγουρα δεν είναι η δική Του.

Εξαντλητική με τον ομορφότερο, πιο γόνιμο τρόπο, ταυτόχρονα εξωτική και οικεία, σίγουρα ανοικονόμητη αλλά τόσο συναρπαστική που δεν προλαβαίνεις να το συνειδητοποιήσεις, συγκινητική, κατά στιγμές χιουμοριστική και μαζί σκοτεινή, αυτή η «Χώρα τού Θεού» είναι πολύτιμο σύγχρονο σινεμά και, ταυτόχρονα, μια αποτύπωση τής ακόμα προς εξερεύνηση σχέσης του ανθρώπου με το περιβάλλον του, της τέχνης με το αντικείμενό της, της αυθυπαρξίας απέναντι στην εξουσία.

27/01/2023

Προβολεις

Οι εκδόσεις ΚΡΙΤΙΚΗ παρουσιάζουν το βιβλίο του Γιάννη Παπαγεωργίου ” Το πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ”

by bot 24/01/2023

Την Πέμπτη 26 Ιανουαρίου 2023 στις 6 μ.μ. στο Πολεμικό Μουσείο Αθήνας, οι Εκδόσεις Κριτική και το Ίδρυμα Fulbright, παρουσιάζουν το βιβλίο του Γιάννη Παπαγεωργίου Το πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ

Αίθουσα «Ρήγας Φεραίος» Ριζάρη 2, Αθήνα

Θα μιλήσουν:

Δημήτρης Α. Σωτηρόπουλος, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης,
Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Κωνσταντίνα Μπότσιου, καθηγήτρια Πολιτικής Ιστορίας & Διεθνών Σχέσεων,
Πανεπιστήμιο Πειραιώς
Φωτεινή Μπέλλου, επίκουρη καθηγήτρια Διεθνών Σχέσεων, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
Γιάννης Παπαγεωργίου, συγγραφέας του βιβλίου – καθηγητής Διεθνών Σχέσεων
& Ευρωπαϊκής Πολιτικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο ΘεσσαλονίκηςΣυντονισμός εκδήλωσης: Οντίν Λιναρδάτου, δημοσιογράφος

Είσοδος ελεύθερη

O Γιάννης Παπαγεωργίου είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης με γνωστικό αντικείμενο «Διεθνείς Σχέσεις: Διεθνής και Ευρωπαϊκή Πολιτική». Σπούδασε νομικά στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές σε Συγκριτικές Πολιτικές Σπουδές στο Πανεπιστήμιο Παρίσι – Ι και σε Αναπτυξιακή Συνεργασία στο Πανεπιστήμιο ULB των Βρυξελλών. Έλαβε το διδακτορικό του δίπλωμα από το Πανεπιστήμιο ULB των Βρυξελλών στον τομέα της περιφερειακής ενοποίησης. Από το 2004, διδάσκει στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, μεταξύ άλλων, «Ιστορία, θεωρίες και θεσμούς της ευρωπαϊκής ενοποίησης», «Συγκριτική πολιτική», «Το πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ» και «Σύγχρονα θέματα διεθνούς πολιτικής».

24/01/2023

Προβολεις

Πέντε τρόποι για να είστε ήρεμοι – και γιατί έχει αυτό σημασία

by bot 24/01/2023

Πέντε τρόποι για να είστε ήρεμοι – και γιατί έχει αυτό σημασία

Το να είσαι ήρεμος σημαίνει παθητικότητα και μούδιασμα ή είναι μια υπερδύναμη που μας κάνει δυνατούς; Η Lindsay Baker διερευνά τις ιδέες πίσω από την ηρεμία και τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να την επιτύχουμε.

BBC

Είναι η ηρεμία μια παθητική κατάσταση ύπαρξης, που περιλαμβάνει το μούδιασμα του εαυτού μας σε ό,τι πραγματικά συμβαίνει; Μήπως σε ορισμένες περιπτώσεις είναι αφύσικη – ακόμη και κοινωνιοπαθητική; Ή μήπως η αίσθηση της ηρεμίας είναι ένα από τα σπουδαιότερα προσόντα που μπορούμε να έχουμε; Ακολουθούν πέντε ιδέες σχετικά με την ηρεμία, από τη φιλοσοφία της γαλήνης μέχρι τη μουσική, την τέχνη και την ποίηση που μπορούν να μας κάνουν να νιώσουμε γαλήνη – και πώς να βρούμε τη “ροή” μας.

Στωική γαλήνη

“Μείνετε ήρεμοι και γαλήνιοι, ανεξάρτητα από ό,τι σας ρίχνει η ζωή”, συμβούλευε ο Ρωμαίος φιλόσοφος Μάρκος Αυρήλιος. Ακούγεται πιο εύκολο να το λες παρά να το κάνεις, θα έλεγε κανείς. Αλλά στην πραγματικότητα, ο στωικός Αυρήλιος είχε ένα ταλέντο στο να κάνει την ηρεμία να φαίνεται εύκολη στην επίτευξη. Ο φιλόσοφος Επίκτητος και άλλοι στωικοί πίστευαν ότι η εύρεση της ηρεμίας είναι απαραίτητη – και υπό τον έλεγχό μας (Πηγή: Alamy)

Το έργο του Αυρήλιου “Διαλογισμοί” είναι, σύμφωνα με τον John Sellars – συγγραφέα και αναγνώστη στο Royal Holloway, Πανεπιστήμιο του Λονδίνου – αφορά στο να “βάλουμε τις καθημερινές μας έγνοιες και ανησυχίες σε μια ευρύτερη προοπτική”. Ως αυτοκράτορας της Ρώμης, ο Αυρήλιος αντιμετώπιζε τεράστιες πιέσεις, αλλά, όπως σημειώνει ο καθηγητής Sellars στο BBC Culture: “Συχνά υπενθυμίζει στον εαυτό του πόσο σύντομη είναι η ζωή του σε σύγκριση με την απεραντοσύνη του χρόνου και πόσο μικρή είναι σε σύγκριση με ολόκληρο το σύμπαν”.

Σύμφωνα με τη στωική άποψη για τη ζωή του, ο Αυρήλιος υπενθυμίζει επίσης στον εαυτό του συνεχώς ότι “όποια απογοήτευση ή αρνητικά συναισθήματα μπορεί να νιώθει, είναι τελικά προϊόν των δικών του κρίσεων ή ερμηνειών για τις καταστάσεις, και άρα, κατά συνέπεια, πράγματα που μπορεί να ελέγξει”, λέει ο Sellars.

Για να πάρουμε σωστές αποφάσεις χρειαζόμαστε ένα ήρεμο πλαίσιο σκέψης, ώστε να μπορούμε να κάνουμε μια παύση και να σκεφτούμε πριν συμπεριφερθούμε απλώς αντιδραστικά – John Sellars

Αλλά γιατί η έμφαση στην ψυχραιμία; Είναι πραγματικά τόσο σημαντικό να βρούμε την ηρεμία; Στη νοοτροπία των Στωικών, φαίνεται ότι η ηρεμία είναι το παν – είναι η δύναμη. Όπως γράφει ο Αυρήλιος στους Διαλογισμούς: “Όσο πιο κοντά έρχεται ένας άνθρωπος σε ένα ήρεμο μυαλό, τόσο πιο κοντά βρίσκεται στη δύναμη”.

Ο Sellars εξηγεί: “Η ηρεμία είναι απαραίτητη για να ζει κανείς μια καλή, ευτυχισμένη ζωή, θα επέμεναν ο Αυρήλιος και οι συνάδελφοί του Στωικοί. Αυτό συμβαίνει επειδή ένα διαταραγμένο ή ταραγμένο μυαλό δεν πρόκειται να είναι σε θέση να λάβει λογικές, ορθολογικές αποφάσεις. Το άτομο που βρίσκεται στη μέγγενη βίαιων συναισθημάτων, για παράδειγμα, κυριολεκτικά δεν σκέφτεται καθαρά. Έχει κυριευτεί και μπορεί να ενεργήσει παρορμητικά ή βίαια. Για να πάρουμε σωστές αποφάσεις χρειαζόμαστε μια ήρεμη ψυχική κατάσταση, ώστε να μπορούμε να κάνουμε μια παύση και να σκεφτούμε πριν συμπεριφερθούμε απλώς αντιδραστικά”.

Σύμφωνα με τους Στωικούς, πρέπει απλώς να δούμε ότι η ηρεμία είναι υπό τον έλεγχό μας. Ό,τι κι αν συμβαίνει στον κόσμο, “όλα εξαρτώνται από τις δικές μας κρίσεις και ερμηνείες των καταστάσεων και όχι από τις ίδιες τις καταστάσεις”, εξηγεί ο Sellars. Ο Επίκτητος, προσθέτει, ο οποίος αποτέλεσε την κύρια επιρροή του Αυρήλιου, έγραψε: “Όταν είμαστε απογοητευμένοι, θυμωμένοι ή δυστυχισμένοι, ποτέ δεν θεωρούμε κανέναν άλλον υπεύθυνο εκτός από τον εαυτό μας – δηλαδή τις κρίσεις μας”.
Αυτή η βασική στωική ιδέα, λέει ο Sellars, “επηρέασε τους ιδρυτές της σύγχρονης γνωσιακής συμπεριφορικής θεραπείας (CBT)”.

Ηλεκτρονική διαφυγή

Από τους υποτιθέμενους καταπραϋντικούς pan pipes μέχρι τους ήχους του περιβάλλοντος του τροπικού δάσους, όλοι μας έχουμε συνηθίσει στην ιδέα του αποθέματος των ηχοτοπίων ως ηρεμιστικό σκηνικό. Αλλά φυσικά οι ήχοι που ο καθένας από εμάς βρίσκει ξεκούραστους είναι εξ ορισμού κάτι προσωπικό, και δεν υπάρχει ένα ενιαίο soundtrack που θα προάγει την ηρεμία για όλους.

Ακριβώς όπως οι Στωικοί τόνιζαν την προοπτική και το πόσο μικρός είναι ο καθένας μας σε σύγκριση με το σύνολο του σύμπαντος, ο καλλιτέχνης της ηλεκτρονικής μουσικής George FitzGerald αναζήτησε έμπνευση από το σύμπαν και τα αστέρια για το άλμπουμ του Stellar Drifting του 2022. Ο μουσικός δήλωσε στο MusicTech: “Για μένα, [το διάστημα] αντιπροσώπευε το πιο μακρινό σημείο – το πιο μεγαλειώδες όραμα της ανθρωπότητας”. Ο FitzGerald πέρασε χρόνο στο Νέο Μεξικό οδηγώντας στην έρημο και παρατηρώντας τα αστέρια. “Το διάστημα σε βγάζει έξω από τον εαυτό σου. Σου υπενθυμίζει ότι είμαστε μικροί και ασήμαντοι”.
Ο μουσικός πήρε εικόνες του σύμπαντος που συνέλεξε η Nasa και, τροφοδοτώντας τις σε νέα προγράμματα λογισμικού, τις μετέτρεψε σε ήχους, τους οποίους στη συνέχεια ανέπτυξε στα 10 κομμάτια του άλμπουμ. Χρησιμοποίησε επίσης ηχογραφήσεις από ανιχνευτές που κινούνταν γύρω από το ηλιακό σύστημα.

Η ηλεκτρονική, η garage και η house μουσική αποτελούν εδώ και δεκαετίες μια μορφή απόδρασης, που αναπτύχθηκε αρχικά στα ενδιαφέροντα περιθώρια της κοινωνίας και ένωσε ετερόκλητες ομάδες. Και σύμφωνα με τον FitzGerald, τα αστέρια στον ουρανό είναι μια απόδραση, που μας συνδέει όλους. Πιθανότατα το πιο ηρεμιστικό κομμάτι του άλμπουμ είναι το Setting Sun, για να το απολαύσετε όχι απαραίτητα σε μια πολυσύχναστη πίστα, αλλά μάλλον ξαπλωμένοι σε έναν καναπέ ή όρθιοι σε μια πλαγιά, αναλογιζόμενοι την απεραντοσύνη του σύμπαντος – και τη δική μας ασημαντότητα.

Τέχνη της ηρεμίας

Ομοίως και στην εικαστική τέχνη, η γαλήνια, διαλογιστική εμπειρία του ενός θεατή είναι το έντονο ψυχόδραμα του άλλου. Το New Yorker περιγράφει το έργο της Σουηδέζας καλλιτέχνιδας Hilma af Kilmt ως “φοβερά εσωτεριστικό” και απηχεί μια “ανήσυχα ερευνητική διάθεση στον σημερινό πολιτισμό”. Για άλλους θεατές, αριστουργήματα όπως το The Ten Largest, Group lV, No. 3 Youth 1907 είναι κατ’ εξοχήν ειρηνικά μέσα στην αινιγματική απόκοσμό τους.
Η Hilma Af Klint, Σουηδή μυστικίστρια και ζωγράφος, ανέπτυξε το δικό της λεξικό σχημάτων σε χρώματα παστέλ αρκετά χρόνια πριν από άλλους γνωστούς αφηρημένους καλλιτέχνες. Μια έκθεση αυτόν τον προσεχή Απρίλιο στην Tate Modern του Λονδίνου θα εξερευνήσει το έργο της μαζί με εκείνο του Piet Mondrian. “Στο επίκεντρο της καλλιτεχνικής διαδρομής και των δύο τους ήταν η κοινή επιθυμία να κατανοήσουν τις δυνάμεις που κρύβονται πίσω από τη ζωή στη Γη”, αναφέρεται σε ανακοίνωση της Tate Modern. Όπως και άλλοι πριν από αυτήν, η Af Klint έβλεπε την ύπαρξή μας ως ένα μικρό μόνο στοιχείο στο ευρύτερο σχήμα των πραγμάτων
Η Af Klint ξεκίνησε την καριέρα της ως τοπιογράφος, εμπνευσμένη από τη φύση, και στη συνέχεια τα έργα της άρχισαν να αναπαριστούν φυσικές μορφές που στράφηκαν προς την αφαίρεση. Η πνευματικότητα, η θεοσοφία και η φιλοσοφία είχαν κεντρική θέση στο εξωπραγματικό της όραμα, και το έργο της αντανακλά αυτή την αίσθηση ότι κάτι μεγαλύτερο από εμάς παίζει ρόλο – στην πραγματικότητα πίστευε ότι τα έργα της ζωγραφίζονταν υπό την καθοδήγηση ανώτερων πνευμάτων. Όπως και άλλοι πριν από αυτήν, έβλεπε την ύπαρξή μας ως ένα μικρό μόνο στοιχείο στο ευρύτερο σύστημα των πραγμάτων.
Αν και το ενδιαφέρον της για τη μεταφυσική και τη θεοσοφία ήταν περίπλοκο, ακόμη και ημιεπιστημονικό, και με τη δική της εσωτερική λογική – την έλκυαν τόσο τα πνευματιστικά γραπτά της ιδρύτριας της Θεοσοφικής Εταιρείας, Μαντάμ Μπλαβάτσκυ, όσο και οι φιλοσοφικές ιδέες του μεσαιωνικού μυστικιστή Christian Rosenkreuz. Ήθελε το έργο της να διευκολύνει την πνευματική διαμεσολάβηση που θα υπερέβαινε τη φυσική πραγματικότητα και να οπτικοποιεί ένα είδος αστρικού κόσμου.
Ποιος γνωρίζει το ακριβές κίνητρο ή το νόημα πίσω από αυτά τα εξαιρετικά, οριακά, αινιγματικά έργα τέχνης; Και ίσως αυτό το μυστήριο και η εξωπραγματικότητα είναι που κάνει την πράξη της θέασης τους, για κάποιους από εμάς τουλάχιστον, μια τόσο βαθιά ειρηνική εμπειρία.

Αρμονία των χαϊκού

Η παραδοσιακή μορφή ιαπωνικής ποίησης, το χαϊκού, το οποίο αποτελείται από 17 συλλαβές σε τρεις γραμμές, θεωρείται ευρέως ότι έχει ηρεμιστική επίδραση στον αναγνώστη. Η δομή του χαϊκού ακολουθεί έναν αυστηρό αριθμό συλλαβών και ενθαρρύνει τον ποιητή να επικεντρωθεί σε μια μόνο εικόνα ή στιγμή, γεγονός που από μόνο του έχει διαλογιστική επίδραση. Η χρήση εικόνων της φύσης στα χαϊκού προκαλεί επίσης συναισθήματα γαλήνης και ειρήνης. Η συντομία και η απλότητα των χαϊκού επιτρέπει στον αναγνώστη να συλλογιστεί και να εξετάσει το νόημα και τις εικόνες χωρίς να αισθάνεται ότι κατακλύζεται από υπερβολικές ιδέες και γλώσσα.

Ο Ματσούο Μπασό της περιόδου Έντο, ο πιο γνωστός ποιητής χαϊκού – το σύνολο της ποίησής του μεταφράζεται στο βιβλίο On Love and Barley: Haiku of Basho – γεννήθηκε στο Iga-ueno κοντά στο Κιότο το 1644 και άρχισε να γράφει στίχους ενώ δρούσε ως σύντροφος ενός τοπικού αριστοκράτη. Ο Μπασό δεν ήταν μόνο δάσκαλος του χαϊκού, αλλά και βουδιστής μοναχός και μεγάλος ταξιδιώτης – όταν ταξίδευε βασιζόταν αποκλειστικά στη φιλοξενία ναών και συναδέλφων του ποιητών.

Τα γνωστικά του ποιήματα συνδυάζουν την ιδέα του Ζεν για την ενότητα με τη δημιουργία με το κουράμι, ή την ελαφρότητα της αφής. Κάθε ένα από τα ποιήματά του θυμίζει μια σκηνή από τον φυσικό κόσμο – έναν βάτραχο που πηδάει, ένα καλοκαιρινό φεγγάρι, άνθη κερασιάς, χειμωνιάτικο χιόνι – που υποδηλώνουν τη μικρότητα της ανθρώπινης ζωής στο πλαίσιο της απεραντοσύνης της φύσης. Μεστό και λιτό, το πιο διάσημο χαϊκού του είναι το The Old Pond: “Ο ήχος του νερού”. Ένα άλλο είναι το A Leafless Branch: “Σε ένα κλαδί χωρίς φύλλα/ Ένα κοράκι έρχεται να ξεκουραστεί -/ Φθινοπωρινό σούρουπο”.
Ο Bashō ζούσε μια μοναχική ζωή εντελώς απαλλαγμένη από ιδιοκτησίες. Αναμφισβήτητα, τα χαϊκού του είναι το αποτέλεσμα ενός οξυδερκούς ματιού και ενός στοχαστικού μυαλού που έχουν μείνει καθαρά από την απόσπαση της προσοχής των “πραγμάτων”, και έτσι είναι πιο ζωντανός στην ομορφιά του κόσμου γύρω του – και πιο κοντά στη δική του διαίσθηση.

Βρείτε τη ροή σας

Η ηρεμία αντιμετωπίζεται με καχυποψία – είναι μια κατάσταση ηρεμίας πραγματικά απλώς μια κατάσταση παθητικότητας; Μια παράδοση της δέσμευσης, μια παραίτηση ή, χειρότερα, μια κοινωνιοπαθητική αποσύνδεση;

Αλλά το να είσαι ήρεμος δεν χρειάζεται να εξισώνεται με το να είσαι παθητικός ή μουδιασμένος. Όταν είμαστε απορροφημένοι σε κάτι που αγαπάμε – μουσική, κηπουρική, ζωγραφική, πλέξιμο, γράψιμο – μπορούμε να εισέλθουμε σε μια κατάσταση ηρεμίας που μοιάζει σχεδόν με έκσταση, υπνωτισμένοι από αυτό που κάνουμε. Όπως υποστηρίζει η Mitsuhashi στο βιβλίο της για το ikigai, η εμβάθυνση στη φύση ή σε μια συγκεκριμένη δραστηριότητα μας κάνει να εστιάζουμε σε αυτό που έχουμε μπροστά μας, απελευθερώνοντας το μυαλό μας από άλλα πράγματα και επιτρέποντάς μας να βρούμε την ηρεμία.
Στο κλασικό της έργο The Artist’s Way, η Julia Cameron ενθαρρύνει τον αναγνώστη να “δεσμευτεί για τον ήσυχο χρόνο”. Γράφει: “Η δημιουργικότητα εμφανίζεται στη στιγμή, και στη στιγμή είμαστε διαχρονικοί”.

Και ο συγγραφέας Mihaly Csiksezentmihalyi υποστηρίζει ότι αυτό που πραγματικά μας κάνει να νιώθουμε όχι μόνο ήρεμοι και γαλήνιοι, αλλά και χαρούμενοι που ζούμε, είναι το ξεκλείδωμα μιας πιο ικανοποιητικής κατάστασης ύπαρξης. Αποκαλεί αυτή την κατάσταση του νου “ροή”.

Στο βιβλίο του Flow: The Psychology of Happiness ρίχνει φως στην ιδέα που πολλοί φιλόσοφοι πριν από αυτόν έχουν δηλώσει, ότι δλδ ο δρόμος προς την ειρήνη δεν βρίσκεται στην άμυαλη αποστασιοποίηση, αλλά στην προσεκτική πρόκληση. Ο καθένας από εμάς βρίσκει τη ροή του με διαφορετικούς τρόπους, και την αίσθηση της ηρεμίας του.

24/01/2023

Newer Posts

Older Posts