ΕΛΕΠΑΠ: Οι επίμονες εθελόντριες της οδού Κόνωνος. Από τη δεκαετία του ’80, οι μακροβιότερες «οικοδέσποινες» της ΕΛΕΠΑΠ προσφέρουν αδιάκοπα τον χρόνο τους στα παιδιά
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Οι κυρίες Αννα Μαραβέα, Μαρία Καλαφατά, Αλκηστις Ρέλλη και Αφροδίτη Τερζίδη βρίσκονται για δεκαετίες δίπλα στα παιδιά με κινητική αναπηρία και νευροαναπτυξιακά προβλήματα, είναι οι επίμονες εθελόντριες της ΕΛΕΠΑΠ και η ζωή τους είναι γεμάτη προσφορά και αγάπη. Φωτ. ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΛΙΑΣ.
«Ορίστε, συγκινήθηκα, και όχι τίποτε άλλο αλλά θα χαλάσει και το μακιγιάζ!» λέει η Αφροδίτη Τερζίδη, 85 ετών, προσπαθώντας να αλαφρύνει την ατμόσφαιρα. Της είχα ζητήσει να αναφέρει ένα περιστατικό που της έχει μείνει χαραγμένο στη μνήμη από τα 37 χρόνια εθελοντικής εργασίας που κλείνει φέτος στην ΕΛΕΠΑΠ και θυμήθηκε μια αληθινά συγκινητική στιγμή. «Είχα ένα παιδάκι σε αμαξίδιο, ήταν πανέξυπνος, πρώτος μαθητής στο σχολείο, που είχε μανία με τους ποδοσφαιριστές του Παναθηναϊκού. Του είχα πει ότι ο αδελφός μου ήταν παναθηναϊκός και συζητούσαμε τι για Δομάζο, τι για Αντωνιάδη… Ηταν 12 χρόνων όταν σταμάτησε να έρχεται στο ίδρυμα. Δέκα χρόνια αργότερα, ήμουν μια μέρα στην ΕΛΕΠΑΠ και βλέπω έναν άντρα στα 22 του με τη μητέρα του. Ολοι τον χαιρετούσαν, αλλά εγώ δεν τον αναγνώρισα αμέσως, αναγνώρισα όμως τη μαμά του. Εκείνος με έψαχνε με το βλέμμα του. Οταν με είδε, με πλησίασε –λύγισαν τα πόδια μου– και έβγαλε ένα φύλλο τετραδίου από το πορτοφόλι του. Ηταν ταλαιπωρημένο. Οταν το άνοιξα, είδα ότι έγραφε τους ποδοσφαιριστές που του είχα μάθει».
Η αλήθεια είναι πως παραλίγο να χαλάσει και το δικό μου μακιγιάζ με αυτή την ιστορία, αλλά αυτά παθαίνεις ανοίγοντας παρτίδες με τις μακροβιότερες εθελόντριες της ΕΛΕΠΑΠ στην οδό Κόνωνος στο Παγκράτι, γυναίκες που από τη δεκαετία του ’80 έως σήμερα προσφέρουν αδιάκοπα τον χρόνο και την αγκαλιά τους στα παιδιά με κινητική αναπηρία και νευροαναπτυξιακά προβλήματα, που παρακολουθούν τα προγράμματα του οργανισμού. Μπορεί τα καθήκοντά τους να έχουν αλλάξει, να μη χρειάζεται πια να σιτίζουν τα παιδιά ή να τα βγάζουν βόλτα με τα αμαξίδια όπως έκαναν για χρόνια (η ΕΛΕΠΑΠ έχει σήμερα 260 εργαζομένους που καλύπτουν όλες τις ανάγκες), αλλά εξακολουθούν να φροντίζουν για την ευημερία τους αναλαμβάνοντας τις εκδηλώσεις, το fundraising, οργανώνοντας τα καθιερωμένα bazaar.
«Το κυριότερο», όπως λέει στην «Κ» η παιδονευρολόγος και νυν πρόεδρος της ΕΛΕΠΑΠ δρ Ελένη Ν. Σκουτέλη, «είναι ότι έχουν εμπνεύσει τη νέα γενιά των εθελοντών, έχουμε κοντά μας τα παιδιά τους, τα εγγόνια τους». Και η ίδια άλλωστε άρχισε να εργάζεται εθελοντικά ως γιατρός στον οργανισμό πριν από 35 χρόνια, τελειώνοντας τη δεύτερη ειδικότητα στο εξωτερικό. «Με τράβηξε η ΕΛΕΠΑΠ κυρίως γιατί ήταν ακριβώς το αντικείμενο που είχα σπουδάσει. Με ενδιέφεραν πάντα οι νευροαναπτυξιακές διαταραχές και η εγκεφαλική παράλυση στα παιδιά, να βρω τρόπο να τα ανιχνεύω και να βοηθώ τα παιδιά της χώρας μου».
Πράγματι με πρωτοβουλία της συστήθηκε το 2010 στην ΕΛΕΠΑΠ το Κέντρο Βρεφών «Μαριέττα Ξάνθου», το μοναδικό στην Ελλάδα Τμήμα Πρώιμης Θεραπευτικής Παρέμβασης Βρεφών, που από τους πρώτους μήνες ζωής εμφανίζουν νευροαναπτυξιακά προβλήματα. Χάρη στον έγκαιρο εντοπισμό και στην άμεση παρέμβαση, το 40% αυτών καταφέρνει μετά την ηλικία των δύο ετών να ενταχθεί σε τυπικούς παιδικούς σταθμούς. «Ηθελα ταυτόχρονα να παλέψω και ενάντια στον κοινωνικό ρατσισμό. Αυτά τα παιδιά είναι τα παιδιά της διπλανής πόρτας», σημειώνει η δρ Σκουτέλη.
Η ΕΛΕΠΑΠ (ολογράφως Ελληνική Εταιρεία Προστασίας και Αποκαταστάσεως Ανάπηρων Προσώπων, έχει επικρατήσει το ακρωνύμιο), ο παλαιότερος φιλανθρωπικός οργανισμός της χώρας, με έτος ίδρυσης το 1937, έχει υπάρξει το «σπίτι» χιλιάδων παιδιών με κινητικές αναπηρίες και εγκεφαλική παράλυση. Και όπως κάθε σπίτι, είχε τις οικοδέσποινές του, την ομάδα εθελοντριών που είχε την έμπνευση να συστήσει ήδη από τη δεκαετία του ’70 η πρώην πρόεδρος Μαίρη Καρέλλα – Διαμαντοπούλου.
Σπουδαίο μάθημα
«Ημασταν φίλες με τη Μαίρη», θυμάται η Αννα Μαραβέα, 83 ετών, εθελόντρια επί 44 ολόκληρα χρόνια. «Μια μέρα μου είπε “δεν έρχεσαι να βοηθήσεις;” Τα παιδιά μου είχαν μεγαλώσει αρκετά, η μικρή μου κόρη ήταν 12 και η μεγάλη 14, οπότε ξεκίνησα. Τότε (σ.σ. το ’79) ήμασταν μια μικρή ομάδα γυναικών που κάναμε στα παιδιά απασχόληση όταν τελείωναν το σχολείο και μέχρι να ξεκινήσουν τις θεραπείες. Διαβάζαμε παραμύθια, παίζαμε παιχνίδια, τα αλλάζαμε όταν το προσωπικό είχε άδεια». Η αρχή υπήρξε δύσκολη. «Στην αρχή πάλευα με τον εαυτό μου. Να συνεχίσω ή να σταματήσω. Γύριζα σπίτι και έκλαιγα. Ελεγα μέσα μου “προσφέρω άραγε τίποτα;”. Μια μέρα όμως σκέφτηκα, τα παιδιά μου, δόξα τω Θεώ, είναι γερά, δεν μπορώ να αφιερώσω τρεις ώρες σε αυτά τα παιδάκια; Τι να πουν οι γονείς τους;». Ετσι συνέχισε. «Μια μέρα έφερα και τις κόρες μου να γνωρίσουν τα παιδιά που είχαν τη γιορτή του σχολείου. Στον διάδρομο συναντήσαμε ένα κοριτσάκι που ήταν σε αμαξίδιο. Εσκυψα, τη χάιδεψα, τη φίλησα, με αγκάλιασε κι εκείνη. “Ποιες είναι αυτές;” ρώτησε τότε. “Είναι τα παιδιά μου”, της είπα. Και τότε με αγκαλιάζει σφιχτά και λέει “φύγετε, είναι δικιά μου”. Από αυτά και κάτι άλλα τέτοια αγάπησα τόσο πολύ αυτό το ίδρυμα και τα παιδιά». Μέσα από εκείνη την αγάπησαν και τα παιδιά της. «Εμεινε και σε αυτές η εικόνα εκείνου του κοριτσιού, η σφιχτή της αγκαλιά. Αυτό ήταν το μάθημα, αν εμείς πλησιάζουμε τα παιδιά με αγάπη, με ακόμη περισσότερη αγάπη θα μας πλησιάσουν και εκείνα». Η μία της κόρη έχει πάρει σύνταξη και προσφέρει στον οργανισμό τον χρόνο της. «Οσο εργαζόταν ήταν δύσκολο. Γενικά έχει υπάρξει πρόκληση να βρεθούν νέες εθελόντριες. Οι γυναίκες σήμερα εργάζονται πολύ σκληρά, δεν έχουν χρόνο».
Δεν είναι μόνο το σπουδαίο έργο που επιτελούν με πολλή αγάπη. Εχουν εμπνεύσει τη νέα γενιά των εθελοντών, τα παιδιά τους, τα εγγόνια τους.
«Η κληρονομιά μας»
Η 73χρονη Αλκηστις Ρέλλη θυμάται να ακούει από παιδί για την ΕΛΕΠΑΠ. Η γιαγιά της, Αλκηστις Κωδούνη, υπήρξε από τα ιδρυτικά μέλη του οργανισμού. «Ετρεχε συνεχώς για το ίδρυμα. Ηταν το παιδί της. Ενας λόγος ήταν ότι ο παππούς μου, ο διάσημος καθηγητής ιατρικής Κωδούνης, είχε μείνει ανάπηρος από πολιομυελίτιδα. Σκεφτόταν λοιπόν η γιαγιά ότι υπάρχουν τόσα ανάπηρα παιδάκια που η κοινωνία τα κρύβει, ενώ θα μπορούσαν να κάνουν τόσα πράγματα». Η μαμά της, Ηρω Κωδούνη, υπήρξε διά βίου εθελόντρια, η κ. Ρέλλη είναι στην ΕΛΕΠΑΠ αδιαλείπτως από το ’83 έως σήμερα («μάλλον κι εγώ θα σταματήσω… τότε»), ενώ τα χνάρια της ακολουθεί τα τελευταία χρόνια και η κόρη της. «Είναι η κληρονομιά μας», λέει τρυφερά. «Μια φορά θυμάμαι, το ’95, μου είπε μια μαμά ότι οι γιατροί στην Αγγλία σύστησαν την ΕΛΕΠΑΠ για το παιδί της ως το μόνο κέντρο που θα μπορούσε να κάνει δουλειά και ξέρετε πόσο περήφανη ένιωσα; Είναι τιμή που είμαι στην ΕΛΕΠΑΠ».
ΕΛΕΠΑΠ: Οι επίμονες εθελόντριες της οδού Κόνωνος-3
Από αριστερά, Αννα Μαραβέα, Αλκηστις Ρέλλη, Αφροδίτη Τερζίδη και Μαρία Καλαφατά στον χώρο της ΕΛΕΠΑΠ, που έχει γίνει «σπίτι» χιλιάδων παιδιών με κινητικές αναπηρίες και εγκεφαλική παράλυση. [ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΛΙΑΣ]
Είναι βίωμα ο εθελοντισμός, λέει και η κ. Τερζίδη. «Μεγαλώνοντας έβλεπα τους δικούς μου σε δύσκολες εποχές να μαζεύουν τρόφιμα για το Ασυλο Ανιάτων στην Κυψέλη. Αυτό με επηρέασε καταλυτικά. Θυμάμαι ότι δεν θεωρούσα δουλειά, έστω εθελοντική, αυτό που κάναμε στην ΕΛΕΠΑΠ. Το ήθελα, το ένιωθα. Ηθελα να ανοίξω τα χέρια μου να τα πάρω όλα τα παιδιά αγκαλιά μεγάλη, να μπω στον κόσμο τους». Διόλου τυχαία, ο ένας της γιος είναι στους «Γιατρούς του Κόσμου» πολλά χρόνια και ο άλλος δουλεύει στη διαφήμιση αλλά τη βοηθάει συχνά-πυκνά στις υποχρεώσεις της στον οργανισμό.
«Δεν ήξερα τι να κάνω»
Η Μαρία Καλαφατά, 77 ετών σήμερα, πρωτοήρθε σε επαφή με την ΕΛΕΠΑΠ πριν από 27 χρόνια, όταν είχε αρχίσει να… τρώγεται με τα ρούχα της. «Ο γιος μου είχε φύγει στρατιώτης, η κόρη μου σπούδαζε στο Λονδίνο, ο άντρας μου εργαζόταν συνέχεια. Τον βοηθούσα, αλλά η ώρα δεν περνούσε. Ημουν πάντα πολύ δραστήρια, δεν ήξερα τι να κάνω». Μια μέρα ανέφερε το πρόβλημα στη μοδίστρα και φιλενάδα της. «Μια στιγμή», της είπε εκείνη, τηλεφωνώντας σε πελάτισσα που ήξερε ότι ασχολιόταν με την ΕΛΕΠΑΠ. «Κάπως έτσι πήγα κι έμεινα. Ημαστε τότε καμιά 30αριά γυναίκες, έχουν “φύγει” πια πολλές. Καθόμασταν με τα παιδιά, συζητάγαμε, τραγουδούσαμε. Δεν ήταν όλες εύκολες οι στιγμές. Θυμάμαι μια φορά με κάλεσαν στο ιατρείο για να βοηθήσω μια κυρία με δυο μωρά παράλυτα. Δεν είχαν πάρει οξυγόνο στον 7ο μήνα της κύησης. Βγήκα έξω κι έκλαψα σαν την τρελή. Σκέφτηκα τα παιδιά μου, είπα ένα “ευχαριστώ, Θεέ μου, που είναι έως τώρα γερά”. Είναι μεγάλο σχολείο η ΕΛΕΠΑΠ, να το ξέρετε».