Πώς βιντεοπαιχνίδια όπως το “Starfield” δημιουργούν μια νέα γενιά οπαδών της κλασικής μουσικής
Το “Starfield” είναι ένα από τα πιο αναμενόμενα βιντεοπαιχνίδια στην πρόσφατη ιστορία.
Το παιχνίδι, το οποίο κυκλοφόρησε στις 6 Σεπτεμβρίου 2023, επιτρέπει στους παίκτες να φτιάξουν τον δικό τους χαρακτήρα και το δικό τους διαστημόπλοιο, να ταξιδέψουν σε οποιονδήποτε από τους χίλιους ή περισσότερους πλανήτες και να ακολουθήσουν πολλαπλά ιστορικά τόξα.
Το soundtrack είναι εξίσου επικό, με τον διευθυντή ήχου Mark Lampert να περιγράφει τη μουσική του παιχνιδιού ως “σύντροφο του παίκτη”, με μια “αίσθηση κλίμακας” που “έπρεπε να αναπροσαρμοστεί εντελώς”, σε πρόσφατη συνέντευξή του για τον ηχητικό σχεδιασμό του Starfield.
Soundtracks για το διάστημα έχουν εμφανιστεί σε πολλές ταινίες – “Star Wars”, “2001: A Space Odyssey” και “Interstellar”, για να αναφέρουμε μερικές.
Αλλά η διαδραστική μουσική του “Starfield” κάνει κάτι διαφορετικό: Χρησιμοποιώντας μια παλέτα μουσικής γλώσσας που καλλιεργεί ένα στοχαστικό ηχοτοπίο, εκτοξεύει τον ακροατή στην απεραντοσύνη του διαστήματος παραμένοντας ταυτόχρονα περίεργος, αθώος και συγκρατημένος. Αν κλείσετε τα μάτια σας, μπορείτε να το φανταστείτε να εκτελείται στην αίθουσα συναυλιών.
Αυτό ακριβώς συνέβη πριν από την κυκλοφορία του παιχνιδιού, όταν η Συμφωνική Ορχήστρα του Λονδίνου ερμήνευσε τη “Starfield Suite” μπροστά σε ένα πολυπληθές κοινό στο Alexandra Palace Theatre, μία από τις πιο διάσημες αίθουσες συναυλιών στον κόσμο.
Ως μαέστρος, μουσικός και εκπαιδευτικός, είμαι ενθουσιασμένος με παιχνίδια όπως το “Starfield”, επειδή προσελκύουν τον κόσμο στη συμφωνική μουσική όπως ποτέ άλλοτε.
Η κλασική μουσική γίνεται αποκλειστικότητα
Πριν από την τεχνολογία ηχογράφησης, ο μόνος τρόπος να ακούσει κανείς μουσική ήταν να την ζήσει ζωντανά. Σε όλη τη διάρκεια της πρώιμης ιστορίας, η μουσική λειτουργούσε ως αναπόσπαστο μέρος της πολιτιστικής ζωής: παιζόταν σε φεστιβάλ, συνόδευε θρησκευτικές λειτουργίες και χρησίμευε ακόμη και ως μέσο επικοινωνίας.
Κατά την εποχή της Αναγέννησης, γύρω στα μέσα του 15ου με 16ου αιώνα, υπήρξε μια στροφή από τη μουσική ως λειτουργία στη μουσική ως τέχνη και ψυχαγωγία.
Σύντομα, η ζωντανή φωνητική και οργανική μουσική έγινε μια μορφή λαϊκής ψυχαγωγίας και οι άνθρωποι ζητούσαν μεγαλύτερους και καλύτερους ήχους. Τον 16ο αιώνα, ο γάμος της τέχνης, του δράματος και της μουσικής ολοκληρώθηκε στην όπερα. Κατά τη διάρκεια του 17ου και 18ου αιώνα, τα όργανα συνέχισαν να εξελίσσονται, χτίστηκαν μεγάλες αίθουσες συναυλιών και όπερες και οι συνθέτες εξερεύνησαν νέες ιδέες που έσπρωχναν τα όρια.
Γεννήθηκε αυτό που σήμερα είναι γνωστό ως “συμφωνική μουσική”: μουσική που εκτελείται από συμφωνική ορχήστρα. Μια συμφωνία δεν είναι μόνο μια μεγάλη ομάδα μουσικών, αλλά είναι επίσης ένα μουσικό έργο γραμμένο από έναν συνθέτη που περιέχει πολλά μέρη.
Κατά τη διάρκεια του 18ου και των αρχών του 19ου αιώνα, ωστόσο, ένα σύνολο κοινωνικών κανόνων ασβεστοποιήθηκε γύρω από αυτή τη μουσική: πώς να ακούς, τι να φοράς, πού να κάθεσαι και πότε να χειροκροτείς. Καθώς τα γούστα και οι τεχνολογίες άρχισαν να αλλάζουν στα τέλη του 19ου αιώνα, οι μάζες έλκονταν από νέες μορφές μουσικής όπως η τζαζ. Οι αίθουσες συναυλιών, εν τω μεταξύ, έγιναν το βασίλειο του υψηλού πολιτισμού, της υψηλής τέχνης και της υψηλής κοινωνίας.
Δημιουργήθηκε ένας σαφής διαχωρισμός μεταξύ της δημοφιλούς μουσικής και αυτού που έγινε γνωστό ως “κλασική” μουσική. Αυτό το χάσμα υπάρχει ακόμη και σήμερα.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι ο κόσμος της κλασικής μουσικής δεν είναι πλέον προσιτός στους περισσότερους ανθρώπους – θεωρείται πολύ εκφοβιστικός και πολύ αποπνικτικός, με έργα που είναι πολύ μεγάλα και εισιτήρια που είναι πολύ ακριβά. Εν τω μεταξύ, οι συμφωνικές ορχήστρες σε όλο τον κόσμο προσπαθούν να διαφοροποιήσουν τη μουσική τους και τις τάξεις τους μέσα σε μια παράδοση και μια κουλτούρα που επί μακρόν προοριζόταν για τους υψηλά μορφωμένους, πλούσιους και λευκούς.
Με τις συμφωνικές ορχήστρες να προσπαθούν να είναι πιο περιεκτικές στη μουσική τους εκπαίδευση και στις προσφορές προγραμμάτων, βλέπω τα βιντεοπαιχνίδια ως έναν βασικό τρόπο για να γεφυρωθεί αυτό το χάσμα.
Από τα “bleeps and bloops” στη συμφωνική μουσική
Λόγω των περιορισμών στο υλικό, τα πρώτα βιντεοπαιχνίδια χρησιμοποιούσαν συνθετικά “bleeps and bloops”. Ωστόσο, αυτοί οι περιορισμοί ώθησαν τους προγραμματιστές να σκεφτούν δημιουργικούς τρόπους για να κάνουν τα παιχνίδια πιο καθηλωτικά μέσω του ήχου.
Σήμερα, τα βιντεοπαιχνίδια δεν έχουν τους ίδιους περιορισμούς. Οι συνθέτες έχουν τη δυνατότητα να δημιουργούν ηχητικά τοπία που χρησιμοποιούν το πιο προηγμένο υλικό και λογισμικό και μπορούν να προσλάβουν μερικούς από τους καλύτερους μουσικούς στον κόσμο για να ηχογραφήσουν βραβευμένα soundtracks.
Σε συνέντευξή της το 2021, η συνθέτης και μαέστρος βιντεοπαιχνιδιών Eimear Noone δήλωσε: “Περισσότεροι νέοι άνθρωποι ακούνε σήμερα ορχηστρική μουσική μέσω των κονσολών παιχνιδιών τους απ’ ό,τι έχουν ακούσει ποτέ ορχηστρική μουσική στην ιστορία της μουσικής”.
Μάλλον έχει δίκιο. Υπάρχουν πάνω από 3 δισεκατομμύρια gamers σε όλο τον κόσμο και οι άνθρωποι μεταξύ 18 και 25 ετών περνούν τον περισσότερο χρόνο παίζοντας βιντεοπαιχνίδια. Μια δημοσκόπηση του 2018 που διεξήχθη από τη Βασιλική Φιλαρμονική Ορχήστρα του Ηνωμένου Βασιλείου διαπίστωσε ότι περισσότεροι νέοι εκτίθενται στην κλασική μουσική μέσω βιντεοπαιχνιδιών παρά μέσω της παρακολούθησης ζωντανών παραστάσεων.
Η συγχώνευση της προηγμένης τεχνολογίας και της επιστήμης έχει σφυρηλατήσει κόσμους όπως αυτοί που συναντάμε στο franchise “Assassin’s Creed”, τα οποία μπορούν να λειτουργήσουν ως μηχανές του χρόνου που επιτρέπουν στους παίκτες να εξερευνήσουν την αρχαία Ελλάδα, με ιστορικά ενημερωμένα soundtracks να τους συνοδεύουν στα ταξίδια τους.
Στο “Sekiro: Shadows Die Twice” της Activision, ο συνθέτης Yuka Kitamura χρησιμοποίησε παραδοσιακά ιαπωνικά όργανα για να δημιουργήσει έναν ήχο με βάση την περίοδο Sengoku της Ιαπωνίας- η μουσική του “Civilization IV” περιέχει κομμάτια επηρεασμένα από συνθέτες σε όλη την ιστορία- και πολλοί από τους πιο δημοφιλείς σημερινούς τίτλους βιντεοπαιχνιδιών πεβιντεοπαιχνίδια
“Χάρη στα βιντεοπαιχνίδια”, έγραψε ο μουσικός συγγραφέας της Boston Globe A.Z. Madonna, “ερωτεύτηκα την κλασική μουσική”.
Η αναγνώριση που του αξίζει
Η σημερινή μουσική των βιντεοπαιχνιδιών είναι πιο διαδραστική και μη γραμμική από την παραδοσιακή μουσική των αιθουσών συναυλιών και των ταινιών. Αυτό σημαίνει ότι οι συνθέτες σκέφτονται διαφορετικά όταν γράφουν για παιχνίδια. Τα εργαλεία, οι τεχνολογίες και η εκπαίδευση των συνθετών και των μουσικών αλλάζουν.
Η αυξανόμενη πολυπλοκότητα των βιντεοπαιχνιδιών σημαίνει ότι οι συνθέτες σπρώχνουν και πάλι τα όρια μέσα από διευρυμένες ηχητικές παλέτες. Όπως το “Starfield”, πολλοί σύγχρονοι τίτλοι παιχνιδιών ενσωματώνουν συμφωνική μουσική που απαιτείται για να παρέχει το συναισθηματικό και ατμοσφαιρικό υπόβαθρο της εμπειρίας του παιχνιδιού.
Καθώς η βιομηχανία παιχνιδιών συνεχίζει να επεκτείνεται – προβλέπεται να κερδίσει 533 δισεκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως μέχρι το 2027 – τα soundtracks των βιντεοπαιχνιδιών γίνονται όλο και πιο δημοφιλή. Όταν κυκλοφορεί ένα παιχνίδι, οι πλατφόρμες ροής μουσικής συνήθως κυκλοφορούν ένα συνοδευτικό soundtrack.
Ο κόσμος της κλασικής μουσικής και οι συμφωνικές ορχήστρες μπορεί τελικά να το καταλάβουν.
Το 2022, το BBC Proms, μια καθημερινή σειρά καλοκαιρινών συναυλιών που παρουσιάζει κλασική μουσική στο Λονδίνο, συμπεριέλαβε μουσική από βιντεοπαιχνίδια που εκτελέστηκε από τη Βασιλική Φιλαρμονική Ορχήστρα για πρώτη φορά στην ιστορία. Το 2023, τα Grammy αναγνώρισαν για πρώτη φορά την κατηγορία “Best Video Game Soundtrack” ως επίσημη κατηγορία. Η πρώτη νικήτρια ήταν η Στέφανι Οικονόμου για τη δουλειά της στο “Assassin’s Creed Valhalla”: Dawn of Ragnarök”.
Σήμερα, υπάρχουν αρκετές σειρές συμφωνικών συναυλιών – GameOn!, Game Concerts, Distant Worlds και VGL – που παρουσιάζουν ζωντανά μουσική για βιντεοπαιχνίδια από κορυφαίες ορχήστρες.
Το “Starfield” θα χαρακτηρίζεται από όμορφα γραφικά, διαδραστικό παιχνίδι και μια συναρπαστική ιστορία, αλλά το συγκρατεί η βαρύτητα του ηχητικού του τοπίου. Η μουσική των βιντεοπαιχνιδιών έχει διανύσει πολύ δρόμο από τα πρώτα “μπιπ και μπλουπ”. Η συμφωνική μουσική θα συνεχίσει να συνοδεύει τα ταξίδια των παικτών στα βιντεοπαιχνίδια, και όπως στο “Starfield”, ο ουρανός δεν είναι πλέον το όριο.