Η Διαδρομή του Αγίου Ιακώβου της Κομποστέλα – El Camino de Santiago- είναι η διαδρομή, δια μέσου πολλών πόλεων της Ευρώπης, του προσκυνήματος στον Καθεδρικό Ναό του Σαντιάγο δε Κομποστέλα στη Γαλικία της βορειοδυτικής Ισπανίας, όπου βρίσκονται θαμμένα τα ιερά λείψανα του Αποστόλου Ιακώβου.
OLYMPUS DIGITAL CAMERA.amaianos – originally posted to Flickr as Santiago de Compostela
Ο Άγιος Ιάκωβος, ψαράς στη θάλασσα της Γαλιλαίας και πρεσβύτερος αδελφός του Ιωάννη του Ευαγγελιστή, ήταν ένας από τους δώδεκα μαθητές του Χριστού, ο οποίος μαρτύρησε στην Ιερουσαλήμ το 44 περίπου μ. Χ., με διαταγή εκτέλεσης του Ηρώδη Αγρίππα Α’. Κατά τη διάρκεια του 7ου αιώνα, τα οστά του μεταφέρθηκαν από κάποιους μοναχούς στην Ισπανία. Το 813 βρέθηκε ένας τάφος στο Παδρόν, γειτονική πόλη του Σαντιάγο δε Κομποστέλα, ο οποίος λέγεται, σύμφωνα με το θρύλο, ότι υποδείχθηκε από τη θεία αποκάλυψη ως ο τάφος του Αγίου Ιακώβου.
Η ανακάλυψη του λειψάνου του αγίου στην περιοχή αυτή της χριστιανικής Ισπανίας έκανε την πόλη τόπο προσκυνήματος. Ο σεβασμός προς τον άγιο ξεκίνησε την εποχή των Φράγκων, οπότε ο Άγιος Ιάκωβος (Σαντιάγο στα ισπανικά) έγινε προστάτης άγιος της Ιβηρικής Χερσονήσου. Πάνω στον τάφο του ανεγέρθηκε αρχικά πλίνθινη και κατόπιν λιθόκτιστη εκκλησία και η πόλη Σαντιάγο δε Κομποστέλα έγινε κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους ο σημαντικότερος τόπος προσκυνήματος, μετά την Ιερουσαλήμ και τη Ρώμη. Η πόλη καταστράφηκε ολοκληρωτικά το 997 από τους Μαυριτανούς, εκτός από τον τάφο του Αγίου Ιακώβου. Το 1078 ανεγέρθηκε ο σημερινός καθεδρικός ναός του Σαντιάγο δε Κομποστέλα, όπου σε μια κρύπτη πίσω από την Αγία Τράπεζα υπάρχει το μνήμα του Αγίου Ιακώβου.
Κατά τη διάρκεια του 11ου αιώνα, η προσέλευση των προσκυνητών στο Σαντιάγο δε Κομποστέλα ήταν τόσο μεγάλη, ώστε ο ναός θεωρήθηκε ο πιο δημοφιλής από όλους τους προορισμούς χριστιανικού προσκυνήματος. Οι πιστοί συνέρρεαν από ολόκληρη την Ευρώπη για να προσκυνήσουν τον τάφο του Αγίου Ιακώβου. Ήταν έθιμο να στερεώνουν στα καπέλα τους όστρακα αχιβάδων, τις «αχιβάδες των προσκυνητών», για να υποδηλώσουν ότι είναι προσκυνητές που κατευθύνονταν προς το Σαντιάγο δε Κομποστέλα. Οι προσκυνητές σφράγιζαν το τέλος του προσκυνήματός τους, αγγίζοντας με τα χέρια τους κάποιον από τους στύλους του ναού.
Στις καθιερωμένες διαδρομές των προσκυνητών προς το Σαντιάγο δε Κομποστέλα (γαλλικά: Chemin de Saint-Jacques de Compostelle) υπήρχαν σύμβολα της διαδρομής και καταλύματα για τους ταξιδιώτες, τα οποία ήταν καταγραμμένα σε καταλόγους, ανάλογα με το δρομολόγιο, οι οποίοι αποτελούσαν ένα είδος ταξιδιωτικού οδηγού. Πολλοί προσκυνητές επισκέπτονται και σήμερα την πόλη του Σαντιάγο δε Κομποστέλα στη γιορτή του Αγίου Ιακώβου στις 25 Ιουλίου.