WALTER PUCHNER
Το 1821 και το θέατρο
εκδ. Οταν
Γράφει ο Νίκος Βατόπουλος
Το βιβλίο με τίτλο «Το 1821 και το θέατρο» (από τη μυθοποίηση στην απομυθοποίηση) διαστέλλει τη ματιά μας κατά τρόπο αναπάντεχο και, αν και ειδικό στη θεματολογία του, αναδεικνύεται σε ανάγνωσμα εθνικής αυτογνωσίας. Επί της ουσίας, με όχημα το θέατρο, την παραστασιολογία, την πρόσληψη και τη διάδοση της θεατρικής πράξης με θέμα το «1821», ο Βάλτερ Πούχνερ επιχειρεί όχι μόνο μια νέα ερμηνεία αυτής της σύνδεσης θεάτρου – εθνικής ιδέας – διεθνούς γεωπολιτικής – κοινωνικής αναδιάταξης, αλλά την επαφή μας με νέα στοιχεία ή τον φωτισμό με άπλετο φως υποφωτισμένων περιοχών. Αναδεικνύεται, π.χ., η μορφή και η συμβολή της Ευανθίας Καΐρη (1799-1866) ως σημαίνουσας προσωπικότητας, συγγραφέως του έργου με τίτλο «Νικήρατο» (1826) – «το πρώτο πατριωτικό δράμα με θέμα το ίδιο το ’21». Αναδεικνύεται ταυτόχρονα και ο ρόλος των γυναικών τον πρώιμο 19ο αιώνα. «Η Καΐρη καθίσταται το εφαλτήριο για την πατριωτική δραματογραφία του 1821, επηρεάζει τους ξένους και αποτελεί τρόπον τινά την πρόδρομο του φεμινιστικού κινήματος, αφιερώνοντας έργα της αποκλειστικά στις Ελληνίδες», γράφει ο Διονύσης Μουσμούτης, στα εξαιρετικά ενδιαφέροντα προλεγόμενά του (ο ίδιος είναι επίσης δεινός μελετητής της ιστορίας του θεάτρου και διευθυντής της «Ιστορίας Εικονογραφημένης»).
Το εύρος της οπτικής του Βάλτερ Πούχνερ πηγαίνει πίσω στα προεπαναστατικά χρόνια (Ρήγας Φεραίος), αναδεικνύει άγνωστες πτυχές όπως ο «Κωνσταντίνος Παλαιολόγος» του Ιωάννη Ζαμπέλιου που ανέβηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1820, αγγίζει τις γνωστές «πολιτικές κωμωδίες» του Βυζάντιου, του Χουρμούζη και του Ραγκαβή, προσεγγίζει το πέρασμα στη λαϊκή δημιουργία και στο θέατρο σκιών, εστιάζει στη μακρά και όχι πάντα γραμμική πορεία από τη «μυθοποίηση στην απομυθοποίηση», που προήλθε αφενός από την έμφαση των ελαττωμάτων και των παθών και αφετέρου στην εξελικτική στη διάρκεια του εικοστού αιώνα τάσης για αποδόμηση και επαναπροσέγγιση. Το βιβλίο του Πούχνερ, γράφει ο Διονύσης Μουσμούτης, είναι «μείζων συμβολή στην ιστορία της Επανάστασης του 1821, η οποία συνεχώς ξαναγράφεται, εξελίσσεται, μετασχηματίζεται, εντάσσεται στα νέα δεδομένα της εποχής και προσαρμόζεται στα πολιτισμικά συμφραζόμενα ενός διαφορετικού πλέον κόσμου».
