Ρωσία – Πούτιν/ Πριγκόζιν: Πρόκειται για πραξικόπημα;
Πρόκειται για μια καθοριστική στιγμή στον 16μηνο πόλεμο που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία και ενδεχομένως για μια πρόκληση στην εξουσία του Βλαντιμίρ Πούτιν.
BBC
Ο Ρώσος ηγέτης κατηγόρησε τον Γεβγκένι Πριγκόζιν, για προδοσία, για ένοπλη εξέγερση και για «μαχαιριά στην πλάτη της χώρας μας».
Μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της Ρωσίας, ο Πριγκόζιν λέει ότι ο στόχος του δεν είναι «το πραξικόπημα αλλά μια πορεία για δικαιοσύνη».
Τι συμβαίνει;
Εδώ και μήνες ο Πριγκόζιν έχει διαδραματίσει ζωτικό ρόλο στην εκστρατεία της Ρωσίας στην Ουκρανία, στρατολογώντας χιλιάδες μαχητές, κυρίως από ρωσικές φυλακές, για την Wagner.
Βρίσκεται όμως εδώ και καιρό σε διαμάχη με τους στρατιωτικούς ηγέτες που διευθύνουν τον πόλεμο, η οποία όμως τώρα έχει μετατραπεί σε εξέγερση.
Οι δυνάμεις της Wagner έχουν περάσει από την κατεχόμενη ανατολική Ουκρανία στη μεγάλη νότια ρωσική πόλη Ροστόφ-ον-Ντον και ισχυρίζονται ότι έχουν θέσει υπό τον έλεγχό τους τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις της. Ο πρόεδρος Πούτιν λέει ότι η κατάσταση είναι δύσκολη, αλλά έχει υποσχεθεί να κάνει τα πάντα για να υπερασπιστεί τη Ρωσία.
Πρόκειται για πραξικόπημα;
«Οι ισχυρισμοί περί στρατιωτικού πραξικοπήματος είναι παράλογοι», υποστηρίζει ο Πριγκόζιν.
Όμως αυτό που ξεκίνησε ως διαμάχη για την αποτυχία του στρατού να προμηθεύσει τους μισθοφόρους του με επαρκή εξοπλισμό και πυρομαχικά, έχει μετατραπεί σε άμεση αμφισβήτηση των δύο ανδρών που είναι υπεύθυνοι για την εισβολή στην Ουκρανία – του υπουργού Άμυνας Σεργκέι Σοιγκού και του αρχηγού των ενόπλων δυνάμεων Βαλέρι Γερασίμοφ.
Μέχρι στιγμής δεν πρόκειται για πραξικόπημα, καθώς δεν έχει γίνει καμία προσπάθεια κατάληψης της εξουσίας. Πρόκειται όμως για μια προσπάθεια ανατροπής των κορυφαίων στρατιωτικών της Ρωσίας και επομένως για μια αμφισβήτηση της εξουσίας του προέδρου.
Ολόκληρη η περιοχή της Μόσχας έχει τεθεί σε συναγερμό υπό «καθεστώς αντιτρομοκρατικής επιχείρησης» και μεγάλες εκδηλώσεις έχουν ακυρωθεί.
«Είμαστε 25.000», υποστήριξε ο Πριγκόζιν. «Όποιος θέλει, ας έρθει μαζί μας». Μετακινώντας τις δυνάμεις του πέρα από τα σύνορα στο Ροστόφ, φαίνεται να έχει περικυκλώσει το στρατιωτικό αρχηγείο από όπου διεξάγεται ο πόλεμος και ισχυρίζεται ότι τόσο ο υπουργός όσο και ο αρχηγός του επιτελείου έχουν διαφύγει.
Πώς εξελίχθηκε η κατάσταση
Ο Πριγκόζιν είναι εδώ και καιρό στενός σύμμαχος του προέδρου Πούτιν και μεγαλούργησε υπό τις διαταγές του, πρώτα ως επιχειρηματίας και στη συνέχεια ως αρχηγός μισθοφόρων.
Οι μαχητές του πολέμησαν σθεναρά, έχοντας μεγάλες απώλειες για την κατάληψη της Μπαχμούτ στην ανατολική Ουκρανία, η οποία διήρκεσε μήνες και δεν επιτεύχθηκε ποτέ πλήρως. Ο Πριγκόζιν κατηγόρησε την ανώτατη στρατιωτική διοίκηση για τις ελλείψεις σε οβίδες, με βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ποτέ δεν στόχευσε ευθέως τον πρόεδρο, αλλά οι σαρκαστικές αναφορές του στον «ευτυχισμένο παππού» θεωρήθηκαν ευρέως ως έμμεση κριτική.
Στη συνέχεια, σε ένα μακροσκελές βίντεο στις 23 Ιουνίου είπε στους Ρώσους ότι ο πόλεμος ήταν ένα ψέμα και απλώς μια δικαιολογία για «μια μικρή ομάδα» προκειμένου να εξαπατήσουν τον λαό και τον πρόεδρο.
Τα πράγματα κινήθηκαν πολύ γρήγορα από τότε.
Ο στρατηγός Σεργκέι Σουρόβκιν, αναπληρωτής διοικητής των δυνάμεων στην Ουκρανία, του απηύθυνε έκκληση να σταματήσει.
Αλλά μέχρι το πρωί οι άνδρες του είχαν φτάσει στο Ροστόφ: «Είμαστε μέσα στο [στρατιωτικό] αρχηγείο», δήλωσε.
Μια σοβαρή στιγμή για τον Πούτιν και τη Ρωσία
Αυτό δεν αποτελεί άμεση αμφισβήτηση του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία ή της ηγεσίας του προέδρου. Αλλά είναι αρκετά σοβαρή για να δώσει ο Ρώσος ηγέτης ένα αποφασιστικό πεντάλεπτο τηλεοπτικό διάγγελμα.
Ο Πριγκόζιν απείλησε όχι απλώς να στρατοπεδεύσει στο Ροστόφ, αλλά να κατευθυνθεί προς τη Μόσχα, εάν δεν ικανοποιηθούν τα στρατιωτικά του αιτήματα. Μέχρι τώρα αντιμάχονταν μόνο με τη στρατιωτική ηγεσία για αυξημένες προμήθειες όπλων, τώρα τα βάζει με την ίδια την ηγεσία της χώρας.
Ο Πριγκόζιν έχει αρκετή δημόσια υποστήριξη στη Ρωσία και, ακόμη και αν αποτύχει, είναι μια καθοριστική στιγμή για την ηγεσία του Πούτιν.
Στη Ρωσία οι ηγεμόνες – ή τσάροι – θεωρούνται εδώ και αιώνες ανέγγιχτοι και θέματα ταμπού για οποιαδήποτε κριτική. Ένα δημοφιλές ρωσικό ρητό είναι: “Ο τσάρος είναι καλός, οι βογιάροι [οι ευγενείς γύρω του] είναι κακοί”.